غسل جبیره چگونه است؟ همراه با ویدئوی آموزشی

جبیره (بر وزن نبیره) در لغت از ریشه جبر و در اصطلاح عبارت است از چیزی از قبیل پارچه، گچ، پلاستیک، باند یا چسب که با آن زخم ها و شکستگی ها را می بندند. باید به این نکته توجه داشت که منظور از “زخم” در اینجا فقط زخم های باز مانند بریدگی ها نیست بلکه شامل زخم هایی که علت درونی دارند مانند دمل ها نیز می شود. حال در این صورت غسل جبیره چیست؟ غسل جبیره چگونه گرفته میشود؟

 

اقسام جبیره

جبیره به سه دسته تقسیم می شود

• وضوی جبیره
• غسل جبیره
• تیمم جبیره

لازم به یادآوری است که گاهی لازم است به جای غسل جبیره تیمم بدل از غسل داشته باشیم. همچنین باید بدانیم که با چه غسل هایی می توان نماز خواند و نیازی به گرفتن وضو نیست؛ یکی از این غسل ها غسل جنابت است. نکته دیگری که باید به آن توجه کرد شناخت انواع غسل های واجب و غسل های مستحب است. غسل حیض از جمله غسل های واجب برای زنان می باشد.

 

کیفیت وضوی جبیره

هر گاه یکی از اعضای وضو (صورت و دستها و جلوی سر و روی پاها) زخم یا شکستگی است؛ اگر روی آن باز است یا اگر بسته است ولی برداشتن جبیره بدون مشقت ممکن است یا اگر امکان برداشتن نیست به فرو بردن در آب و مانند آن می توان آب را از بالا به پائین به پوست رساند به شرطی که عضو یا جبیره نجس نباشد و یا اگر عضو یا جبیره نجس است می توان در هنگام وضو آن را آب کشید و آب را به پوست رساند و در هر چهار صورت آب هم ضرر ندارد ،باید آب را به پوست رساند و به طور معمول وضو گرفت.

 

 

• اگر جبیره در صورت و دستها باشد باید اعضا و اجزای قبل از آن را طوری که در وضو گفته شده است از بالا به پائین بشوید تا جایی که وظیفه ی او جبیره است برسد که در این جا دو صورت دارد:

۱. اگر روی زخم یا شکستگی باز است و آب ریختن روی زخم یا شکستگی ضرر دارد، در این صورت اگر دست تر کشیدن ضرر ندارد باید دست تر بر آن بکشد و در فرض شکستگی تیمم هم بکند. ولی اگر که دست تر کشیدن ضرر دارد یا زخم نجس است و نمی شود آب کشید، در این حالت باید اطراف زخم و شکستگی را به طوری که در وضو است از بالا به پائین بشوید و در فرض شکستگی تیمم هم بکند…

۲. اگر روی زخم یا شکستگی بسته است ولی باز کردن و دست تر کشیدن ممکن است، در این حالت باید باز کند و روی آن دست تر بکشد و بعد دوباره روی جبیره را با دست تر مسح کند. ولی اگر باز کردن و دست تر کشیدن ممکن نیست، اگر آب برای زخم یا شکستگی ضرر دارد باید اطراف زخم یا شکستگی را بشوید و روی جبیره را مسح کند و اگر جبیره نجس است یا نمی توان روی آن دست تر کشید، مثلاً دوایی است که به دست می چسبد، باید پارچه پاکی را طوری که جزء جبیره حساب شود بر آن ببندد و دست تر روی آن بکشد و اگر این هم ممکن نیست با شستن اطراف آن وضو بگیرد ولی در هر دو وجه لازم نیست تیمم هم انجام دهد، گرچه موافق احتیاط است.

اگر آب برای زخم یا شکستگی ضرر ندارد ولی رساندن آب به روی آن ممکن نیست یا زخم نجس است و نمی توان آن را آب کشید، در این فرض باید مانند فرض قبلی عمل کند و تیمم هم بنماید.

• اگر جبیره در جلوی سر و روی پاها باشد دو صورت دارد:

۱. زمانی که روی زخم یا شکستگی باز است:

     »»»در این صورت اگر کشیدن دست تر به عنوان مسح هم امکان ندارد باید پارچه پاکی روی آن بگذارد و روی پارچه را با تری آب وضو که در دست مانده مسح کند و اگر گذاشتن پارچه امکان ندارد باید وضوی بدون مسح بگیرد و در هر دو فرض (فرضی که گذاشتن پارچه ممکن است و فرضی که ممکن نیست) تیمم هم بکند.

