ستاره .

کاملترین لیست نمادهای معروف و ملی ایران باستان و جدید

بروزرسانی: 19 مهر 1403

ایران، فدای اشک و خنده‌ی تو که با نمادهای معروف و ملی ایرانی از ازل تا ابد در دنیا جاوید خواهی ماند.

آنچه در این مطلب خواهید خواند... عدم نمایش

نمادهای معروف و ملی ایران

نشان‌های معروف و ملی ایران

اشخاص معروف ایران

مراسمات معروف و ملی ایران

مکان‌های معروف و ملی ایران

حیوانات معروف و ملی ایران

سرودهای معروف و ملی ایران

میوه و غذاهای معروف و ملی ایران

نمادهای فرهنگی و هنری معروف و ملی ایران

از ایران در کلام حکیم فردوسی می‌توان بهترین تعریف را داشت…

که ایران چو باغی‌ست خرم بهار
شکفته همیشه گل کامکار

اگر بفکنی خیره دیوار باغ
چه باغ و چه دشت و چه دریا، چه راغ

نگر تا تو دیوار او نفکنی
دل و پشت ایرانیان نشکنی

کزان پس بود غارت و تاختن
خروش سواران و کین آختن

زن و کودک و بوم ایرانیان
به اندیشه بد مَنه در میان

هوا خوشگوار و زمین پرنگار
تو گفتی به تیر اندر آمد بهار

همه سر به سر، دست نیکی بَرید
جهانِ جهان را به بد مسپرید

نخوانند بر ما کسی آفرین
چو ویران بود بوم ایران زمین

دریغ است ایران که ویران شود
کَُنام پلنگان و شیران شود

ز ضحاک شد تخت شاهی تُهی
سر آمد بر او روزگار مِهی

چنین است کردگار گردان سپهر
گهی درد پیش آردت، گاه مهر

به کام تو گردد سپهر بلند
دلت شاد بادا تنت بی گزند

چنین روز روزت فزون باد بخت
بداندیشگان را نگون باد بخت

بیا تا همه دست نیکی بریم
جهانِ جهان را به بد مسپریم

وزین پس بر آن کس کنید آفرین
که از داد آباد دارد زمین

بسازید و از داد باشید شاد
تن آسان و از کین مَگیرید یاد

کسی باشد از بخت پیروز و شاد
که باشد همیشه دلش پر ز داد

با نمادهای معروف و ملی ایران آشنا هستید؟

نمادهای معروف و ملی ایران

نشان‌های معروف و ملی ایران

۱- پرچم ایران

پرچم ملی جمهوری اسلامی ایران که با نام پرچم سه‌رنگ ایران نیز شناخته می‌شود، سه‌رنگ شامل نوارهای افقی مساوی سبز، سفید و قرمز با نشان ملی (الله) است.

بیشتر بخوانید: نگاهی به سیر تحول پرچم ایران در طول تاریخ

۲- جواهرات ملی ایران

جواهرات ملی ایران توسط پادشاهان ایرانی از قرن شانزدهم (ایران صفوی) و به بعد جمع‌آوری یا پوشیده شده است. این مجموعه در خزانه جواهرات ملی واقع در داخل بانک مرکزی ایران در خیابان فردوسی تهران نگهداری می‌شود.

۳- درفش شهباز

دِرَفشِ شَهباز یا درفش شهباز طلایی، یا همان درفش کوروش بزرگ، درفش اصلی شاهنشاهی هخامنشی بود که مزین به پرنده‌ای زرین به نام شهباز بوده است.

۴- درفش کاویانی

درفش کاویانی از کهن‌ترین پرچم‌های جهان است که به دست کاوه آهنگر افراشته شد و نمادی شد برای در هم کوبیدن ستم و شکنجه بیدادگران تازی.

۵- فروهر

نماد فروهر یا فر کیانی، نشانه‌ای از پادشاهی و کیانی در ایران است که در دین زرتشت به‌عنوان ذره‌ای از هستی پرودگار معرفی شده است. این نماد که قدمت ٤٥٠٠ ساله دارد پیام‌آور گفتار نیک، کردار نیک و پندار نیک برای تمامی آدمیان است و پیکر بالدار یا فروهر، از دیدگاه برخی از ایران‌شناسان سمبلی از اهورامزدا است.

