معرفی بهترین و معروف ترین نژاد اسب ها در ایران و جهان

اسب یکی از حیوانات دوست‌داشتنی است که همواره همزیستی مسالمت‌آمیزی با انسان‌ها دارد. رفاقت و همراهی این حیوان نجیب با انسان‌ها سابقه طولانی دارد، به گونه‌ای که باستان شناسان قدمت و پیشینه اولین اسب‌های رام شده را سه هزار سال قبل از میلاد مسیح می‌دانند.

نژاد اسب درواقع اسب‌ها را از نظر ویژگی‌های مختلف بدنی و صفات ظاهری از هم جدا می‌کند. اگر شما نیز دوستدار این حیوان نجیب هستید؛ در این مطلب با ما همراه باشید تا در مورد اسب‌ها و نژاد اسب اطلاعات جالبی را در اختیار شما بگذاریم.

 

تنوع نژاد اسب در دنیا

نژاد اسب در دنیا بسیار متنوع است. نژادهای مختلف اسب‌ها از ترکیب نژادهای اصیل و به‌طورمعمول با دخالت انسان‌ها پدید آمده‌اند. در حال حاضر حدود سیصد نژاد اسب در دنیا وجود دارد. ازجمله برخی از نژادهای مهم که قدی بالاتر از ۱۴۰ سانتیمتر دارند، می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:

• آپالوزا
• آخال تکه
• آلتریل
• دال
• ترکمن
• دره شوری
• عرب
• فردیک بورگ
• موستانگ
• پینتو
• قزاق
• یورتمه رو روسی

 

 

انواع نژاد اسب در ایران

در ایران نیز از دیرباز مردم عاشق اسب بوده‌اند و برای کارهای مختلف مانند حمل‌ونقل یا جنگ از آن استفاده می‌کردند. در حال حاضر نیز بازار اسب‌های تفریحی و مسابقه‌ای در ایران گرم است. نژادهای زیاد و گوناگونی از اسب‌ها در کشور ما وجود دارد که درواقع حاصل آمیختگی اسب‌ها به‌وسیله‌ انسان‌ها با روش مصنوعی و یا روش انتخاب طبیعی هستند. ایران درگذشته بسیار پهناورتر بوده است؛

به همین دلیل دسترسی به مناطق دور و شهرهای کشور، خارج از قدرت نیروی انسانی بوده است. درنتیجه ایرانیان شروع به پرورش اسب کردند که در هر منطقه با توجه به کاربرد و شرایط اسب در آن منطقه نژاد مختلفی را به وجود آوردند. امروزه ایران به‌عنوان مهد پرورش اسب معروف است. مارکوپولو دراین‌باره نوشته است که در ایران بهترین و زیباترین اسب‌های جهان وجود دارد. در ادامه مطلب به معرفی چند نژاد اسب معروف ایرانی می‌پردازیم.

نژاد اسب بومی ایران

اسب بومی ایران از مشهورترین اسب‌های قدیمی جهان است. این نژاد اسب ایرانی را درواقع جد تمام اسب‌های اصیل و ممتاز امروزی می‌دانند که ویژگی‌های خاص و منحصربه‌فردی از نظر رنگ، توانایی، قدرت هماهنگی، یک دل شدن با صاحب خود و… را دارد. ایران باستان سرزمین پرورش و تربیت بهترین اسب‌های بومی بوده است.

 

 

نژاد اسب خزر

این نژاد اسب ایرانی که به اسب کاسپین و همین‌طور اسبچه خزر معروف است، قدمتی سه‌هزارساله دارد و نه‌ فقط در ایران که در جهان نیز، قدیمی‌ترین اسب شناخته‌ می‌شود. اصالت این نژاد به دوران قبل از تاریخ برمی‌گردد. استخوان‌های اجداد این اسب ایرانی در کنار استخوان‌های حیواناتی مانند دایناسورها یافت شده است. حتی بیان شده است که نژاد اسب عربی که آن را از قدیمی‌ترین نژاد اسب‌ها می‌دانند؛ نیز به نژاد این اسب ایرانی برمی‌گردد.

