معرفی کامل پرنده دارکوب، نجار زیبای طبیعت

خانواده پرندگان، گونه‌ها و زیر گونه‌های بسیار زیادی دارد، برخی مانند قرقی و شاهین شکارچی هستند و بعضی مانند مرغ، بلدرچین و خروس حتی قادر به پرواز نیستند. پرنده دارکوب یکی از زیر گونه‌های شناخته شده از پرندگان است که حتماً تا به حال اسمش را شنیده‌اید.

دارکوب در زبان انگلیسی با نام Woodpecker شناخته می‌شود و تقریبا در هر جایی که چوب و درخت یافت شود، می‌توانید این پرنده را نیز مشاهده کنید. پرنده دارکوب در خانواده Picidae قرار می‌گیرد. شاید به نظر بیاید که توکان‌ها و دارکوب‌ها از یک خانواده هستند، اما این طور نیستند. این دو از لحاظ ظاهری شباهت‌هایی داشته و در کل رابطه خویشاوندی با هم دارند، اما از یک خانواده و راسته نیستند.

محققان تا به امروز توانسته‌اند حدود ۱۸۰ نژاد مختلف از این پرنده را در سراسر جهان و زیستگاه‌های متفاوت، کشف کنند. پرنده دارکوب به نوک بلند و قوی و البته حفره‌هایی که در تنه درختان ایجاد می‌کند، مشهور است. در ادامه با ما باشید تا اطلاعات کامل‌تری در مورد ویژگی‌های ظاهری، تغذیه و زیستگاه این پرنده در اختیار شما قرار دهیم.

 

 

مشخصات ظاهریی پرنده دارکوب

مهم‌ترین مشخصه فیزیکی که می‌توانید دارکوب را به کمک آن تشخیص دهید، منقارهای قوی و نوک تیز این پرنده است. همانند توکان‌ها، این پرندگان نیز پاهایی قویی دارند که دو چنگال در قسمت جلو و دو چنگال در قسمت عقب را شامل می‌شود.

یکی از نکات جالب در مورد پرنده دارکوب، زبان بسیار بلند آن است. با توجه به نژاد، زبان این پرنده می‌تواند تا ۱۰ سانتی‌متر هم رشد داشته باشد و در برخی نژادها دیده شده که زبان دارکوب، طولی معادل ۳/۲ طول بدنشان را داشته است.

 

 

طول بال‌های این پرنده به نسبت طول بدنش، بلندتر بوده و در حین پرواز به دفعات زیاد، بال می‌زند. این موضوع سبب شده تا پروازی موجی شکل داشته باشد. طول بدن این پرنده در گونه‌های مختلف، متغیر خواهد بود اما کم‌ترین عدد ثبت شده سانتی‌متر و بزرگ‌ترین آن ۶۰ سانتی‌متر بوده است.

 

راز سرعت بالای نوک زدن دارکوب

یکی از دلایل چنین ویژگی خارق‌العاده‌ای را می‌توان زبان بسیار بلند آن‌ها دانست که در هنگام ضربه زدن، به اطراف جمجه پیچیده می‌شود و همچون ضربه‌گیر عمل می‌کند. پرنده دارکوب می‌تواند در هر ثانیه تا ۲۰ بار نوک بزند. 

اما این که مغز این پرنده در اثر ضربات آسیب نمی‌بیند تنها به دلیل زبان بلندش نیست! اطراف مغز دارکوب کیسه هوا و استخوان‌بندی خاصی وجود دارد که بیشتر ضربه‌های وارده را به خود جذب می‌کند. سرعت سر این پرنده در هر بار نوک زدن به ۷ متر بر ثانیه می‌رسد و با چنین سرعتی می‌تواند در طول روز تعداد بسیار زیادی حفره بر روی تنه درختان ایجاد کند.

ساختار خاص جمجه و بدن این پرنده باعث شده تا ۹۹.۷ درصد از ضربات به صورت انرژی کرنشی ذخیره شود و مغز دارکوب تنها ۰.۳ درصد از این ضربه را احساس خواهد کرد.

 

 

گونه های مختلف پرنده دارکوب

این پرنده خود زیرگونه‌های متعددی دارد که در بیشتر نقاط کره زمین زندگی می‌کنند. بیشترین تفاوت میان این زیر گونه‌ها را می‌توان مشخصات ظاهری مانند ترکیب رنگ، طول بدن و بال‌های آن‌ها دانست. در ادامه نام نژادهای مختلف دارکوب را ذکر کرده‌ایم:

• اوکیناوا
• بال سفید
• بلوچی (سند)
• بلوطی
• تاج طلایی
• پیاوی
• جیلا
• خالدار بزرگ
• دم طلایی
• راه راه (قهوه‌ای)
• زیتونی
• ژاپنی
• سبز
• سبز شکم پولکی
• پشت طلایی
• سبز کوبایی
• سر سرخ
• سفید
• سوری (باغی)
• سیاه
• کاکل‌دار
• کله سرخ
• کوچک
• ماژلان

هر یک از این گونه‌ها در نقطه خاصی با آب و هوایی متفاوت از دیگری زندگی و تولید مثل می‌کنند و عموماً نمی‌توان این پرنده را در حالت گروهی و چندتایی مشاهده کرد.

