نویسنده: ستاره احمدی
بروزرسانی: ۱۱ آذر ۱۴۰۲
در اینجا قرار است همه اطلاعاتی را که برای پیشگیری و درمان شوره سر لازم است، در اختیار شما قرار دهیم.
شوره سر چیست؟
شوره سر درواقع یک بیماری به نام درماتیت سبورئیک است، که باعث خارش و پوسته پوسته شدن پوست سر می‌شود. این بیماری آنقدر رایج است که تقریباً نیمی از جمعیت بزرگسال جهان را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد. بیشتر مبتلایان فقط از پوسته شدن پوست سر شکایت می‌کنند، درحالیکه خارش هم یکی از بدترین عارضه‌های جانبی این بیماری است.
شوره سر چه تفاوتی با خشکی دارد؟
ممکن است تشخیص تفاوت بین شوره سر و خشکی دشوار باشد، زیرا هر دو علائم مشابهی دارند. اما شوره سر ناشی از درماتیت سبورئیک است، درحالیکه خشکی پوست سر به علت از دست دادن بیش از حد آب پوست ایجاد می‌شود. دلیل خشکی می‌تواند خیلی ساده ناشی از نوشیدن مقدار ناکافی آب باشد. البته ممکن است برخی محصولات مو چربی طبیعی پوست سر را از بین ببرند. همچنین اگر در آب‌و‌هوای سرد و خشک زندگی می‌کنید، بیشتر مستعد ابتلا به خشکی پوست سر هستید. درمان پوست سر خشک معمولاً شامل استفاده از یک شامپوی ملایم و آبرسان و همچنین روغن‌درمانی است. اما درمان شوره سر چالشی‌تر است.
کمبود کدام ویتامین باعث شوره سر می‌شود؟
ویتامین‌ها نقش مهمی در سلامت پوست سر و موها دارند. به طور عمده کمبود اسید فولیک می‌تواند منجر به پوسته پوسته شدن پوست سر و حتی نازک و شکننده شدن موها شود. همچنین اسیدهای چرب و امگا ۳ به همان اندازه برای حفظ پوست سر از شوره حیاتی است. به علاوه کمبود ویتامین‌های زیر می‌تواند عاملی برای ایجاد تا تشدید شوره سر باشد:
ویتامین A:
این عنصر فرآیند ترشح چربی را کنترل و پوست سر را مرطوب می‌کند. کمبود ویتامین A همچنین می‌تواند منجر به ریزش موی سر شود. هویج، کدو تنبل، اسفناج و کلم پیچ منابع ویتامین A هستند.
ویتامین B:
این ویتامین حاوی بیوتین است، که می‌تواند تولید گلبول‌های قرمز خون را افزایش دهد و مواد مغذی را به پوست برساند. این ویتامین بیشتر در بادام، گوشت، ماهی و غلات کامل یافت می‌شود.
ویتامین C:
این عنصر به ساخت کلاژن لازم برای رشد مو کمک می‌کند. ویتامین C یک آنتی‌اکسیدان قوی است و فولیکول‌های مو را تغذیه می کند. مرکبات، توت فرنگی و پاپایا مقادیر چشمگیری ویتامین C دارند.
ویتامین D:
کمبود این ویتامین می‌تواند باعث ریزش مو یا آلوپسی شود. همچنین افزایش مصرف ویتامین D می‌تواند برای درمان شوره سر مفید باشد. ماهی و قارچ منابع عالی ویتامین D هستند.
علائم شوره سر کدامند؟
پوسته شدن پوست سر از علائم اصلی شوره سر است. پوسته‌ها معمولا سفید و روغنی است و روی شانه و لباس دیده می‌شود. این عارضه اغلب در ماه‌های پاییز و زمستان که هوا خشک است، بدتر می‌شوند. دیگر نشانه‌های شوره سر عبارتنداز:
- لکه‌های قرمز روی پوست سر و گاهی روی صورت
- شوره ابرو
- ریزش مو
- پوسته‌های خشک روی پوست صورت
علت شوره سر چیست؟
عوامل زیادی می‌توانند در ایجاد شوره سر نقش داشته باشند، بنابراین تعیین علت دقیق خارش و پوسته پوسته شدن پوست سر شما می‌تواند، دشوار باشد. با این وجود رایج‌ترین علت‌های شوره سر عبارتند از:
- ژنتیک
- ترشحات غیرطبیعی غدد چربی
- وجود کلونیزاسیون قارچی در سطح پوست سر
- تجمع سلول‌های پوستی در منافذ به علت بهداشت ضعیف پوست سر و مو
- خشکی پوست سر به علت شامپو زدن بیش از حد
- برس زدن بیش از حد موهای سر و ایجاد اصطکاک با پوست حساس
- وجود مخمری به نام مالاسزیا
- درماتیت تماسی در اثر استفاده از محصولات نامناسب
- قرار گرفتن بیش از حد در معرض نور خورشید
- فشار بیش از حد از سمت کلاه یا هر پوشش دیگری به پوست سر
- داشتن موهای چرب
- ابتلا به بیماری‌هایی مانند پارکینسون یا ایدز
- رسیدن به سن بلوغ
انواع شوره سر کدامند؟
۴ نوع مختلف شوره سر وجود دارد:
۱. شوره سر قارچی
این نوع شوره سر بسیار شایع است. اما برخلاف آنچه به نظر می‌رسد، شوره سر قارچی مسری نیست. عامل این عارضه قارچی به نام مالاسزیا است که روی پوست سر بیشتر بزرگسالان وجود دارد و از چربی پوست سر تغذیه می‌کند. این قارچ چربی را تجزیه کرده و بدن را وادار می‌کند سریعتر از حد معمول به تجدید سلول‌ها واکنش نشان دهد. پس سلول‌های مرده پوست به صورت شوره ظاهر شده و پوست سر دچار خارش می‌شود. کلید درمان شوره سر قارچی استفاده از شامپویی است که حاوی یک عامل ضد قارچی مانند سولفید سلنیوم است.
