نامگذاری اسم دختر از القاب حضرت زهرا
بنا بر گفتههای علمی محققین، اسم تاثیرات مستقیم و غیر مستقیم بسیاری بر شخصیت و منش افراد دارد و هر اسمی متناسب با معنایی که دارد برای صاحب اسم بار روانی به همراه دارد. اسلام نیز در این رابطه توصیههای فراوانی دارد و بر این باور است که برای اسم گذاری فرزندان باید به دنبال اسم دختر مذهبی و پرمعنا بود که سازنده و مایه رشد باشند. با این رویکرد میتوان نامهایی برگزید که در آینده به مسیر زندگی فرزندانمان جهت بدهند و میتوان تا حدی در آینده فرزندان نقش داشت.
رسول خدا به تناسب ابعاد متعدد شخصیتی فاطمه (س) او را به اسامی و القاب متعددی مینامید و هر کدام از این اسمها در موقعیتهای مختلف و به مناسبتهای مختلف مورد استفاده اطرافیان بوده اند.
اسامی و القاب حضرت زهرا (س)
حضرت فاطمه زهرا (سلاماللهعلیها) با اسامی و القاب مختلفی شناخته میشود که هرکدام ویژگیهای برجستهای از شخصیت ایشان را نشان میدهند. مشهورترین لقب حضرت فاطمه «صدیقه طاهره» است که به عصمت و پاکی ایشان اشاره دارد. لقب «امابیها» هم به رابطه عمیق و محبتآمیز حضرت زهرا با پدرشان، پیامبر اسلام (ص)، اشاره دارد. همچنین «سیده زنان عالمین» به مقام والای ایشان در میان تمامی زنان جهان اسلام و حتی بشریت اشاره میکند. اسامی حضرت زهرا نمایانگر شخصیت عالی و بینظیر ایشان در تمام ابعاد معنوی، اجتماعی و خانوادگی است. امام صادق – علیه السلام – فرمود:
فاطمه، و الصدیقه، و المبارکه، و الزکیه، و الراضیه،
والمرضیه، و المحدثه، و الزهراء و الطاهره”
- فاطمه است، زیرا که از شر و از دوزخ بریده است.
- طاهره است یعنی پاک و پاکیزه از نقایص و صفات ناپسند.
- زکیه است یعنی رشد یافته و رشد یابنده در جنبه کمالات و خیرات.
- مبارکه است یعنی صاحب خیر و برکت در علم و فضل و کمالات و نسل.
- صدیقه است یعنی بسیار راستگو و درست.
- راضیه است یعنی خشنود به رضای حق و تسلیم در راه او.
- رضیه است یعنی مورد پسند خدا و اولیای او.
- محدثه است یعنی زنی که فرشته الهی با او سخن میگوید.
- مطهره است یعنی از هر آلودگی و پلیدی دور است.
- زهراء یعنی کسی که از او نور و درخشندگی متجلی میشود، فروغ تابان معرفت، نمونه روشن خداپرستی است و نُوُرها اشتقّ مِن نور عظمة اله.
- معصومه یعنی محصوره از گناه.
- منصوره یعنی کسی که یاری میشود.
- حصان یعنی کسی که عفیف است و پاکدامن.
- حره یعنی کسی که آزاد از وابستگی به خاک و رمل و شوائب آن است.
- عذرا یعنی بکر و باکره.
- هانیه یعنی مهربان در حق شوهر.
- شفیعه یعنی دارنده مقام شفاعت.
