نویسنده: نسرین شجاعی
بروزرسانی: ۲۷ مرداد ۱۴۰۱
ببر یک حیوان عظیم‌الجثه است که در جنگل‌ها زندگی می‌کند. این حیوان به دلیل شباهت به گربه در گروه گربه‌سانان قرار دارد. این گربه عظیم‌الجثه، علاوه بر حیوانات جنگل برای انسان‌ها نیز بسیار خطرناک است. در این مطلب با ما همراه باشید تا اطلاعات جالبی در مورد این حیوان درنده با شما به اشتراک بگذاریم. اگر شما شیفته حیات‌وحش و حیوانات هستید؛ خواندن این مطلب در مورد ببر برای شما دل‌چسب خواهد بود!
مشخصات ظاهری ببر
این گربه‌سان بزرگترین جانور از تیره گربه‌سانان است که طول قامتش تا ۳/۳ متر و وزن آن تا ۳۰۶ کیلوگرم می‌رسد. میانگین قد این گربه‌سان در نرها ۲/۶ تا ۳/۳ متر و در ماده‌ها ۲/۳ تا ۲/۷۵ متر است. مهم‌ترین مشخصه این جانور، وجود خط‌های عمودی تیره روی خز قرمز نارنجی آن است. ناحیه زیر شکم این گربه‌سان روشن‌تر است.
این جانور بدنی عضلانی و پاهایی بسیار نیرومند دارد. بدن این گربه‌سان دارای موهایی بلند و براق به رنگ نارنجی است که خط‌های سیاه عمودی دارد. درواقع جثه این گربه‌سان‌های نر بزرگ‌تر از ماده‌ها است و همچنین موهای روی گونه و چانه این گربه‌سان از گونه نر بلندتر از گونه ماده است. دندان‌های این گربه‌سان بسیار قوی و محکم است و دندان نیش آن در میان جانوران خشکی بلندترین است.
برخی دیگر از این گربه‌سان‌ها به رنگ قهوه‌ای هستند و راه‌راه‌های مشکی بسیار زیبایی روی بدن خود دارند. برخی دیگر به رنگ سفید یافت می‌شوند که راه‌راه مشکی بر روی بدنشان دارند. دسته‌ای دیگر از ببرها به رنگ سفید هستند و هیچ راه‌راهی در بدن ندارند. بدن این گربه‌سان‌ها شبیه خرس قطبی کاملاً سفید است.
غذای ببرها و نحوه شکار کردن آن‌ها
ببرها شکارچیان بسیار حرفه‌ای و سریعی هستند و مانند دیگر چهارپایان خطرناک، هر روزه برای سیر کردن شکمشان به شکارهای بزرگ و کوچک می‌پردازند. این گربه‌سان می‌تواند با قدرت و سرعت بالایی که دارد هر حیوان گوشتی مثل آهوها و گوزن‌ها را شکار کند. گاهی اوقات برای سیر کردن خودش به یک شکار بسنده نمی‌کند و امکان دارد دو یا سه آهو را در یک روز شکار کند. هرچند ببرها به‌طورمعمول هفته‌ای یک‌بار به شکار بزرگ می‌روند. آن‌ها با توجه به وضعیت امنیت قلمروشان، تصمیم می‌گیرند که روزها شکار کنند یا اینکه شب‌ها به دنبال طعمه بگردند.
البته بیشتر این گربه‌سان‌ها شب شکارند. این گربه‌سان‌ها با اتکا به وزن بالا و پنجه‌های نیرومندشان روی طعمه می‌پرند و طعمه را طوری زمین می‌زنند که شانس کمی برای فرار داشته باشد. ببرهایی با جثه بزرگ با ضربه مهلک و سریعی گردن شکار را می‌شکنند و باعث خفگی آن‌ها می‌شوند. برخی اوقات نیز گلوی طعمه را با سرعت زیاد به دندان می‌گیرند تا خفه شود. این گربه‌سان‌ها با همین قدرت بی‌نظیر، جانورانی به بزرگی فیل یا کرگدن را هم شکار می‌کنند؛ اما اکثر طعمه‌های این گربه‌سان، پستانداران بزرگ تا متوسط نظیر گوزن، شوکا، گراز، آهو، جگوار و پرندگان یا خزندگان هستند.
این گربه‌سان‌ها در مواقع کمبود غذا به دام‌های اهلی مثل گاو و گاومیش نیز حمله می‌کنند.
طول عمر ببرها
این گربه‌سان‌ها در باغ‌وحش به‌طورمعمول بین ۲۰ تا ۲۶ سال عمر می‌کنند؛ هرچند به نظر در دنیای وحشی جنگل هم در همین حدود عمر می‌کنند.
قلمرو و زیستگاه ببرها در ایران و جهان
این گربه‌سان‌ها دوره‌ای در سراسر آسیا از روسیه در شرق تا ترکیه در غرب دیده می‌شدند. در گذر ۱۰۰ سال اخیر، ۹۳٪ از گستره تاریخی زیستگاه این گربه‌سان‌ها ازدست‌رفته است. آن‌ها در نواحی مرکز آسیا و جنوب غرب آسیا در جزیره‌های بالی و جاوه و در مناطق گسترده‌ای از آسیای جنوب شرقی و آسیای شرقی به‌طورکلی نابود شده‌اند. امروزه زیستگاه این گربه‌سان‌ها به تایگای سیبری تا چمن‌زارهای باز و مرداب‌های کرنا بسیار محدود شده است. ببر سیبری بزرگترین زیرگونه و ببر بنگال پرشمارترین زیرگونه ببرها محسوب می‌شود.
