مرغ شاخدار، مشخصات ظاهری، نحوه نگهداری و پرورش آن

مرغ شاخدار یکی از گونه‌های بالدار در میان پرندگان اسنت که زادگاه آنها مربوط به آفریقا است. در لاتین به نام Guinea flow شناخته شده و از خانواده قرقاول سانان می‌باشد. مرغ‌های شاخدار را در ایران با نام‌های مرغ گینه، مرغ خالدار و مرغ مرواریدی نیز شناخته می‌شوند. این گونه اغلب به زندگی در محیط‌های گرم و خشک تمایل و سازگاری دارد.

مرغ گینه عمدتا به عنوان یک پرنده شکاری و زینتی شهرت جهانی دارد. همچنین به عنوان نژادی شناخته می‌شود که اغلب با هدف پرورش مرغ گوشتی خریداری می‌شود. گوشت آن بدون چربی و سرشار از اسیدهای چرب غیراشباع است. به همین دلیل نسبت به سایر طیور ارجحیت بیشتری برای مصرف دارد.

 

 

مشخصات ظاهری و رفتاری مرغ شاخدار 

مرغ گینه با ویژگی‌های منحصربه‌فرد خود در بین سایر مرغ‌ها بیشتر جلب توجه می‌کند. این مرغ‌ها با لکه‌های سفید و خاکستری رنگ روی پرها و پرهای قرمز روی گردن و سر مشخص می‌شوند.  یکی دیگر از واضح‌ترین ویژگی‌های مرغ مرواریدی وجود لکه‌ای پوست مانند به رنگ قرمز یا آبی زیر منقار آنها است.

مرغان شاخدار ذهنیت گله‌‌ای دارند و این یک نعمت برای آنان است. هرجا یکی از آنها می‌رود همه به دنبال آنها می‌روند. اگر یکی از  اعضای گله جدا شود، بلافاصله زنگ خطر را به صدا در می‌آورند و اعضای گم شده را جستجو می‌کنند.

آنها دسته جمعی شکار و علوفه می‌جویند و مدام در حال قدم زدن به این سو و آن سو هستند. آن‌ها حتی برای کشتن موش‌ها، مارها و دیگر موجودات کوچک با یکدیگر همگروه می‌شوند. از جهت دیگر این پرندگان گزینه خوبی برای باغ‌ها هستند، زیرا آنها حشرات و آفات خواران خارق العاده‌‌ای هستند و به گیاهان هم آسیب نمی‌رسانند. 

گینه به ساختن لانه در پرچین‌ها یا مناطقی با پوشش متراکم علاقه دارد، بنابراین ممکن است در پیدا کردن لانه آنها دچار مشکل شوید. لانه‌های آنها اغلب مشترک هستند، به این معنی که همه آنها در یک لانه تخم می‌گذارند.

صدایی که مرغ شاخدار تولید می‌کند می‌تواند بلند و آزاردهنده باشد، اما این صدا نیز ابزار مفیدی است.

گینه‌ها می‌توانند مانند سگ‌های نگهبان عمل کنند و زمانی که چیزی آنها را آزار دهد از خود سر و صدای زیاد ایجاد می‌کنند. تصور می‌شود که این صدا نیز یک عامل بازدارنده برای جوندگانی مانند موش‌ها است.

آنها همچنین شکارچیان وحشی هستند و موش و مارهای کوچک را می‌خورند. محققان دریافته‌اند که تعداد خیلی کمی از جوندگان به زندگی در جایی که گینه‌ها زندگی می‌کنند تمایل نشان می‌دهند. گویا می‌دانند این محل امن نیست و از آنجا دور خواهند شد.

 

 

از نظر شکار به دلیل افزایش تمایل به مصرف گونه‌های مختلف طیور، مرغ گینه در کنار سایر پرنده‌های قابل شکار مانند قرقاول، کبک و بلدرچین، مرغ گینه و به علت بزرگتر بودن از دیگر گونه‌ها بیشتر ترجیح داده می‌شود. دلیل اینکه اخیراً مرغ مرواریدی بیشتر در غذاهای گوشتی دیده می‌شود این است که طعم آن مانند یک حیوان شکاری خوشمزه و لذیذ است.

تخم مرغ شاخدار با رنگ تیره، کوچک و بسیار خوشمزه معروف است.  اخیراً پرورش مرغ گینه بسیار مورد توجه قرار گرفته است زیرا گونه‌ای است که می‌توان با روش‌های سنتی و ارگانیک آن را پرورش داد. 

برخی از گونه‌های این پرنده وحشی هستند.  گونه وحشی این پرنده در آفریقا، جایی که به عنوان منشاء اصلی این گونه پرنده می‌باشد بیشتر یافت می‌شود. نوع دیگر آنها که اهلی هستند، در دوران باستان اهلی و در میان رومیان و یونانیان اهلی شده‌اند.

 

نحوه پرورش مرغ گینه

شرایط خاصی در زمینه پرورش مرغ شاخدار مطرح شده است. نمونه‌هایی از گونه‌های این پرنده عموماً به صورت گله‌ای زندگی می‌کنند. آنها به دلیل وزن بدنشان همیشه با سر پایین حرکت می‌کنند و در صورت مواجهه شدن با خطر، با صدا به گله هشدار می‌دهند.