 

اسب کردی

این نژاد اسب ایرانی از زیبایی خاصی برخوردار است و دارای استقامت بدنی بی‌نظیری است. بسیار قانع و کم‌خوراک است. در زمستان‌های سردی که نواحی کوهستانی کردستان دارد که وسیله نقلیه‌ای قادر به رفتن و عبور کردن نیست، به‌طورمعمول از این نژاد اسب ایرانی برای امدادرسانی استفاده می‌کنند.

 

 

اسب قره‌باغ

اسب قره‌باغ از نژاد قدیمی ایرانی است و در شمار اسب‌های باستانی قرار دارد. صفات ظاهری و ژنتیکی این نژاد اسب ایرانی نسبت به سایر نژادهای ایرانی وضعیت منحصربه‌فرد و مثبت‌تری دارد، اما به‌عنوان یک نژاد اسب ایرانی، ثبت جهانی نشده است. نژاد قره‌باغ به علت زندگی در مناطق کوهستانی، بزرگ نیستند، اما از نظر تاندون و عضله بندی بسیار مقاوم و قوی و مخصوص زندگی در کوهستان‌ها هستند. از این نژاد اسب برای ورزش‌هایی مثل کالسکه‌رانی، چوگان و همچنین آموزش اسب‌سواری به کودکان و نوجوانان استفاده می‌شود.

 

 

نژاد اسب عربی

یکی دیگر از نژادهای اسب ایرانی، اسب عربی است که به آن اسب اصیل نیز گفته می‌شود. این نژاد ازجمله اسب‌های سبک در دنیا و متعلق به منطقه‌ی خاورمیانه است. علت اینکه به این نژاد اسب عربی گفته می‌شود؛ اما متعلق به ایران است؛ این است که ایران درگذشته پهناور بوده و بیشتر کشورهای حال حاضر عرب نشین نیز بخشی از ایران محسوب می‌شدند.

شناسایی این نژاد به علت سر متمایز و دم بلند آن بسیار آسان است. این اسب‌ها به‌وسیله بازرگانان و یا جنگ‌ها به سراسر جهان انتقال یافته‌اند. از این نژاد ایرانی به خاطر بهبود بخشیدن ویژگی‌های دیگر نژادها ازجمله فرمان پذیری، قدرت تحمل بالا و سرعت استفاده می‌شود. اسب‌های عرب، اسب‌هایی خونگرم، زیرک، باهوش و حساس هستند و ارتباط قوی بین آن‌ها و سوارکارشان برقرار است.

 

 

اسب ترکمن

در طول تاریخ رهبران بزرگی مانند داریوش هخامنشی از اجداد این نژاد اسب ایرانی استفاده می‌کردند و در سپاه داریوش سی هزار رأس اسب ترکمن وجود داشته است. نژادهای شناخت شده از این اسب ایرانی درواقع در سه گروه دسته‌بندی ‌شده‌اند که عبارت‌اند از:

۱. یموت (یمود)

یموت در اصل نام طایفه‌ای از ترکمن‌ها است که کوچ‌نشین هستند. اکثر مردم ترکمن در شهرهای گنبد کاووس، آق‌قلا و گمیشان در بندر ترکمن، یموت را تشکیل می‌دهند. آن‌ها به دلیل نقل‌وانتقال‌ در کوچ‌های خود و همچنین گذر از مناطق صعب‌العبور، به اسب‌هایی توانا نیاز دارند. در اسب‌های ترکمن یموت، تأثیرپذیری از اسب عرب بسیار مشهود است. اسب یموت دارای دو تیره به نام‌های یمرعلی و گتمن است.

۲. آخال تکه

منشأ اولیه‌ و اصلی اسب‌های آخال تکه درواقع روستای میان کویری به نام آخال در ترکمنستان است. برخی از محققان معتقدند نژاد این اسب، ایرانی است چون درگذشته‌ها که ایران کشور بسیار پهناوری بوده، ترکمنستان نیز بخشی از ایران بوده است.

