نویسنده: حسین بیگی
بروزرسانی: ۴ مهر ۱۴۰۲
با اینکه بدن هر فرد واکنش‌های متفاوتی نسبت به غذاهای مختلف نشان می‌دهد و لازم است فرد در خصوص تغذیه مناسب با پزشک مشورت کند؛ اما قصد داریم در این مقاله برخی غذاهای ممنوع که مصرف آنها در دوران بارداری می‌تواند مضر باشد را بررسی کنیم. در ستاره می توانید با روش های درمان یبوست در بارداری و مواد غذایی برای سلامت جنین نیز آشنا شوید.
اهمیت داشتن رژیم غذایی در دوران بارداری
تغذیه در دوران بارداری از اهمیت بیشتری نسبت به سایر دوران‌های زندگی برخوردار است. زیرا در این زمان رشد کودک و سلامت او به مواد غذایی که دریافت می‌کند بستگی دارد. به‌طور کلی باید گفت استفاده از بیشتر مواد غذایی که شامل مواد معدنی، ویتامین و پروتئین‌ها هستند، در این زمان بیخطر و حتی لازم و ضروری است. اما سوال اینجاست که کدام غذاها ممنوع هستند؟ دلیل این ممنوعیت چیست و چه آسیب‌هایی برای جنین به‌دنبال دارند؟
عدم مصرف ماهی‌های دارای جیوه
از مواد غذایی ممنوع در دوران بارداری، می‌توان به ماهی‌هایی اشاره کرد که در ترکیبات آنها جیوه یافت می‌شود. این ماهیها شامل شاه‌ماهی، کوسه‌ماهی، کاشی‌ماهی، خال‌مخالی و اره‌ماهی هستند.
برای مصرف ماهی تن، بهتر است آن را به‌صورت کنسروشده میل کنید. البته در خوردن کنسرو نیز نباید زیاده‌روی شود.
مصرف سوشی به‌دلیل استفاده از برخی ماهی‌های جیوه‌دار، می‌تواند در دوران بارداری مضر باشد. زیرا جیوه اثرات مخربی روی رشد جنین گذاشته و همچنین باعث ایجاد آسیبهای مغزی می‌شود.
عدم مصرف گوشت خام در دوران بارداری
غذاهای ممنوع دوران بارداری، شامل گوشت مرغ یا گاو به‌صورت خام یا نیم‌پز نیز می‌شوند. وقتی این مواد غذایی به‌خوبی پخته نشوند، باکتری‌های موجود در آنها مثل توکسوپلاسموز، سالمونا و کلیفرم از بین نرفته و بیماری‌های خطرناکی برای جنین به‌دنبال دارند.
عدم مصرف تخم مرغ خام
تخم مرغ خام به‌صورت طبیعی یا در دیگر مواد غذایی، می‌تواند شامل سالمونلا باشد، به‌همین دلیل نیز خوردن تخم مرغ در بارداری به صورت خام یا استفاده از هر ماده غذایی که تخم مرغ به‌صورت خام در آن استفاده شده، برای خانم‌های باردار مضر است.
محصولات تجاری مانند سس مایونز با استفاده از تخم مرغ پاستوریزه تولید می‌شوند، پس مصرف آنها بیخطر است؛ اما استفاده از انواع سس دست‌ساز، مانند سزار یا مايونز که با تخم مرغ خام درست می‌شوند، می‌تواند مضر باشد.
عدم مصرف غذاهای دریایی دودی
دکتر دکتر غذاهای ممنوع دوران بارداری را شامل غذاهای دریایی دودی شده نیز می‌داند. دلیل این موضوع امکان آلودهشدن آنها به لیستریا است. اگر علاقه زیادی به استفاده از غذای دودی‌شده دارید، پیشنهاد می‌کنیم از نوع کنسروشده آنها استفاده کنید. این کنسروها معمولا در فروشگاه‌های مواد غذایی پیدا می‌شوند.
صدف خام
مصرف صدف خام در دوران بارداری مضر است و باید از آن دوری شود. اما به‌طور کلی خوردن این ماده غذایی برای هیچ فردی توصیه نمی‌شود.
کافئین
برخی مطالعات نشان می‌دهند که مصرف کافئین می‌تواند منجر به سقط جنین شود. پس حداقل در ۳ ماه اول بارداری، از خوردن آن اجتناب کنید. البته برخی محققان نیز مصرف آن در حد مجاز را بدون مانع می‌بینند. به‌همین دلیل تا جایی که ممکن است، کافئین مصرف نکنید.
به این نکته نیز توجه داشته باشید که کافئین نه فقط در قهوه بلکه در نوشابه، چایی، شکلات و نوشیدنی‌های انرژی‌زا نیز وجود دارد؛ پس مصرف این مواد غذایی نیز باید کاهش پیدا کند. کافئین می‌تواند باعث دفع زیاد ادرار شود. به‌همین دلیل بدن مادر، آب و کلسیم زیادی را از دست می‌دهد. با این تفاسیر در می‌یابیم به‌جای کافئین بهتر است از آبمیوه یا آب استفاده کرد.
