آشنایی با گل یاس رازقی و روش های تکثیر و نگهداری از آن

یاس رازقی گل‌هایی زیبا، معطر و تزیینی هستند که می‌توان از این گیاه برای زیباسازی راه پله و بالکن استفاده کرد و از رایحه بی‌نظیر گل‌های آن لذت برد. یاس رازقی به‌صورت درختچه‌ای است که گل‌های معطری دارد. گل‌های این گیاه در اوایل بهار، تابستان و پاییز، در هوای خنک شکوفا می‌شوند. از این گل برای تهیه عطر و اسانس استفاده می‌شود. این گیاه به یاس عربی نیز شهرت دارد.

 

 

مشخصات ظاهری یاس رازقی

یاس رازقی درختچه یا تاکی است که با برگ‌های سبز تیره براق و گلبرگ‌های زرد و سفید و رایحه شیرین خود می‌تواند هر کسی را تحت تأثیر قرار دهد. یاس رازقی حدود ۰.۵ تا ۳ متر ارتفاع دارد و به‌طورکلی گل یاس رازقی را به خاطر گل‌ها و عطر جذابش پرورش می‌دهند. 

گیاه یاس رازقی دارای برگ‌های فراوان بوده و برگ‌های آن همیشه سبز، بیضی شکل، صاف و بدون کرک با گل‌های عموما سفید است که گل‌های آن از اواسط اردیبهشت به بعد به طور منظم باز می‌شود و هر گل حدود یک هفته تا ده روز ماندگاری دارد.

 

انواع گل یاس رازقی

۱. یاس عمامه‌ای

 این گیاه اساساً گونه‌ای از همان یاس رازقی است که از تلاقی و پیوند بین گیاهان در مناطق مختلف به وجود آمده است. یاس رازقی انواع دیگری نیز دارد که هرکدام ویژگی‌های درون نژادی خاص خود را دارند. از ویژگی‌های یاس عمامه، می‌توان به داشتن گل‌های درشت و زیبا، رشد بسیار کند، تمایل به بالا آمدن و حساسیت زیاد به شرایط محیطی اشاره کرد.

 

 

۲. گل یاس چمپا

این گل یاس بومی هند و دارای شاخه‌هایی شبیه بید مجنون است که رنگ سبز براق برگ‌های آن بسیار زیباست. این گل یاس گلی با عطر و بوی قوی است که بیشتر از این گونه، برای تهیه عطر استفاده می‌شود. این گل زیبا قدرت روندگی بسیار بالایی دارد و در عین حال برای رشد و نمو، به نور طبیعی زیادی نیاز خواهد داشت.

۳. یاس سفید

یاس سفید یکی از یاس‌های معروف ایران است که با گل‌های کاملاً سفیدش در اکثر شهرهای ایران وجود دارد. یاس سفید از اواسط بهار تا اواسط زمستان می‌تواند این گل‌های سفید زیبا را حفظ کند. این گل یاس را ایرانیان با نام‌های دیگری مانند یاس جنگلی یا یاس شیروانی نیز می‌شناسند.

۴. یاس نارنجی

این گل زیبا از ترکیب دلپذیر رنگ‌های سفید و نارنجی ایجاد شده است. یکی دیگر از ویژگی‌های قابل توجه یاس نارنجی این است که بلند است و درختچه‌هایی دارد که می‌توانند به اندازه یک خانه معمولی رشد کنند.

۵. یاس زرد یا یاس ژاپنی

این درختچه همیشه سبز که گل‌های زرد معطر و زیبایی دارد به ارتفاع ۳ متر می‌رسد. یاس زرد گیاهی مقاوم در برابر سرما نیست، بنابراین می‌توان آن را با حمایت مناسب پرورش داد و از طرفی این درختچه زیبا نیاز به هرس منظم در فضاهای محدود دارد.

۶. یاس زمستانی

یاس سفید هندی به دلیل سفید بودن گل‌هایش، به یاس زمستانی نیز معروف است. به همین دلیل به جای کلمه سفید که نشان دهنده برف است، در هند این یاس را به نام کوندا می‌شناسند.

۷. یاس کوتوله

یاس کوتوله بوته‌ای شکل است و اندازه آن به حدود یک متر می‌رسد که گنبدی شکل و معمولاً همیشه سبز است. یاس کوتوله گل‌ها و شاخه‌های کوچک و برگ‌های بیضی شکل دارد. گل‌هایی به صورت خوشه‌ای و معطر با ۵ گلبرگ به رنگ زرد هستند، این گل یاس در اوایل تابستان شکوفا می‌شود.