 

 

زیستگاه و طول عمر دارکوب

این پرنده برای لانه سازی و بقا، نیاز به درخت دارد و همین موضوع باعث شده تا بهترین محل زندگی آن‌ها در محیط‌ها جنگلی و پر درخت باشد. حتی گاهاً در محیط‌های شهری و پارک‌هایی که درختان زیادی دارند نیز می‌توانید این پرنده زیبا را مشاهده کنید.

پرنده دارکوب سازگاری زیادی با محیط دارد و این موضوع باعث شده تا در بیشتر نقاط کره زمین بتواند زندگی کند. تنها مادگاسکار، قطب شمال و جنوب و کشور استرالیا از این قاعده مستثنی هستند.

در شرایط بد آب و هوایی کویر و مناطق خشک و کم آب هم می‌توان به ندرت این پرنده را شناسایی کرد. روند زندگی برای دارکوب در این محیط‌ها نیز مانند مناطق جنگلی است و با ایجاد حفره در کاکتوس‌ها و سنگ‌ها برای خود لانه می‌سازند.

در مورد طول عمر این پرنده می‌توان گفت که اگر در شرایط طبیعی زندگی و تولید مثل داشته باشد، می‌تواند بین ۵ تا ۱۱ سال عمر کند.

 

 

تغذیه و تولید مثل پرنده دارکوب

آغاز فصل جفت گیری و در پی آن تولید مثل این پرنده در فصل بهار هر سال است. پس از مشخص شدن جفت هر پرنده، آن‌ها اقدام به ساخت لانه جدیدی برای خود می‌کنند. لانه این پرنده از طریق سوراخ کردن بدنه درختان ساخته می‌شود.

نکته جالبی در مورد نحوه ساخت این لانه‌ها وجود دارد که دارکوب دو ورودی ایجاد می‌کند که آن قدر کوچک هستند که شکارچیان نتوانند به لانه وارد شوند.

جالب است بدانید که جوجه این پرنده بین ۳ تا ۷ روز پس از تولد، ناشنوا و نابینا خواهد بود. تقریباً یک ماه طول می‌کشد که جوجه دارکوب شکل و شمایلی مانند والدین خود پیدا کند، اما هم‌چنان توان پرواز نخواهند داشت.

با این که یک سال طول می‌کشد که این پرنده به بلوغ برسد، اما در اولین زمستان پیش‌رو، والدین جوجه‌ها را بیرون می‌کنند، چرا که زحمت غذا دادن به آن‌ها بسیار زیاد است.

 

 

غذای مورد علاقه این پرنده لارو حشرات، موریانه، مورچه‌ها یا شته‌ها هستند. گاهی دسترسی به این موارد دشوار می‌شود و در نتیجه پرنده به سمت استفاده از دانه گیاهان و توت‌ها در رژیم غذایی خود می‌رود. این اتفاق عموماً در فصل‌های سرد سال دیده شده است.

همچنین دیده شده که در بعضی موارد این پرنده از حفره‌هایی که روی درختان ایجاد کرده به عنوان انبار غذا استفاده می‌کند. شما می‌توانید برای دارکوب‌هایی که در نزدیکی محل زندگی شما لانه ساخته‌اند، ظرف‌های غذای مخصوصی روی درخت قرار دهید تا در فصل‌های سرد سال بتوانند از آن استفاده کنند.

 

 

تفاوت دارکوب با هدهد یا شانه به سر

بسیاری از افراد هدهد یا شانه به سر را با پرنده دارکوب اشتباه می‌گیرند. از نظر ظاهری این دو پرنده شباهت‌هایی به هم دارند، اما مهم‌ترین شباهت آن‌ها را می‌توان لانه ساختن در تنه درختان دانست.

برای تشخیص هدهد یک راه آسان وجود دارد، آن هم توجه به تاجی است که روی سر این پرنده دیده می‌شود. دارکوب چنین مشخصه‌ای ندارد و عموماً سر دارکوب‌ها به رنگ قرمز خواهد بود.

 

 

یکی دیگر از تفاوت‌های اصلی میان این دو  پرنده را می‌توان نحوه تغذیه آن‌ها دانست. هدهد غذای خود را با جستجو روی زمین پیدا می‌کند در حالی که پرنده دارکوب به درخت برای لانه سازی و تغذیه نیاز دائمی دارد.

به طور کلی دارکوب‌ها و هدهدها از دو خانواده کاملاً مجزا هستند و هیچ اشتراک یا خویشاوندیی در این زمینه ندارند.

 

 

نکات نهایی

این پرنده به طور کلی در رفتار روزمره خود کمی تنبل است و تنها گرسنگی و انگیزه یافتن غذا می‌تواند آن‌ها را وادار به خروج از لانه کند. دلیل اصلی این رفتار را می‌توان مصرف انرژی بسیار زیاد دارکوب در حین جستجو برای غذا و پرواز دانست.

پرنده دارکوب به نسبت بسیاری از پرندگان دیگر، شناخته شده‌تر است و در محیط‌های شهری هم می‌توانید آن‌ها را مشاهده کنید. ساختار عجیب جمجه و سرعت این پرنده در هنگام نوک زدن به تنه چوبی و سخت درختان، یکی از شگفتی‌های دنیایی پرندگان و طبیعت است.

در ایران نیز انواع مختلفی از پرنده دارکوب زندگی می‌کنند و در بیش‌‌تر نقاط کشور دیده می‌شوند. در میان تمام گونه‌های موجود در ایران، دارکوب قهوه‌ای یا راه راه از همه شناخته شده‌تر است.