دیگر مضرات کافئین علاوه‌بر امکان سقط جنین شامل احتمال زایمان زودرس و کم‌وزنی نوزاد در زمان تولد است. پس تا جایی که امکان دارد مصرف مواد غذایی حاوی کافئین را از برنامه غذایی خود حذف کنید.
آبمیوه تازه
شاید برایتان عجیب باشد اما آبمیوه تازه‌ای که از کافی‌شاپ، رستوران یا آبمیوه فروشی تهیه می‌کنید، ممکن است دارای باکتری‌هایی مانند ای کلی و سالمونلا باشند. پس می‌توان آبمیوه تازه را جزء غذاهای ممنوع دوران بارداری دانست. بنابراین خانم‌های باردار به‌جای استفاده از آبمیوه طبیعی، بهتر است نمونه‌های پاستوریزه را که در همه فروشگاه‌ها و سوپرمارکت‌ها دیده می‌شوند، انتخاب کنند.
عدم مصرف الکل
استفاده از الکل با هیچ درصدی در دوران بارداری مجاز نیست. نوشیدنی‌های حاوی الکل می‌توانند اثرات مخربی روی جنین بگذارند که یکی از نمونه‌های آن، سندرم جنین الکلی است. هر چه میزان مصرف الکل بیشتر باشد، احتمال اینکه رشد طبیعی جنین با اختلالات مختلفی روبه‌رو شود بالا رفته و می‌تواند آسیبهای جبران‌ناپذیری روی سلامت فرزند شما بگذارد.
در صورتی که از بارداری خود مطلع نیستید و الکل در برنامه روزانه شما وجود دارد، باید به محض اطلاع از وجود جنین، مصرف آن را قطع و حداقل تا پایان دوران شیردهی نیز به‌سراغ آن نروید.
عدم مصرف سبزیجاتی که نسبت به شستن آنها شک دارید
استفاده از سبزیجات برای همه انسان‌ها به‌خصوص مادران باردار ضروری است. اما در شرایطی که شک دارید سبزیجات به‌درستی شسته شده‌اند یا نه، باید از مصرف آنها اجتناب کنید. توکسوپلاسموز انگلی است که می‌تواند خاک باغچه سبزیجات را آلوده کند. در صورت تمیز نشستن این مواد غذایی، احتمال ورود این انگل به بدن مادر بالا می‌رود. پس سبزیجات شسته‌نشده جزء غذاهای ممنوع دوران بارداری محسوب می‌شوند.
عدم مصرف جوانه خام
مصرف جوانه خام حتی با وجود شستن آنها، می‌تواند مضر باشد. زیرا باکتری‌ها معمولا وارد دانه می‌شوند و رشد جوانه هیچ تاثیری روی آنها ندارد. از آنجایی که باکتری درون جوانه با شست‌وشو از بین نمی‌رود، باید آن را به‌خوبی بپزید. به این مورد در حین تهیه غذا از بیرون توجه کنید.
عدم مصرف پنیرهای نرم
پنیرهای تولید داخل کشور، معمولا با شیر پاستوریزه تولید می‌شوند و استفاده از آنها در دوران بارداری بیخطر است. اما مصرف پنیرهای وارداتی می‌تواند کمی چالش برانگیز باشد.
از غذاهای ممنوع دوران بارداری می‌توان به پنیرهایی مانند روکفور، فتا، پنیر سبک مکزیکی، بری و گورگونزولا اشاره کرد. دلیل این موضوع نیز احتمال وجود باکتری مضر لیستریا در این نوع پنیر است.
به این نکته توجه کنید که شیرهای غیر پاستوریزه نیز احتمالا حاوی لیستریا باشند. پس برای داشتن تغذیه سالم و بیخطر در دوران بارداری، از مصرف شیرهای غیر پاستوریزه خودداری کنید.
چرا باید غذاهای ممنوع دوران بارداری را بشناسیم؟ بارداری یکی از حساس‌ترین دوران‌های زندگی هر خانمی محسوب می‌شود. زیرا علاوه‌بر توجه به سلامت خود باید مراقب جنین نیز باشند.
مراقبت در این دوران شامل موارد زیادی است که یکی از آنها به تغذیه مناسب برمی‌گردد. همان‌طور که باید در این دوران برخی مواد غذایی را بیش از پیش مصرف کرد، برخی مواد غذایی نیز باید از رژیم روزانه حذف شوند.
از جمله مواد غذایی که مصرف آنها در این دوران توصیه نمی‌شود می‌توان به صدف خام، گوشت خام، کافئین، الکل، ماهی‌های حاوی جیوه، سبزیجات نشسته، جوانه‌های خام و غذاهای دریایی دودی‌شده اشاره کرد.
مواد غذایی ذکرشده هر کدام می‌توانند به‌نوعی روی سلامت و رشد طبیعی جنین اثرگذار باشند؛ پس بهتر است از مصرف آنها اجتناب کنید.