بهترین القاب حضرت زهرا برای اسم دختر
حضرت فاطمه زهرا (سلاماللهعلیها) در دوران حیات کوتاه خود به قدری جایگاه والا و محبوبی در دل مسلمانان داشتند که بیش از ۱۰۰ لقب مختلف برای ایشان ذکر شده است. این القاب که شامل نام های حضرت زهرا میشود، گواهی بر مقام بلند و شخصیت برجسته ایشان است. از نام های حضرت زهرا به معنی بانوی پاک که در احادیث و منابع اسلامی آمده، لقبهایی همچون «صدیقه طاهره» و «امابیها» برجسته است که به عصمت، صداقت و مقام معنوی ایشان اشاره دارند. این نامها نه تنها به ویژگیهای فردی حضرت زهرا، بلکه به جایگاه اجتماعی و روحانی ایشان در تاریخ اسلام و قلب مسلمانان اشاره دارد. برخی از اسم های حضرت فاطمه زهرا با معنی در جدول زیر آمده است:
ردیف | لقب | معنی |
۱ | سیده | بانو |
۲ | نوریه | موجودی از حقیقت نوری |
۳ | انسیه حورا | انسان بهشتی |
۴ | حانیه | دلسوز فرزندان |
۵ | عذرا | دوشیزه |
۶ | کریمه | بزرگوار |
۷ | رحیمه | بامحبت |
۸ | شهیده | شهیدشده |
۹ | عفیفه | پاکدامن |
۱۰ | قانعه | کمتوقع |
۱۱ | رشیده | کامل |
۱۲ | شریفه | شرافتمند |
۱۳ | حبیبه | دوست و بامحبت |
۱۴ | محترمه | گرامی و مورداحترام |
۱۵ | صابره | پایدار |
۱۶ | سلیمه | سالم و اهل سازش |
۱۷ | مکرمه | بزرگوار و گرامی |
۱۸ | صفیه | برگزیده |
۱۹ | عالمه | دانشمند |
۲۰ | علیمه | دانا |
۲۱ | معصومه | بیگناه |
۲۲ | مغصوبه | کسی که حقش غصب شده |
۲۳ | مظلومه | ستمدیده |
۲۴ | میمونه | خوشیمن و مبارک |
۲۵ | منصوره | یاریشده از جانب خداوند |
۲۶ | محتشمه | با حشمت و احترام |
۲۷ | جمیله | زیبا |
۲۸ | جلیله | بزرگ |
۲۹ | معظمه | گرامی و محترم |
۳۰ | حاملة البلوی بغیر شکوی | بلاکش نستوه بیشِکوه و شکایت |
۳۱ | حلیفة العباده و التقوی | قسمخورده پرستش و پرهیزکاری |
۳۲ | حبیبة الله | محبوب خدا |
۳۳ | بنت الصفوة | دختر برگزیده |
۳۴ | رکن الهدی | پایه هدایت |
۳۵ | آیة النبوة | نشان نبوت |
۳۶ | شفیعة العصاة | شفاعتکننده گناهکاران |
۳۷ | ام الخیرة | مادر نیکوکاران |
۳۸ | تفاحة الجنة | سیب بهشتی |
۳۹ | مطهره | پاکیزه |
۴۰ | سیده النسا | بزرگ بانوی زنان |
۴۱ | بنت المصطفی | دختر حضرت مصطفی |
۴۲ | صفوة ربها | برگزیده پروردگار |
۴۳ | موطن الهدی | جایگاه هدایت |
۴۴ | قرة العین المصطفی | نور چشم پیامبر اکرم |
۴۵ | بضعة المصطفی | پاره تن پیامبر |
۴۶ | مهجة المصطفی | آخرین قطرات خون در قلب مصطفی |
۴۷ | بقیة المصطفی | بازمانده حضرت رسول (ص) |
۴۸ | حکیمه | با حکمت، فهم و ادراک |
۴۹ | فهیمه | بافهم |
۵۰ | عقیله | خردمند |
۵۱ | محزونه | غمگین |
۵۲ | مکروبه | دلشکسته |
۵۳ | علیله | بیمار و مریض |
۵۴ | عابده | پرستنده |
۵۵ | زاهده | پارسا |
۵۶ | قوامه | شبزندهدار |
۵۷ | باکیه | گریهکننده |
۵۸ | بقیة النبوة | بازمانده پیامبر |
۵۹ | صوامه | بسیار روزهگیر |
۶۰ | عطوفه | باعاطفه و محبت |
۶۱ | رئوفه | دلسوز و مهربان |
۶۲ | حنانه | غمخوار و بامحبت |
۶۳ | بِره | نیکوکار |
۶۴ | شفیقه | دلسوز و مهربان |
۶۵ | انانه | دردمند |
۶۶ | والدة السبتین | مادر دو نواده پیامبر |