۳. چناران

اسب‌های نژاد چناران در اصل بومی منطقه چناران خراسان هستند که از آمیزش مادیان آخال تکه با اسب سیلمی عرب به وجود آمده‌اند. این نژاد اسب ایرانی ویژگی‌های برجسته‌ای دارد و در شرایط سخت نیز سازگاری زیادی دارد. نژاد اسب‌های چنارانی از نظر صفات رفتاری به اسب‌های عربی شباهت دارند. این نژاد اسب ایرانی در قاره آسیا یکی از مشهورترین و بهترین اسب‌ها، به‌ویژه برای سوارکاری شناخته ‌شده است. این نژاد اسب ایرانی مانند نژادهای دیگر اسب ترکمن دیر بالغ می‌شوند و عمر طولانی‌تری نسبت به دیگر اسب‌ها دارند. نژاد اسب‌های ترکمن چنارانی همچنین عمر ورزشی و چابکی بالایی دارند و برای رشته‌های مختلف ورزش سوارکاری مناسب هستند.

 

 

اسب دره شوری

اسب‌ دره شوری از زیباترین و اصیل‌ترین نژادهای اسب ایرانی است. بر اساس تاریخ درواقع اولین کسانی که اسب را رام کرده و مورداستفاده قرار دادند؛ اقوام عشایر و بیابان‌گرد در این منطقه بودند. این اسب ایرانی که طرفدارهای بسیاری در سوارکاری دارد، از نژاد اسب‌های فلات ایرانی است که با انتخاب طبیعی و یا انتخاب مصنوعی مردم دره شور، تغییراتی پیدا کردند. یکی از نژادهایی که پدید آمدند نژاد اسب دره شوری بود. این نژاد اسب ایرانی بسیار چالاک هستند و دمی زیبا و برافراشته دارند

.

اسب سیستانی یا بلوچ

نژاد این اسب به‌طورمعمول در سیستان و بلوچستان زیست می‌کند، اما به دلیل توجه کم که به این نژاد اسب ایرانی شده، متأسفانه در حال انقراض است. اکنون تعداد کمی از این اسب‌ها در مرزهای سیستان و بلوچستان زندگی می‌کنند. باید بدانید که اسب‌های ایرانی را در اصطلاح اسب‌شناسی (خونگرم) به معنای تندرو و پرهیجان می‌دانند، اما اسب سیستانی تنها اسب (خون سرد) در نژادهای اسب ایرانی است.

این اسب‌ها تنومند و عضلانی هستند و دست و پای بسیار قویی دارند. اسب سیستانی یا بلوچ بسیار سنگین‌وزن و از طرفی صبور و آرام و فرمان پذیر است. سال‌ها است این اسب‌ها را برای مراسم‌های محلی و بارکشی استفاده می‌کنند. به این خاطر که این اسب‌ها فقط در استان سیستان و بلوچستان زندگی می‌کنند؛ این نژاد را اسب‌های سیستانی می‌نامند.

 

 

نژاد ایرانی اسب تالشی

یکی دیگر از نژادهای اسب ایرانی، نژاد تالشی است. اسب تالشی دارای استقامت بسیار زیادی است. به همین دلیل بیشتر اوقات در راه‌ها و مسیرهای سراشیبی مورداستفاده قرار می‌گیرد. اکثر مردان در تالش از این نژاد ایرانی برای کار خود استفاده می‌کنند. در برخی فصل‌ها این اسب‌ها را در شالیزارها رها می‌کنند چون در تالش، مکانی برای تمرین دادن اسب‌ها وجود ندارد. به همین خاطر متأسفانه هرساله تعداد کثیری از این اسب‌های رها شده‌، به خاطر تصادف جان خود را از دست می‌دهند.

 

سخن آخر

اسب‌ها همواره نمادی از نجابت و زیبایی هستند. یکی از اصیل‌ترین و پرنقش‌ترین حیوانات اهلی جهان و همچنین ایران باستان همین حیوان شگفت‌انگیز است. اسب‌ها همواره از گذشته تاکنون علاوه بر محبوبیت، حیوانی مفید و کمک‌کننده به انسان‌ها بوده‌اند.

نژاد اسب درواقع آن‌ها را نه‌تنها از نظر صفات ظاهری بلکه به خاطر ویژگی‌های بدنی و نوع فیزیک و قدرت از یکدیگر تفکیک می‌کند. در این مقاله سعی کردیم در مورد نژاد اسب و همچنین نژادهای قوی و معروف اسب‌های ایرانی اطلاعاتی را در اختیار شما بگذاریم. اگر شما هم از علاقه‌مندان به دنیای اسب ها هستیم پیشنهاد می‌کنیم از گالری عکس اسب وحشی و گالری عکس اسب سفید دیدن کنید.