تیمم جبیره مانند وضو جبیره است یعنی کسی که وظیفه او تیمم است اگر در بعضی از اعضای تیمم، زخم یا شکستگی باشد باید به کیفیت وضوی جبیره، تیمم جبیره کند.

     »»»زمانی که جای بدون جبیره به مقدار واجب مسح وجود دارد؛ در این حالت باید همان جا را مسح کند.

     »»»زمانی که جای بدون جبیره به مقدار واجب مسح وجود ندارد؛ این حالت دو فرض دارد؛ اگر باز کردن آن امکان دارد باید باز کند و به طور معمول مسح کند. اما اگر باز کردن آن امکان ندارد باید روی همان جبیره را مسح کند.

 

غسل جبیره چیست؟

در غسل جبیره به جای شستن محل زخم و شکستگی روی آن مسح می کنند.

غسل جبیره مانند وضوی جبیره است یعنی کسی که وظیفه او غسل است اگر در بعضی از اعضای غسل زخم یا شکستگی باشد باید به کیفیت وضوی جبیره غسل جبیره کند

غسل جبیره‏اى مثل وضوى جبیره‏اى است، ولى بنا بر احتیاط واجب باید آن را ترتیبى به جا آورند نه ارتماسى‏.

به طور خلاصه در غسل جبیره ای آن قسمت هایی از بدن که باز است را طبق معمول غسل دهید و آب را به همه قسمت های محل غسل برسانید. وقتی به قسمتی که جبیره (یعنی پوششی که روی زخم و مثل آن است) رسیدید، روی همه قسمت های جبیره را با دست مرطوب مسح نمایید. همین کفایت می کند و غسل صحیح است.

لازم به یادآوری است که با غسل‌ جبیره‌ای‌ تمام‌ كارهایی‌ كه‌ با غسل‌ معمولی‌ انجام‌ می‌دهندمی‌توان‌ انجام‌ داد ودر احكام‌ فرقی‌ بین‌ جبیره‌ و غیر جبیره‌ نیست‌. آیا احکام غسل جبیره برای کاشت ناخن  را میدانید؟

احکام مربوط به غسل جبیره

سوال: بیمارانى که زخم آنان باز است مانند زخمهاى شکمى که مرتباً ترشح به خارج مى کند چگونه غسل کنند و نماز بخوانند؟

پاسخ: اگر آب براى آنان ضرر ندارد حکم سالم رادارند و باید بطور معمول غسل کنند و اگر ضرر دارد باید اطراف زخمها را به قصد غسلبشویند و چنانچه کشیدن دست تر بر زخمها ضرر ندارد احتیاط آن است که دست تر بر آنهابکشند و بعد پارچه پاکى روى آنها بگذارند و دست تر روى پارچه هم بکشند و اگر این مقدار هم ضرر دارد یا زخم نجس است و نمى شود آب کشید. باید اطراف زخمها را بطورمعمول و به ترتیب اول سر و گردن بعد طرف راست و بعد طرف چپ را بشویند و بنابراحتیاط تیمم بدل از غسل هم بکنند.

سؤال: اگر بیمار به جهت خوف از ضرر غسل جبیره اى انجام دهد و پس از نماز معلوم شود خوف او بى مورد بوده تکلیف او چیست؟

پاسخ: اعاده لازم نیست ولى اگر اعاده کند بهتر است.

سوال: مدت طولانی است كه قسمتی از پایم را گچ گرفته‌ام (از سر انگشتان تا نیمی از ساق پا) در این مدت با همسرم رابطه داشته ام و لازم است غسل جنابت انجام دهم. چگونه پاك شوم؟ در صورتی كه در این زمان (زمانی كه این قسمت در گچ است) حیض شوم تكلیف چیست؟

پاسخ: وظیفه شما برای نماز، وضو و غسل جبیره ای می باشد، این که اگر گچ در قسمت چپ شما باشد، همان قسمت را به صورت جبیره انجام می دهید . اگر در سمت راست باشد، بعد از شستن سر و گردن و طرف راست، آن قسمت را به صورت جبیره انجام می دهید و بعد سمت چپ را غسل می دهید. جبیره به این صورت است که اگر گچ پاک است، دست تر روی خود گچ و اگر نجس است، به جای شستن پا روی پارچه ای که روی گچ قرار گرفته، مسح نمایید، یعنی به جای مسح پا در وضو روی پارچه را مسح نمایید و به جای شستن پا در غسل روی پارچه را مسح نمایید.