۶- نشان رسمی جمهوری اسلامی ایران

نشان رسمی جمهوری اسلامی ایران (☫) نشان‌واره‌ای از عبارت اسلامی لا اله الا الله است که به صورت کلمه الله دیده شده و همچنین مشابه گل لاله است.

۷- ورزش زورخانه‌ای

ورزش زورخانه‌ای (ورزش باستانی یا پهلوانی) نام دسته‌ای از حرکات ورزشی و رزمی است که با قدمت بیش از ۳ هزار سال در گود زورخانه و با آواز و نواز و گویش مرشد از گذشته‌های دور رواج داشته‌ است و همچنین در زورخانه کشتی پهلوانی نیز گرفته‌می‌شود.

۸- کشتی پهلوانی

کشتی پهلوانی از روش‌های کشتی گرفتن است که ریشه آن به ایران باستان برگشته و توسط یونسکو به عنوان یکی از ورزش‌های قدیمی جهان به رسمیت شناخته شده‌است. این کشتی توسط پهلوانان اسطوره‌ای ایران انجام می‌شد.

بیشتر بخوانید: بیوگرافی غلامرضا تختی ، اسطوره ورزش کشتی

۹- گاه شماری پارسی قدیم

گاهشماری فارسی باستان (یا هخامنشی) تأثیر از گاهشماری شمسی- قمری بابلی در نواحی غربی ایران رواج پیدا کرده بود. این گاهشماری ۳۶۰ روزه داری چهار فصل و دوازده ماه بود که نام نه ماه آن به زبان فارسی باستان در کتیبهٔ بیستون موجود است و نام سه ماه دیگر نیز از متون ایلامی استخراج شده‌است و روزهای باقیمانده از سال کبیسه می‌شده‌اند.

بیشتر بخوانید: ماه های ایرانی و معانی آنها | آیا میدانید معنی ماه های سال ایرانی چیست؟

۱۰- گاه شماری هجری خورشیدی

گاه‌شماری هجری خورشیدی که در ایران و افغانستان گاه‌شمار رسمی است، بر پایهٔ گاه‌شماری جلالی با مبدأ سال منسوب به هجرت پیامبر اکرم اسلام است و در این تقویم آغاز سال خورشیدی برابر با نخستین روز بهار است. نام دوازده ماه تقویم خورشیدی در ایران، نام‌های باستانی ساسانی امشاسپندان و سایر ایزدان کیش زرتشتی است.

اشخاص معروف ایران

۱- آرش کمانگیر

آرش کمانگیر یک کماندار قهرمان اساطیر ایرانی است. بر اساس اساطیر ایرانی، مرز ایران و توران با تیری که آرش پرتاب کرده بود، پس از آنکه جان خود را در پرتاب تیر قرار داد، مشخص شد. این پیکان روزها در حال حرکت بود تا اینکه سرانجام بر روی پوست درخت گردویی صدها کیلومتر دورتر از محل پرتاب اولیه بر فراز یک کوه فرود آمد. در برخی منابع، آرش با پرتاب تیر ناپدید شد و در برخی منابع آرش پس از پرتاب تیر جان خود را از دست داد. منبع دیگری بیان می‌کند مردم او را ستایش کردند، به فرماندهی تیراندازان منصوب شد و عمر خود را با افتخار سپری کرد.

۲- حافظ

حافظ از بزرگ‌ترین شاعران دنیای شعر و ادب پارسی است که به “لسان‌الغیب” معروف است و شعرهای زیبایش باعث شد تا حافظ را از مهم‌ترین اثرگذاران بر شاعرانِ فارسی‌زبانِ پس از خود بدانیم.