۶۷ | دوحة النبی | شاخسار پیامبر |
۶۸ | نور السماوی | نور آسمانی |
۶۹ | زوجة الوصی | همسر جانشین پیامبر |
۷۰ | بدر التمام | ماه شب چهارده |
۷۱ | غرة الغراء | سپیدروی نورانی |
۷۲ | درة البیضا | گوهر تابناک |
۷۳ | روح ابیها | روح و روان پدر |
۷۴ | واسطة قلادة الوجود | حلقه اتصال زنجیر هستی |
۷۵ | درة البحر الشرف و الجود | در دریای شرافت و سخاوت |
۷۶ | ولیة الله | دوست خدا و ولی از جانب خدا |
۷۷ | سر الله | راز نهان خدا |
۷۸ | امینة الوحی | امین وحی الهی |
۷۹ | عین الله | چشم خدا |
۸۰ | مکینة فی عالم السما | دارای جایگاه در عالم آسمان |
۸۱ | جمال الآبا | موجب زیبایی پدران |
۸۲ | شرف الابنا | افتخار فرزندان |
۸۳ | دُرة البحر العلم و الکمال | دردانه دریای علم و کمال |
۸۴ | جوهرة العز و الجلال | گوهر تابناک عزت و بزرگواری |
۸۵ | مجموعه الماصر العلیه | گردآورنده یادگاریهای برین |
۸۶ | مشکوة نور الله | چراغدان نور الهی |
۸۷ | زجاجة | شیشه و چراغدان نور الهی |
۸۸ | کعبة الآمال لاهل الحاجة | کعبه آرزوهای نیازمندان |
۸۹ | لیلة القدر | شب قدر |
۹۰ | لیلة المبارکة | شب بابرکت |
۹۱ | ابنة من صلت به الملائکة | دختر کسی که فرشتگان به او اقدار کردند و نماز خواندند |
۹۲ | قرار قلب امها المعظمة | آسایشبخش دل مادر |
۹۳ | عالیة المحل | بلند جایگاه |
۹۴ | سر العظمة | راز بزرگی و بزرگواری |
۹۵ | مسکورة الضلع | پهلوشکسته |
۹۶ | رضیض الصدر | سینهشکسته |
۹۷ | مغصوبة الحق | کسی که حقش غصب شده |
۹۸ | خفی القبر | کسی که قبرش پنهان است |
۹۹ | مجهولة القدر | قدرناشناخته |
۱۰۰ | ممتحنة | آزمایششده |
۱۰۱ | المظلوم زوجها | کسی که همسرش ستم دیده است |
۱۰۲ | المقتول ولدها | کسی که فرزندانش کشته شدهاند |
۱۰۳ | کوثر | دارای خیر فراوان، دارای فرزندان بسیار |
۱۰۴ | حورا انسیه | حوریهای به صورت انسان |
۱۰۵ | حرّه | آزاد |
۱۰۶ | بتول | ممتاز از دیگران از جانب خدا |
۱۰۷ | حصان | پاکدامن |
۱۰۸ | مریم کبری | مریم بزرگ |
۱۰۹ | نوریه | نورانی |
۱۱۰ | تقیه | پرهیزکار |
۱۱۱ | نقیه | خالص و ناب |
اسم دختر القاب حضرت زهرا
در میان تمام نامها و القاب حضرت زهرا (س)، نامهای فاطمه و زهرا بیشتر به گوش خورده اند و در میان شیعیان از محبوبیت بیشتری برخوردارند. به شکلی که طبق آمارهای رسمی سازمان ثبت احوال کشور، در سالهای گذشته انواع ترکیب و معنی اسم فاطمه و زهرا در صدر لیست محبوبترین نامهای دخترانه در ایران بوده اند. در کتب اسلامی احادیث زیادی درباره معانی و وجه تسمیه این دو اسم ذکر کرده اند که به گوشهای از آنها میپردازیم.
درباره نام فاطمه (س)
- لانها فطمت عن الطمت: بدان خاطر که از آزار حیض بازداشته شده.
- لانها فطمت عن الشر: زیرا که او از شر بریده و جداست.
- لانها فطمت عن الخلق: زیرا که او از مردم بریده شده.
- لانها فطمت محبیها عن النار: زیرا که دوستدارانش از آتش دوزخ دور و برکنارند.
- لانها فطمت و شیعتها عن النار: زیرا که او و شیعیانش از آتش دور و برکنارند.
- لان الخلق فطموا عن کنه معرفتها: زیرا که مردم از کنه معرفتش بازداشته شده اند.