 

روش نگهداری یاس رازقی

محل نگهداری

یاس رازقی باید در محیطی روشن و خنک نگهداری شود. بسیاری از افراد این گیاه را در گلدان‌های زیبا، در بالکن و تراس خانه خود نگهداری می‌کنند، اما نباید این گیاه را در معرض نور مستقیم خورشید قرار داد، زیرا ممکن است به برگ‌ها آسیب برسد. بنابراین اگر می‌خواهید این گیاه را در بالکن نگهداری کنید، آن را در مکانی سایه‌دار و اگر می‌خواهید در داخل خانه نگهداری کنید، آن را در کنار پنجره‌ای که با پرده پوشانده شده است بگذارید. 

همچنین باید توجه داشت که این گیاه تقریباً به هوای خنک نیاز دارد. اما هوای سرد به آن آسیب می‌رساند.

 

 

دمای مناسب

دمای مورد نیاز این گیاه ۱۸ تا ۲۲ درجه سانتی‌گراد است و تهویه مناسب در نگهداری این گیاه به جلوگیری از ابتلا به انواع بیماری‌ها و آفات کمک می‌کند.

خاک مناسب

این گیاه به خاک قابل نفوذ و غنی از مواد مغذی و هوموس نیاز دارد. استفاده از گلدان‌های سوراخ‌دار زهکشی نیز می‌تواند به تهویه مناسب خاک کمک کند.

بستر مناسب یاس رازقی

بستری شل و نفوذپذیر با PH کمی اسیدی برای این گیاه مناسب است. استفاده از زغال سنگ نارس و خاک رس نیز باعث بهبود نفوذپذیری بستر گیاه خواهد شد. در تابستان نیز می‌توانید از خاک باغچه با کیفیت و غنی از مواد مغذی و نفوذپذیر استفاده کرد.

دوره کاشت

بهترین فصل کاشت یاس رازقی چه زمانی است؟ گل یاس رازقی را نباید قبل از خواب زمستانی کاشت یا گلدانش را عوض کرد. دوره خواب زمستانی گیاه از مهرماه تا پایان اسفند است و به همین دلیل بهترین زمان برای کاشت و تعویض گلدان این گیاه فصل بهار است. 

اگر دوره خواب زمستانی این گیاه به پایان رسیده است، می‌توانید آن را در باغ و خاک منزل خود بکارید، البته باید دقت کنید که خاک نفوذپذیری مناسبی داشته باشد و هوا وارد آن شود. انجام این کار در فصول گرم سال توصیه می‌شود. برای رشد بهتر گیاه لازم است گیاهان در حال رشد سالانه به گلدان بزرگ‌تر با خاک جدید منتقل شوند و به همین دلیل گیاهان بالغ هر ۲ تا ۳ سال یک‌بار نیاز به تعویض دارند. قطر گلدان جدید نباید بیشتر از ۱۰ سانتی‌متر از گلدان قدیمی خود باشد.

آبیاری

تأمین آب مناسب برای رشد یاس رازقی بسیار اهمیت دارد. برای آبیاری این گیاه در صورت امکان، بهتر است از آب باران یا آب شیری که به مدت یک روز در ظرف مانده و کلر آن رفته است، استفاده کنید. آب سرد می‌تواند به گیاه شوک وارد کند و به آن ضربه بزند. از این رو بهتر است برای آبیاری گل یاس رازقی از آب ولرم استفاده شود. 

در روزهای گرم سال، یک‌بار صبح و یک‌بار عصر آن را آبیاری کنید. بعد از آبیاری گیاه، اجازه دهید آب اضافی از سوراخ‌های زهکشی گلدان خارج شود.

 به طور کلی یاس رازقی در مقابل رطوبت، تحمل بیشتری دارد. به همین سبب بستر خاک این گیاه باید همیشه مرطوب نگه داشته شود. این گیاه در فصل رشد به آبیاری منظم نیاز دارد، اما در فصول سرد و به خصوص در دوره خواب زمستانی، به آبیاری کمتری نیاز دارد.