۳- خیام

حکیم عمر خیام، شاعر، فیلسوف، ریاضیدان، منجم و طبیب مشهور ایرانی است که گرچه جایگاه علمی‌اش برتر از جایگاه ادبی اوست و لقبش «حجّةالحق» بوده‌ اما رباعیات خیام شهرت جهانی دارد و به بیشترِ زبان‌های زنده دنیا برگردانده شده‌است.

۴- سعدی

شیخ اجل، سعدی شیرازی، شاعر و نویسندهٔ پارسی‌گوی ایرانی است که به او لقب “استاد سخن”، “پادشاه سخن” و حتی “استاد” را داده‌اند. سعدی تأثیر انکارناپذیری بر زبان فارسی گذاشته است و جالب است بدانید که شباهت قابل‌توجهی بین فارسی امروزی و زبان سعدی وجود دارد. همچنین نخستین شاعر ایرانی است که آثارش به زبان‌های اروپایی ترجمه شده است.

۵- فردوسی

حکیم ابوالقاسم فردوسی توسی، ملقب به “حکیم سخن” و “حکیم توس”، شاعر حماسه‌سرای ایرانی و سرایندهٔ شاهنامه، حماسهٔ ملی ایران است که او را بزرگ‌ترین چکامه‌سرای پارسی‌گو می‌دانند.

۶- مولانا (مولوی)

محمد بن محمد بن حسین حسینی خطیبی بکری بلخی، مولوی یا جلال الدین محمد بلخی که به “مولانا” نیز معروف بود، ایرانیان، افغان‌ها، تاجیک‌ها، ترکیه‌ای‌ها، یونانیان، دیگر مسلمانان آسیای میانه و مسلمانان جنوب شرق آسیا در مدت هفت قرن گذشته را تحت تاثیر خود قرار داد و اشعار او به‌طور گسترده‌ای به بسیاری از زبان‌های جهان ترجمه شده است.

۷- کاوه آهنگر [اساطیری]

کاوه آهنگر شخصیتی ۵۰۰۰ ساله در اساطیر ایرانی و در شاهنامهٔ فردوسی، شاهنامهٔ ابومنصوری، گرشاسپ‌نامه و شاهنامهٔ کردی یا شخصیتی واقعی احتمالاً در دورهٔ اشکانی است که رهبری خیزش در برابر حاکم ستمگر و بیگانه به نام ضحاک را بر دوش گرفت.

بیشتر بخوانید: فهرست پهلوانان نامدار ایرانی از قدیم تا به امروز

۸- رستم [اساطیری]

معروف‌ترین و نامدارترین اسطوره‌ی ایران، رستم دستان است. در اساطیر فارسی، رستم دستان یا رستم سیستانی، فرزند زال و رودابه است و نبیره گرشاسپ بوده و از راه گرشاسپ به جمشید می‌رسد. رستم اسبی به نام رَخش داشت که در تمام نبردها یار او بود. رستم و اسبش سرانجام با دسیسه شغاد، برادر ناتنی رستم، کشته شدند.

۹- اسفندیار [اساطیری]

اسفندیار (اسپندیار) فرزند گشتاسپ و کتایون، و نوهٔ لهراسپ، شاهزاده کیانی در تاریخ اسطوره‌ای ایران و قهرمان جنگ‌های مقدس کیش زرتشتی است که نبرد حماسی و سوگ‌انگیزش با رستم، داستانی غمگین و خواندنی است. زرتشت اسفندیار را که نوزادی بیش نبود، در آب مقدس شست‌وشو داد تا رویین تن شود و تنها چشمانش آسیب‌پذیر باقی‌ماند و همین نقطه ضعف سبب شکست و مرگ وی شد.

مراسمات معروف و ملی ایران

۱- آتش نوروزی

این مراسم که به گویش لکی “آگِر نوروزی” خوانده می‌شود، مراسمی است که در آغاز زمستان و در شب چله مردم لک آتش بزرگی برمی‌افروزند و به دور آن جشن و پایکوبی می‌کنند. در گاهشمار لکی، با فرارسیدن شب چله، ماهی به نام نوروژ آغاز می‌شود و به همین دلیل آتشی که در این شب روشن می‌شود، آگر نوروژ نامیده می‌شود.

