یعسوب الدین لقب کیست؟ + معنی و ریشه

حضرت امام علی (ع) لقب های بسیار زیادی دارد که یکی از این القاب شیرین «یعسوب الدین» و «یعسوب المومنین» است. اما آیا می دانید «یعسوب الدین» به چه معناست؟  چرا امام علی (ع) را با این اسم صدا می‌کردند؟ با ما همراه باشید تا به این سوالات پاسخ دهیم. 

«یعسوب الدین» و «یعسوب المومنین» دو مدال افتخار است که از سوی رسول خدا (ص)، به علی (ع) عطا شده است. چالش مهم درباره این لقب در دو مقام ثبوت معنا و اثبات اعتبار آن است. در مقام ثبوت معنا این سوال اساسی وجود دارد که انسان مومن چه ویژگی­هائی دارد که به زنبور عسل تشبیه شده و امیر او نیز «یعسوب» نام گرفته است؟ همچنین در مقام اثبات اعتبار، برخی از علمای اهل سنت منکر این فضیلت علی (ع) شده و آن را ساختگی برشمرده­اند.

یعسوب الدین لقب کیست؟

یعسوب در لغت به معنای، امیر و ملکه زنبور عسل است، همچنین به معنای بزرگ، سید و جلودار قوم نیز آمده است. حضرت علی(ع) را یعسوب دین و مؤمنان خوانده‌اند، زیرا همان‌گونه که ملکه زنبور عسل جلودار، رئیس و امیر زنبورها است، امیر المومنین نیز جلودار مؤمنین و دین است . و همچنان‌که زنبورها از ملکه خود پیروی می‌کنند، مومنان باید از آن حضرت پیروی کنند. سید رضی یعسوب را مالک (سرپرست) امور مردم معنا کرده است.

چرا به حضرت علی یعسوب الدین می گویند؟

«یعسوب الدین» یکی از القاب زیبای مولی امیرالمؤمنین علیه السلام است.

عرب به فرمانده ی زنبورهای عسل «یعسوب» می گوید. هنگامی که زنبورهای کارگر گل ها را برای درست کردن عسل می مکند و به کندو باز می گردند، ابتدا مورد بازرسی قرار می گیرند.

بدین صورت که فرمانده زنبورها (یعسوب) در جلوی در کندو می ایستد. آنگاه زنبورها را بو می کند، هر زنبوری که بر روی گل بدبود نشسته باشد و توشه بدبو به همراه داشته باشد حق ورود به کندو را ندارد، بلکه مورد تهاجم زنبورهای نگهبان واقع می شود، و اگر موفق به فرار نشود لاشه او موجب عبرت سایر زنبورها خواهد شد.

آری امیرالمؤمنین علی علیه السلام نیز در روز قیامت بر در بهشت می ایستد، و هر کسی را که بوی ولایت آن حضرت را با خود نداشته باشد از ورود به بهشت محروم می نماید.

امام علی علیه السلام: برای مودب بودن همین بس که آنچه برای خودت دوست داری در حق دیگران روا داری.

ریشه یعسوب

یعسوب المؤمنین . [ ی َ بُل ْ م ُءْ م ِ ] (اِخ ) یعسوب الدین . لقب مرتضی علی (ع ) زیرا که در هنگام خلافت آن حضرت تمامی مؤمنین صادقین در هر امر تابع و پیرو آن جناب بودند. (از آنندراج ) (غیاث ). و رجوع به علی و یعسوب الدین شود.

یعسوب . [ ی َ ] (ع اِ) پادشاه زنبوران عسل . (منتهی الارب ) (از غیاث ) (ناظم الاطباء) (آنندراج ). مهتر زنبوران . (دهار). میرملکه . رسمو. وار. ملکه ٔ کندوی عسل . (یادداشت مؤلف ). ملک النحل . امیر منج . (زمخشری ) :

یعسوب امت است علی وار از آنکه سوخت/ زنبورخانه ٔ زر و سیم آذر سخاش .