- لانها فطمت عن ماسوی الله: زیرا که او از غیر خدا بریده است.
امام صادق (ع) نیز میفرمایند:
لقد فطمها بالعلم و عن الطمث فی المیثاق
– فسماها فاطمة – ثم قال انی فطمتک بالعلم و فطمتک بالطمث.
و فرمود: تو را از کسب دانش اکتسابی بازداشتم و از پلیدیها دور نمودم.
درباره نام زهرا (س)
زهراء، مونث واژه أزهر است، که در لغت، درخشنده، روشن، معنی میدهد. جابر از امام حسین (ع) سؤال کرد: چرا فاطمه را «زهراء» نامیدهاند؟ او فرمود: خداوند فاطمه را از نور عظمت خود آفرید. وقتی فاطمه درخشید، زمین و آسمان را نورانی کرد. چشمهای ملائکه غرق نور شد و خداوند را سجده کردند و از روی تعجب گفتند: خداوندا! این چه نوری است؟ وحی شد که این یکی از نورهای من است، در آسمان جایش دادم و او را از طریق پیامبر متولد گردانیدم و او را بر همهٔ پیامبران برتری دادم و از آن نور، ائمهٔ هدی به وجود آمدند، تا دستورات مرا اجرا نمایند و مردم را هدایت کنند، آنها بعد از قطع شدن وحی، جانشینان من در زمین هستند.
کنیههای حضرت فاطمه (س)
ام الحسن | ام الحسین | ام المحسن |
ام الائمه | ام ابیها | ام الخیرة |
ام المومنین | ام الاخیار | ام الفضایل |
ام العلوم | ام السما | حانیة |
اسامی ترکیبی با زهرا
نام زهرا یکی از نامها و القاب حضرت فاطمه و به معنی روشن، درخشان و سپیدروی است. ترکیب این نام با سایر اسم دختر پیامبران و امامان بسیار زیبا و پرمعنا حاصل میکند. از جمله این اسامی زیبا میتوان به نازنین زهرا، زهرا بانو و … اشاره کرد. یکی از القاب حضرت زهرا به معنای بهترین بانو است که مقام والای ایشان را به عنوان نمونهای از کاملترین و برترین زنان تاریخ اسلام بیان میکند. در اینجا چند نمونه از اسامی ترکیبی با لقب حضرت زهرا همراه با معنی هرکدام آورده شده است:
-
زهرا بانو: بانوی درخشان، اشاره به مقام بلند حضرت زهرا و بزرگی ایشان به عنوان یک زن الگو
-
نازنین زهرا: زهرا عزیز و گرامی، به معنای محبوب و مورد احترام در دل مسلمانان
-
فاطمه زهرا: زهرا همانند فاطمه، اشاره به ارتباط ویژه و مقام عالی حضرت زهرا و حضرت فاطمه
-
زهرا علیا: زهرا بلندمرتبه، دلالت بر جایگاه ویژه حضرت زهرا در تاریخ اسلام
-
معصومه زهرا: زهرا پاک و بیگناه، اشاره به عصمت و پاکی حضرت زهرا
-
یاسمن زهرا : زهرا مانند گل یاسمن، به معنای زیبایی و عطر دلانگیز حضرت زهرا
-
آمنه زهرا: زهرا امن و آرامشبخش، نشاندهنده صلح و آرامش در شخصیت حضرت زهرا
-
زهرا سادات: زهرا از نسل پاکان، اشاره به نسب شریف حضرت زهرا از نسل پیامبر اسلام (ص).
-
زهرا نور: زهرا نورانی، اشاره به نورانیت و پاکی شخصیت حضرت زهرا
همچنین در کنار اسامی حضرت زهرا، حضرت زینب نیز از القاب و نامهای مهمی برخوردار است که در تاریخ اسلام جایگاهی بیبدیل دارند. برای آگاهی از فهرست کامل اسامی ترکیبی به مقاله زیباترین اسامی ترکیبی با نام زهرا مراجعه نمایید.