۲- جشن نوروز

نخستین روز سال خورشیدی برابر با یکم فروردین، جشن آغاز سال نوی ایرانی و نوروز باستانی است كه از هزاران سال پیش تاكنون جشن ملی ایرانیان بوده، جشن رستاخیز طبیعت و نوشدن زندگی است و پیدایش آن را به جمشید پیشدادی نسبت داده‌اند.

بیشتر بخوانید: آداب و رسوم عید نوروز در ایران و فلسفه این سنت ها

۳- شب یلدا

شب یَلدا یا شب چلّه از زیباترین و کهن‌ترین جشن‌های ایرانی است ایرانیان نزدیک به چند هزار سال است که شب یلدا آخرین شب پاییز را که درازترین و تاریکترین شب در طول سال است تا سپیده دم بیدار می‌مانند و جشن می‌گیرند.

بیشتر بخوانید: تاریخچه و آداب و رسوم شب یلدا

۴- جشن سده

جشن سده نمادی از پیروزی نور بر تاریکی و گرما بر سرما است و به عنوان یکی از کهن‌ترین جشن‌های ایرانی شناخته می‌شود و در آغاز شامگاه ۱۰ بهمن برگزار می‌شود. زرتشتیان سَده را با روشن کردن آتش جشن می‌گیرند و به نیایش می‌پردازند.

۵- جشن انار

جشن انار یا “جه‌ ژنئ هنار” به زبان کوردی، جشنی است که همه‌ ساله و در اواخر مهر ماه در هنگام فصل برداشت میوه‌ی انار در باغ‌های انار و در شعرهای پاوه، اورامانات، ارسنجان، انبوه، فاروق، بادرود و دورک برگزار می‌شود.

۶- سوگواری محرم

سوگواری محرم در بین مسلمانان جهان برای عزاداری و یادبودهای کشته شدن امام حسین (ع) برگزار می‌شود و در ایران این مراسمات با شکوه و شور خاصی برگزار می‌شوند و به همین دلیل جز نمادهای دینی ایرانیان به شمار می‌رود.

۷- مهرگان (جشن مهر)

جشن مهرگان که یکی از زیباترین جشن‌های ایرانیان است، پس از نوروز بزرگترین جشن ایرانیان باستان بوده‌ و به مناسبت فرارسیدن مهرگان و پایان فصل زراعی برگزار می‌شود.

۸- چهارشنبه سوری

چهارشنبه سوری آخرین سه شنبه سال خورشیدی است که در ایران مردم با بر افروختن آتش و پریدن از روی آن به استقبال نوروز می‌روند. مراسماتی مانند کوزه شکنی، فالگوش نشینی، آش نذری پختن، آب پاشی، بخت گشایی دختران، دفع چشم زخم‌ها، کندر و خوشبو، قاشق زنی و فال گرفتن هم در این شب برگزار می‌شود.

بیشتر بخوانید: تاریخچه چهارشنبه سوری در ایران باستان

۹- سیزده به در

روز فروردین نماد همه سال بود و در پایان دوازده روز نیز یک روز نشان آشفتگی نهایی و پایان سال را بر خود داشت. ایرانیان باستان در آغاز سال نو پس از دوازده روز جشن گرفتن و شادی کردن که به یاد دوازده ماه سال است، روز سیزدهم نوروز را که روز فرخنده‌ایست به باغ و صحرا می‌رفتند و شادی می‌کردند

بیشتر بخوانید: آیین های سیزده بدر | آداب و رسوم جشن سیزده بدر

۱۰- سپندارمذگان

سپندارمذگان یا روز عشق ایرانی تاریخی بسیار کهن در ایران داشته که در این روز، زن و زمین گرامی داشته شده و جشنی باشکوه برگزار می‌شد. تاریخ روز سپندارمذگان در روز ۵ اسفند در گاهشمار زرتشتی است کهمصادف با روز ۲۹ بهمن در گاهشمار خورشیدی است.

بیشتر بخوانید: تبریک سپندارمذگان | تبریک روز عشق ایرانی و آریایی