از ۹ زیرگونه این گربه‌سان‌ها، ۳ زیرگونه ازجمله ببر مازندران منقرض شده‌اند. همچنین ۶ زیرگونه دیگر نیز در خطر انقراض قرار دارند. قلمرو تاریخی این حیوان درگذشته از رودان و قفقاز تا بیشتر نواحی جنوبی و شرقی آسیا امتداد می‌یافت اما امروزه این قلمرو به‌شدت کاهش یافته است. از علت‌های کاهش جمعیت این گربه‌سان‌ها می‌توان به شکار غیرقانونی، تخریب زیستگاه و ناپیوستگی در زیستگاه آن‌ها اشاره کرد.
گستردگی قلمرو این گربه‌سان به فراوانی شکار بستگی دارد. برای این گربه‌سان‌های نر، دسترسی به این گربه‌سان‌های ماده نیز از عوامل تعیین‌کننده گستردگی قلمرو آن‌ها است. قلمرو یک ببر ماده تقریباً ۲۰ کیلومترمربع است. درحالی‌که قلمرو ببرهای نر گسترده‌تر است و به حدود ۶۰ تا ۱۰۰ کیلومترمربع می‌رسد.
تولید مثل ببرها
در ریتم زندگی این گربه‌سان‌ها، نرها و ماده‌ها هنگام جفت‌گیری تنها در مدت‌زمان چند روز در کنار یکدیگر می‌مانند. ببر ماده پس از ۱۰۳ تا ۱۰۵ روز بارداری دو و یا سه توله به دنیا می‌آورد. توله‌ها تا چند سال اول زندگی همراه با مادر خود می‌مانند.
غرش‌های ببر نر در فصل جفت‌یابی، برای جلب‌توجه ماده‌ها به کار می‌رود. از طرفی بویی که ماده‌ها از خود بر جای می‌گذارند، ببر نر را به سمت آن‌ها می‌کشاند. جفت‌گیری این گربه‌سان‌ها به‌طورمعمول در زمستان صورت می‌گیرد. این گربه‌سان هر دو تا سه سال یک‌بار بچه می‌زاید که اغلب دو یا سه‌قلو می‌زایند اما تعداد بچه‌ها تا ۶ عدد نیز دیده شده است.
توله‌های تازه متولد شده به‌اندازه یک گربه اهلی و وزن تقریبی ۱۴۰۰ گرم هستند و پس از ۲ هفته چشم باز می‌کنند. توله‌ها به‌سرعت رشد می‌کنند و بعد از یک ماه آرام‌آرام به دنبال مادر خود راه می‌افتند. این گربه‌سان‌ها تا شش‌ماهگی از شیر مادر تغذیه می‌کنند و تا یکی دو سال با مادر می‌گردند. آن‌ها تا سه‌سالگی در نزدیکی لانه می‌مانند و بعدازآن به نقاط دورتر می‌روند. این گربه‌سان‌ها در سن چهارسالگی ازلحاظ جنسی کاملاً بالغ می‌شوند.
تفاوت ببر و پلنگ چیست؟
وقتی به مقایسه ببر و پلنگ می‌پردازیم باید بگوییم که ببر بزرگترین گربه‌سان است اما پلنگ از کوچک‌ترین گربه‌سانان محسوب می‌شود. این گربه‌سان‌ها نارنجی با خط‌های سیاه هستند درحالی‌که پلنگ‌ها رنگ قهوه‌ای مایل به زرد دارند و روی بدنشان نقطه‌های سیاه وجود دارد. ببرها بومی شرق و جنوب آسیا هستند درحالی‌که پلنگ‌ها در صحرای کبیر آفریقا و آسیای جنوبی زندگی می‌کنند.
این گربه‌سان‌ها فقط در جنگل‌های انبوه زندگی می‌کنند اما پلنگ‌ها علاوه بر جنگل در چمنزار، کوه‌ها و صحرا نیز زندگی می‌کنند. پلنگ‌ها به‌طورمعمول نسبت به ببرها بیشتر به انسان حمله می‌کنند و خطر انقراض کمتری دارند.
ببر و جگوار چه تفاوت‌هایی دارند؟
بدن این گربه‌سان با خط‌های راه‌راه سیاه پوشیده شده درحالی‌که جگوار مانند پلنگ بدنی با نقطه‌های سیاه دارد. زیستگاه این گربه‌سان شرق و جنوب آسیاست درحالی‌که جگوار در آمریکای جنوبی و مرکزی زندگی می‌کند. ببرها در جنگل یافت می‌شوند اما جگوار در باتلاق‌ها، بوته‌زارها و بیابان‌ها نیز دیده می‌شوند. جگوار به بزرگی ببر نیست اما از گربه‌سانان بزرگ به شمار می‌رود.
سخن آخر
ببر بزرگترین گربه‌سان است. این حیوان بسیار قدرتمند، زیبا، خطرناک و حیرت‌انگیز است. شناسایی و اطلاعات در مورد حیوانات حیات‌وحش همواره موردتوجه انسان‌ها است. در این مطلب سعی شد شما را با حیوان درنده و قدرتمندی به نام ببر بیشتر آشنا کنیم!