۲. شوره سر چرب
این نوع شوره ناشی از بیماری درماتیت سبورئیک است. این بیماری، نوعی التهاب پوستی در نواحی چرب بدن مثل پوست سر است. چیزی که درباره درماتیت سبورئیک کمی پیچیده است این است که کارشناسان علت دقیق آن را مشخص نکرده‌اند. اما آکنه قارچی، تولید بیش از حد سبوم، ژنتیک، نقص ایمنی و کمبودهای تغذیه، بیشترین تاثیر را در بروز این بیماری دارند. یکی از راه‌های تشخیص درماتیت سبورئیک، رنگ و ظاهر آن است. این نوع شوره به جای لکه‌های کوچک و سفید، شامل تکه‌های بزرگ و زرد روی پوست سر است. همچنین این عارضه معمولا با لکه‌های قرمز و پوسته پوسته شدن همراه است. برای درمان شوره سر چرب معمولا از شامپو با کتوکونازول یا محصولات حاوی سولفید سلنیوم، که عامل ضد قارچ است، استفاده می‌شود.
۳. شوره سر خشک
خشکی پوست سر می‌تواند در اثر تغییرات دما، بالا رفتن سن یا حتی درماتیت تماسی ناشی از واکنش التهابی به محصولات مو ایجاد شود. درمان پوست سر خشک مانند درمان هر پوست خشکی است. علاوه بر ماسک‌های آبرسان پوست سر، روغن آرگان، شی باتر و به طور کلی روغن‌درمانی برای درمان این مشکل توصیه می‌شود.
۴. شوره سر ناشی از بیماری پوستی
این مشکل ممکن است ناشی از بیماری‌های پوستی رایج مانند پسوریازیس و اگزما باشد. از سوی دیگر، اگزما با پوست خشک، تحریک‌پذیر و ملتهب تشخیص داده می‌شود.
موثرترین روش درمان شوره سر
خلاص شدن از شر شوره سر می‌تواند شامل مصرف داروهایی باشد که پزشک تجویز می‌کند. همچنین برای از بین بردن شوره سر می‌توان از شامپوهای مخصوص ضدشوره استفاده کرد. اما از آنجایی که انواع مختلفی از شامپوهای ضدشوره وجود دارد، و هر کدام دستورالعمل‌های خاص خود را دارند، باید محصول مناسب را به روش درست آن به کار ببرید. ترکیبات این محصولات معمولا عبارتنداز؛ کتوکونازول، سولفید سلنیوم، قطران زغال سنگ و پیریتیون روی.
آیا می‌توان از بروز شوره سر پیشگیری کرد؟
خوشبختانه راه‌هایی برای پیشگیری از شوره سر وجود دارد، که در اینجا به موثرین آنها اشاره می‌کنیم:
- حفظ بهداشت مو و پوست سر: در مقابل میل به لمس پوست سر خود مقاومت کنید، به خصوص اگر خارش دارید. خاراندن می‌تواند پوست را تحریک کرده و یک چرخه معیوب ایجاد کند. هنگامی که به پوست سر خود دست می‌زنید و آن را می‌خارانید، آلودگی و میکروب وارد لایه‌های زیرین پوست می‌شود. همین عاملی برای شوره سر است.
- استفاده از شامپوی مناسب با نوع موها و پوست سر: حیاتی است که شامپوی مناسب برای پوست سر خود را پیدا کنید. به‌علاوه لازم است اندازه کافی شامپو بزنید تا چربی اضافه از بین برود. اما از شامپوی زیادی هم استفاده نکنید چون در پوست سر می‌ماند و آن را تحریک می‌کند.
- کاهش سطح استرس: استرس می‌تواند شوره سر را در بعضی افراد ایجاد یا حتی تشدید کند. درست است که قارچ مالاسزیا با استرس وارد پوست سر شما نمی‌شود، اما اگر سیستم ایمنی بدن شما در اثر استرس ضعیف باشد، می‌تواند رشد کند.
- تنفس دادن به موها: تحقیقات نشان می‌دهد که قرار گرفتن منظم در فضای باز به ویژه در جاهایی که هوا تازه‌تر است، می‌تواند به کاهش تجمع چربی در پوست سر کمک کند. به علاوه استفاده از کلاه و روسری به خصوص آنهایی که از جنس پلاستیک هستند را محدود کنید.
- ماساژ پوست سر: به طور مرتب پوست سر خود را ماساژ دهید. این کار به جلوگیری از عارضه‌هایی مانند شوره سر کمک می‌کند.
- برس کشیدن مرتب: دو بار در روز موهای خود را برس بکشید.