اسامی ترکیبی با فاطمه
همانگونه که گفته شد فاطمه یکی از اسامی زیبا و محبوب در بین ایرانیان است. به همین منظور ترکیب این نام با دیگر اسامی بیش از پیش رواج پیدا کرده و در سالهای اخیر اسامی گوناگونی با این ترکیبات میشونیم. از جمله این ترکیبات، دو نام از نام های حضرت زهرا که هم خانواده هستند، عبارتند از زهرا و فاطمه که هر دو به معنای روشنایی و پاکی بوده و در کنار هم به عنوان نمادهایی از بزرگی، صفا و طهارت در فرهنگ اسلامی و ایرانی شناخته میشوند. در اینجا چند نمونه از اسامی ترکیبی با لقب حضرت فاطمه همراه با معنی هرکدام آورده شده است:
- فاطمه نازنین: فاطمه عزیز و گرامی، اشاره به ارزش و محبوبیت حضرت فاطمه در دل مسلمانان
- فاطمه بانو: بانوی محترم و بزرگ، دلالت بر مقام والای حضرت فاطمه به عنوان یک زن نمونه
- فاطمه علیا: فاطمه بلندمرتبه، به معنای بزرگ و والا
- فاطمه مریم: فاطمه مانند حضرت مریم، اشاره به مقام مادرانه و مقدس بود
- فاطمه سادات: فاطمه از نسل پاکان، اشاره به نسب شریف حضرت فاطمه (سلاماللهعلیها) از نسل پیامبر اسلام (ص)
- فاطمه زینب: فاطمه مانند حضرت زینب، اشاره به شجاعت و رهبری در برابر ظلم
- فاطمه رضوان: فاطمه رضایتمند، اشاره به رضایت خداوند از حضرت فاطمه
- فاطمه تکتم: فاطمه درخشان، به معنای روشنایی و نورانیت شخصیت حضرت فاطمه
- فاطمه کبری: فاطمه بزرگ و عالی، اشاره به مقام بلند حضرت فاطمه در تاریخ اسلام
برای آگاهی از لیست کامل و اسامی زیبای ترکیبی میتوانید مقاله لیست اسامی ترکیبی با فاطمه خاص و زیبا را مطالعه نمایید.
جایگاه حضرت فاطمه (س) در میان شیعیان
حضرت فاطمه (س) یکی از شخصیتهای محبوب نزد شیعیان و حتی مسلمانان اهل سنت است. شیعیان برای او شخصیت بسیار بلند مرتبهای در نظر دارند و معتقدند ایشان فرشته وحی جبرئیل را مشاهده میکرده است و حتی بعد از رسول اکرم هم دریافتهایی وحی گونه ای از جانب جبرئیل داشته است که اگر چه با وحی قرآن کاملا فرق داشته، ولی این مکالمات در مصحف فاطمه ثبت شده و نزد امامان شیعه نگهداری میشده است. حضرت فاطمه (س) متناسب با صفاتی اخلاقی و شخصیتی که داشته اند اسامی و القاب مختلفی از خداوند، رسول اکرم و ائمه اطهار دریافت کرده اند که همگی نشان از جایگاه بلند ایشان در میان باورهای شیعه دارند. به عنوان مثال لقب “محدثه” یکی از القاب ایشان است که اشاره به دریافتهای وحیانی وی از جبرئیل دارد.
سخن آخر
در این مقاله به بررسی زیباترین لقب های حضرت فاطمه پرداخته شد. اسامی و القاب حضرت زهرا در زبان فارسی نیز نشاندهنده مقام بلند ایشان در تاریخ اسلام بوده و ترکیب این نامها با سایر اسامی و القاب مانند نازنین زهرا و زهرا بانو، تصویر روشنتری از مقام ایشان بهعنوان بهترین بانو در تاریخ اسلام بهدست میدهد. در مجموع، اسامی و القاب حضرت زهرا و حضرت زینب و سایر بزرگان اهل بیت (علیهمالسلام) نه تنها نمایانگر ویژگیهای اخلاقی، معنوی و انسانی ایشان هستند، بلکه بهعنوان نمادهایی از فداکاری، شجاعت و ایستادگی در برابر ظلم و بیعدالتی در تاریخ اسلام بهشمار میآیند. این القاب بهویژه در زبان فارسی جایگاه ویژهای دارند و همچنان در دل مسلمانان و تاریخ اسلامی بهعنوان الگوهای برجستهای از تقوا، صداقت و رهبری معنوی باقی خواهند ماند.