اگر این کار برای شما در غسل مقدور نیست، یا آب برای شما ضرر دارد به جای غسل جنابت تیمم بدل از غسل جنابت و به جای غسل حیض تیمم بدل از غسل حیض نمایید، بعد از رفع شدن مانع غسل جنابت و حیض را به جا آورید.

سوال: نیت غسل برای کسی که ناخن کاشته است چیست؟

پاسخ: در صورت کاشتن ناخن فرقی بین وضو و غسل عادی و وضو و غسل جبیره ای نیست مگر در نیت.

کسی که ناخن کاشته در صورتی که قابل برداشتن نباشد موقع غسل و وضو چنین نیت می کند: غسل جبیره ای می کنم قربتا الی الله. وضوی جبیره ای می گیرم قربتا الی الله.

 

غسل جبیره برای کاشت ناخن چگونه است؟

سوال: حکم کاشت ناخن به منظور زیبایی چیست و در ضورت کاشتن ناخن چگونه می توان وضو گرفت یا غسل کرد؟

 

 

آیت الله بهجت:

۱– شخصى که اصلاً ناخن ندارد و مى خواهد ناخن مصنوعى بکارد، آن ناخن جزو بدن او نمى شود، چون رشد و نموّ ندارد و از اوّل این کاشتن جایز نیست، چون اضطرار ندارد.

۲– در وضو و غسل اشکال پیدا مى شود و در داخل وقت نماز، ضایع نمودن امر واجب محسوب مى شود و قبل از وقت نماز هم خلاف احتیاط است؛ ولى اگر این کار را کرد و هنگام وضو یا غسل امکان بیرون آوردنِ آن نبود، باید در مسح و غسل عمل به جبیره کند.

 

آیت الله خامنه ای:

۱– کاشت ناخن فى نفسه اشکال ندارد و با فرض صدق زینت، باید از نامحرم پوشانده شود.

۲– در صورت کاشت ناخن، براى وضو و غسل باید مانع ـ ولو با صرف هزینه ممکن ـ برطرف گردد و چنانچه می‌داند امکان برطرف‌کردن آن نیست و یا رفع آن با مشقّت غیر قابل تحمّل همراه بوده و یا ضرر قابل توجهى دارد، در وقت نماز باید وضو یا غسل را انجام دهد سپس مبادرت به این کار (کاشت ناخن) کند و وضو و غسل‌هاى بعدى را باید به ‌صورت جبیره انجام دهد (یعنى با دست مرطوب مانع را مسح نماید)؛ اما در صورتى که امکان برطرف کردن آن ـ ولو در روز‌های بعد ـ باشد و برطرف نکند، وضو و غسل جبیره باطل خواهد بود.

 

آیت الله سیستانی:

غسل و وضو با چیزی که مانع از وصول آب می شود صحیح نیست و ناگزیر باید آنها را برای انجام غسل و وضوی صحیح زایل و پاک کرد و قصد آرایش، مجوّز چنان کاری نمی شود.

 

آیت الله صافی گلپایگانی:

کاشتن ناخن به صورتی که برای وضو و غسل نتوانند آن را بردارند اشکال دارد ولی چنانچه شخصی مرتکب این عمل شده باشد، در صورت امکان، ناخن مصنوعی را بردارد و وضو و غسل به نحو معمول انجام شود و در صورت عدم امکان برداشتن ناخن، با همان حال وضو و غسل به عنوان جبیره انجام شود و احتیاطاً تیمّم هم کند.

 

 غسل جبیره مکارم شیرازی:

کاشت ناخن مانع رسیدن آب به عضو می شود و وضو و غسل با آن باطل است.

 

ویدئویی از نحوه وضو و غسل جبیره

در این ویدئو می‌توانید روش انجام وضو جبیره را از روی توضيح المسائل امام خمینی(ره) یاد بگیرید و نکاتی مهمی را در مورد آن بیاموزید.

نحوه گرفتن غسل جبیره مانند غسل ترتیبی معمولی ( اول سر و گردن، سمت راست و سپس سمت چپ) است. اما اگر در محلی دچار شکستی یا زخم یا دمل و … باشد که رسیدن آب به آن موجب ضرر و زیان میشود. باید اگر برخورد دست تر موجب زیان نشود با دست تر و نم دار روی آن مسح کشید و اگر آن نیز ممکن نباشد، بر روی پارچه ای تمیز در آن محل مسح کشیده و سپس ادامه غسل را انجام دهد.

سخن آخر

شما همراهان عزیز، در صورت نیاز می‌توانید مقاله «آیا امکان انجام غسل جبیره برای عمل بینی وجود دارد؟» را نیز در ستاره بخوانید و پاسخ سوالات خود را در این زمینه بیابید.