از نظر جنبه اقتصادی، هزینه‌های مربوط به پرورش مرغ گینه، نسبت به سایر جوجه‌ها بسیار کم است. اگر هیچ مشکلی را تجربه نکند، می‌تواند تا ۱۲ سال زنده بماند.

یکی از عوامل مهم در پرورش مرغ شاخدار، دوره جوجه کشی است. دوره از تخم درآمدن جوجه‌های مرغ گینه ۲۸ روز است. به طور متوسط ​​در فروردین و اردیبهشت وارد دوره تخم ریزی می‌شوند و این فرآیند مهمترین مرحله جوجه ریزی است. در دوره‌هایی که انکوباتور تخم‌ها به درستی انجام نمی‌شود، می‌توان این فرآیند را با دستگاه‌های جوجه کشی انجام داد. 

برای پرورش و تولید مرغ شاخدار برخی از تولیدکنندگان با ۳ مرغ یا بیشتر شروع می‌کنند، در حالی که برخی دیگر با ظرفیت کمتری کار می‌کنند. فروش جوجه، تخم و والدین مرغ گینه خیلی کم است. جوجه‌های گینه کمتر در جوجه کشی تولید و به فروش می‌رسند. 

 

 

تغذیه مرغ شاخدار

آنها به طور کلی از گیاهان، میوه‌ها، حشرات و دانه‌های گیاهان تغذیه می‌کنند. رژیم غذایی آنها شامل انواع غذاهای حیوانی و گیاهی است. در طول فصل تولید مثل بیش از ۸۰٪ از رژیم غذایی آنها ممکن است بی‌مهرگان، به ویژه بندپایان مانند حشرات باشد؛ علاوه بر این در این دوره دانه‌های ذرت و به خصوص علف‌های هرز و همچنین بقایای مختلف محصولات کشاورزی نیز می‌تواند یکی دیگر از منابع غذایی آن‌ها باشد. آن‌ها برای استفاده از انی منابع غذایی به پنجه‌ها و ناخن‌های قوی برای خاک‌های سست مجهز هستند، اما با انجام این کار به ندرت گیاهان در حال جوانه زدن را ریشه کن می‌کنند.

 

 

تشخیص جنسیت مرغ شاخدار 

تمایز قائل شدن بین نر و ماده بودن مرغان گینه برای افرادی که دانش کافی ندارند چندان ساده نیست.  تفاوت‌های بسیار جزئی برای تشخیص جنسیت بر اساس ظاهر آنها وجود دارد.

به طور کلی می‌توان گفت که تشخیص جنسیت برای جنس نر و ماده با صداهایی که مرغ شاخدار تولید می‌کنند درک و شناخته می‌شود. علاوه بر این سر گونه‌های نر بزرگتر، قسمت جلوی آن پهن و درشت است. در مرغ گینه‌های نر بین ۱۲ تا ۱۵ هفتگی، قسمت به اصطلاح تپه‌‌ای و ضخیم‌تری نسبت به ماده‌ها در آنها قابل مشاهده است.   

علاوه بر این در حالی که تولید صدا در ماده‌ها دو هجایی است، در نرها صدای تک هجا و متفاوتی ایجاد می‌شود. می‌توان گفت در هنگام هیجان این گونه مرغ‌ها، نر و ماده هر دو صداهای تک هجا تولید می‌کنند. این گاهی اوقات مانع از درک تمایز جنسیتی از طریق صدا می‌شود. برای اینکه بتوانید صدا را بر اساس جنسیت تشخیص دهید، باید سن آنها حتما از دو سال بیشتر باشد.

 

 

تخم گذاری مرغ شاخدار

مرغ‌های شاخدار معمولاً در ماه اسفند یا فروردین وارد مرحله تخم‌گذاری می‌شوند و این فرایند تخم گذاری می‌تواند تا مهر ماه ادامه داشته باشد. در پرورش مرغ شاخدار در مرغداری‌ها لازم است مناطقی مناسب برای تخم ریزی به صورت نیمه پنهان یا پوشیده از علف ایجاد شود تا در آن‌ها تخم ریزی کنند. در عین حال می‌توان با افزودن چند تخم به این نواحی تمایل به تخم ریزی را افزایش داد. عموما این پرندگان ترجیح می‌دهند  در جاهایی تخم ریزی کنند که یافتن آن برای دیگران دشوار باشد. 

تخم‌ها باید روزانه جمع‌آوری شوند، اما در هنگام تخم‌گذاری نباید مزاحمتی برای حیوانات ایجاد شود. نگهداری تخم مرغ شاخدار نیز یکی از شرایط مهم است.  باید در محیطی در حدود ۱۳ درجه نگهداری شود و تخم‌هایی که برای جوجه کشی نگهداری می‌شوند باید بیش از ۲ هفته در سال نگهداری شوند.

بازده تخم مرغی که از مرغ شاخدار گرفته می‌شود با توجه به شرایط دوره تخمگذاری و وضعیت پرورش متفاوت است. مرغ شاخدار  ماده مولد؛ در شرایط پرورش سالم و مناسب می‌تواند تا ۱۰۰ تخم در سال بگذارد. به طورکلی، والد ماده معمولاً طی ۲ تا ۳ سال برای تخم گذاری عملکرد مناسبی دارد.