کود دهی

به منظور تأمین مواد مغذی مورد نیاز برای رشد یاس رازقی، طی ماه‌های فروردین تا شهریور، این گیاه را به صورت هفتگی با کود مایع غنی از مواد مغذی تغذیه کنید.

هرس

هرس یاس رازقی پس از پایان خواب زمستانی و شروع فصل رشد آن، آغاز می‌شود و یک‌ساله خواهد بود. برای هرس این گیاه، شاخه‌های بیش از حد رشد کرده در انتهای هر گره را ببرید و با استفاده از قیچی باغچه، برگ‌های خشک شده گیاه را ببرید. توجه داشته باشید که اگر گیاه یاس را به موقع هرس نکنید، رشد جوانه‌های این گیاه کاهش یافته و متوقف می‌شود و هرس آن‌ها نقش مهمی در تقویت رشد و گلدهی این گیاه دارد.

 

 

روش‌های تکثیر و کاشت گل یاس رازقی

تکثیر گل یاس رازقی به ۳ روش قلمه زدن، خوابیدن شاخه‌های پایینی و تکثیر به روش پاجوش انجام می‌گیرد.

۱. خواباندن شاخه

شاخه‌های یک تا دو ساله گیاه که سالم و قوی هستند و در پایین‌ترین قسمت گیاه قرار دارند، را انتخاب کنید. شاخه انتخابی باید حداقل دو یا سه جوانه داشته باشد. گلدان را با ماسه نرم پر کنید و قسمت میانی شاخه را داخل گلدان بکارید.

قبل از کاشت شاخه یاس در گلدان، ابتدا با یک چاقوی تیز و استریل شده، قسمتی از ساقه را که قرار است در ماسه کاشته شود خراش دهید تا ریشه دهی سریع‌تر انجام شود. پس از کاشت شاخه یاس رازقی در گلدان، به آن آب بدهید و در این مدت شرایط مناسب برای گیاه فراهم کنید. 

حدود یکتا دو ماه بعد، شاخه یاس ریشه می‌گیرد و می‌توانید آن را از گیاه مادری جدا کنید.

۲. قلمه زدن

بهترین زمان برای قلمه زدن اواخر تابستان و قبل از باز شدن جوانه‌ها است. در این زمان باید تعدادی از شاخه‌های ضخیم گیاه را انتخاب کرده و هر شاخه را با قیچی باغبانی یا چاقوی تیز به چند تکه به طول ۱۰ تا ۲۰ سانتی‌متر برش دهید. انتهای برش‌ها باید مورب باشد. همچنین لازم است هر قلمه یاس دارای سه تا چهاربند و یک تا دو برگ باشد.

اگر تعداد برگ‌ها بیشتر شد، برگ‌های اضافی را جدا کنید تا گیاه ریشه‌زایی بهتری داشته باشد. برای تقویت این گیاه برای ریشه‌زایی بیشتر، می‌توان انتهای قلمه‌ها را با هورمون ریشه‌زایی آغشته کرد. 

قلمه‌ها را در گلدانی با ماسه نرم و مرطوب می‌کاریم و یک سوم قلمه‌های یاس را در خاک فرو می‌کنیم و در محیطی سایه‌دار با نور غیرمستقیم که دما و رطوبت خوبی دارد قرار می‌دهیم؛ سپس هر روز آن‌ها را آبیاری می‌کنیم. 

دو ماه طول می‌کشد تا قلمه‌ها ریشه‌دار شوند، سپس می‌توانید آن‌ها را به گلدان اصلی انتقال دهید.

۳. تکثیر به وسیله پاجوش

جدا کردن پاجوش و کاشت آن‌ها در فصل بهار، یکی دیگر از روش‌های تکثیر گل یاس است؛ زیرا گل یاس دارای ریشه‌های قوی و گسترده است و به دلیل حجم زیاد ریشه تعداد پاجوش‌های این گیاه هم زیاد است.

 

سخن پایانی

گل یاس رازقی، گیاهی رونده است که مانند گل پلومریا گل‌های زیبا و معطری دارد. این گیاه انواع مختلفی دارد که همه گونه‌های آن رایحه بسیار خوبی دارد. هر گیاهی برای مراقبت نیاز به شرایط خاصی دارد که یاس رازقی نیز روش‌های خصوص به خود را دارد.

برای آشنایی با انواع یاس، به مطلب «معرفی ۱۸ گونه گل یاس و شرایط نگهداری آن ها در باغچه و گلدان» مراجعه کنید.