معنی یعسوب الدین به فارسی

• لغت نامه دهخدا

یعسوب الدین. [ ی َ بُدْ دی ] ( اِخ ) لقبی است که شیعیان به حضرت علی بن ابی طالب ( ع ) دهند. لقب امیرالمؤمنین علی علیه السلام. ( از مجموعه مترادفات ص ۲۵۰ ) ( یادداشت مؤلف ). و رجوع به یعسوب المؤمنین و علی شود.

• فرهنگ فارسی

امیرالنحل میر نحل لقب علی ع بن ابی طالب .

• دانشنامه اسلامی

[ویکی شیعه]:

یَعسوبُ الدّین یا یَعسوبُ المُؤمنین، از القاب امام علی(ع) به معنای بزرگ، سرپرست و جلودار (رهبر) مؤمنین است که از سوی پیامبر اکرم(ص) به ایشان داده شده است. بنابر روایتی، حضرت علی (ع) نیز از خود و حضرت مهدی به عنوان یعسوب الدین یاد کرده است.

یعسوب در لغت به معنای، امیر و ملکه زنبور عسل است، همچنین به معنای بزرگ، سید و جلودار قوم نیز آمده است. حضرت علی(ع) را یعسوب دین و مؤمنین خوانده اند، زیرا همان گونه که ملکه زنبور عسل جلودار، رئیس و امیر زنبورها است، امیرالمومنین نیز جلودار مؤمنین و دین است. 

یعسوب الدین در نهج البلاغه

«یعسوب الدین» یکی از القاب زیبای مولی امیرالمؤمنین علیه السلام است و نهج البلاغه کتاب با ارزش امام اول شیعیان می‌باشد.

به یاد داشته باشیم مطالعه نهج البلاغه را در دستور کار خود قرار دهیم، با این کار و با امید به این که بتوانیم قطره‌ای از علم بی کران حضرت را نصیب خود کنیم. یکی از راه‌های شناخت امیر المومنین(علیه السلام) این است که با کلمات گوهر بار او آشنا شده و انس بگیریم. پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلّم) می‌فرمایند: «علی جان من در خصوص تو سخنی نمی‌گویم که اگر چنین کنم مردم تو را با خدا اشتباه می گیرند و به تو سجده می‌کنند».

حدیث در مورد لقب یعسوب الدین حضرت امام علی (ع)

قال رسول الله(ص):

سَیَکونُ مِن بَعدی فِتنَةٌ فَاِذا کانَ ذلکَ فَاَلزِموا علی بن أبی طالب فَاِنّهُ أوّلُ مَن آمَنَ بی‌، وَ أوّلُ مَن یُصافِحُنی یَومَ القِیامَةِ، وَ هُوَ الصّدیقُ الأکبَرُ وَ هُو فاروقُ هذِهِ الأمّةِ، وَ هُوَ یَعسوبُ المُؤمِنینَ…
پس از من فتنه‌ای برپا خواهد شد، در آن هنگام همراه علی بن ابیطالب باشید؛ او اولین کسی است که به من ایمان آورد و اولین کسی خواهد بود که در قیامت با من مصافحه خواهد داشت. او برترین راستگویان و جدا کننده حق و باطل در این امت است، او یعسوب مؤمنین است…

پیامبر اکرم (ص)، حضرت علی(ع) را به یعسوب الدین و یعسوب المؤمنینملقب کرده است. حضرت علی نیز از تعبیر «انا یعسوب الدین» برای خود استفاده کرده است. ابن ابی الحدید در ذیل حدیث «یا علی انت یعسوب الدین و انت یعسوب المومنین» گفته است: گویا پیامبر او را رئیس مؤمنین و سید اهل ایمان قرار داده است. برخی منابع نیز لقب یعسوب الدین والمومنین را برای امام علی(ع) ذکر کرده‌اند.

حضرت علی(ع) از حضرت مهدی(عج) نیز به‌عنوان یعسوب الدین یاد کرده است:

«فاِذا کانَ ذلکَ ضرَبَ یعسوبُ الدّین بِذنبِه فیجتَمعونَ اِلیه کما یجتمعُ قَزَعُ الخریف»

هنگامى كه وضع بدين منوال شد پيشواى دين (خشم گيرد) و آمادگى خود را اعلام می‌‏كند. در اين موقع (مؤمنان) به سرعت اطرافش جمع گردند همان گونه كه ابرهاى پائيزى.