نویسنده: مجله ستاره
بروزرسانی: ۲۰ آذر ۱۴۰۰
ستاره | سرویس محتوای کمک درسی – همانگونه که می‌دانید گرده افشانی یکی از روش‌های تولید مثل غیرجنسی است که بخشی از آن به کمک حیوانات مختلف و حشرات اتفاق می‌افتد. حشره هایی مانند زنبور در گرده افشانی نقش مهمی دارند. گرده های گل به بدن حشره می‌چسبند. در نتیجه حشره گرده ها را از گلی به گل دیگر می‌برد. اما درباره ویژگی هایی که به گل‌ها کمک می‌کند تا حشره به طرف آنها برود چه می‌دانید؟ با ما همراه باشید تا به این سوال شما پاسخ دهیم.
ویژگی‌هایی که به گل‌ها کمک می‌کند تا حشره به طرف آنها برود
در کتاب علوم هشتم از دانش آموزان خواسته شده است تا درباره ویژگی هایی که به گل‌ها کمک می‌کند تا حشره به طرف آنها برود گفتگو کنند. در اینجا سه دلیل عمده ای که منجر به این اتفاق می‌شود را بررسی خواهیم کرد.
۱. خاصیت رنگین کمانی گلبرگ‌ها
یکی از موثرترین و پرکارترین حشره‌ها در فرایند گرده افشانی، زنبورها هستند. زنبورها در جهانی زندگی می‌کنند که گل‌ها در آن دارای رنگهای متفاوتی هستند و انسان قابلیت مشاهده این رنگ‌ها را ندارد. به این معنی که این رنگ‌ها نسبت به دید انسان نامرئی هستند. دانشمندان با بررسی انواع گل‌ها دریافته‌اند که گلبرگ‌ها در انواع گل دارای خاصیتی به نام خاصیت رنگین کمانی هستند که این خاصیت به جذب زنبورها به آنها کمک می‌کند.
خاصیت رنگین کمانی بر اساس رنگدانه‌های موجود در ماده ایجاد نمی‌شود بلکه با ساختار سطح ماده در ارتباط بوده و متناسب با تغییر زاویه دید تنالیته رنگ‌ها را تغییر می‌دهد. نمونه صنعتی این خاصیت را می‌توان در سطح انواع سی دی‌ها مشاهده کرد.
به گفته دانشمندان حشرات، پرندگان، ماهی‌ها و انواع خزندگان از گذشته از این خصوصیت ماده در شناسایی گونه‌های مختلف استفاده می‌کنند. با این حال تحقیقات جدید نشان می‌دهد که گیاهان نیز از این خصوصیت برای جذب حشرات سود می‌برند.
محققان با بررسی خصوصیات گل‌ها دریافتند که زنبورها در برابر گلی مانند لاله می‌توانند میان خصوصیت رنگین کمانی و رنگ گل‌ها تفاوت قائل شوند.
طی آزمایش زنبورها برای تشخیص دیسک‌هایی با خصوصیت رنگین کمانی دارای رنگهای زرد، آبی و بنفش آموزش داده شده و شکر به عنوان پاداش برای آنها قرار داده شد. زنبورها در نهایت آموختند که تنها به سمت دیسک‌های رنگین کمانی پرواز کنند و از رفتن به سمت دیسک‌هایی با رنگهای مشابه اما بدون خصوصیت رنگین کمانی اجتناب کردند. به گفته زیست شناسان این امر نشاندهنده تاثیر این خصوصیت در گل‌ها بر روی جذب حشرات است.
دلیل نامرئی بودن خصوصیت رنگین کمانی در گلبرگ‌ها طول موج ماورا بنفش در آنهاست که این طول موج توسط انسان قابل مشاهده نخواهد بود؛ اما حشراتی مانند زنبور توانایی مشاهده این طیف را داشته و به سمت گل‌ها کشیده می‌شوند.
بر اساس گزارش ایندیپندنت، افزایش سیر نزولی جمعیت زنبورها باعث افزایش توجه جهان علم به این حشرات باهوش شده است. وجود این حشرات در کشاورزی و گرده افشانی گل‌ها بسیار حیاتی بوده و انسان نیازمند حضور این حشرات است.
بیشتر بخوانید: تحقیق درباره یکی از آفریده های خداوند (تحقیق درباره زنبور عسل)
۲. بوی خوش گل‌ها
اما یکی دیگر از ویژگی هایی که به گل‌ها کمک می‌کند تا حشره به طرف آنها برود، بوی گل‌ها است. بیشتر گل‌ها علاوه بر داشتن گلبرگ‌های رنگی، دارای بوی خوشی هستند که این رنگ و بوی آنها، حشرات را به خود جذب می‌کند و حشره‌ها از شیره‌ی اینگونه گل‌ها تغذیه می‌کنند.
۳. سیگنال های الکتریکی ساطع شده از طریق گل‌ها
محققان دانشکده علوم زیست شناسی بریستول دریافته‌اند که گل‌ها نیز الگوهای سیگنال‌های الکتریکی دارند که امکان برقراری ارتباط با حشرات گرده افشان را برای آنها فراهم می‌کند.
این سیگنال‌های الکتریکی می‌توانند با هماهنگی و همکاری دیگر سیگنال‌های جذاب گل، توان تبلیغاتی گل را برای جذب کردن حشرات گرده افشان بالا ببرند.
گیاهان معمولا شارژ منفی دارند و میدان الکتریکی ضعیفی ساطع می‌کنند. از سوی دیگر زنبورهای در حال پرواز در آسمان، شارژ مثبت کسب می‌کنند. با این حال وقتی یک زنبور شارژ دار به یک گل شارژ دار نزدیک می‌شود هیچ جرقه‌ای بین آنها ایجاد نمی‌شود بلکه یک نیروی الکتریکی کوچک شکل می‌گیرد که به طور بالقوه‌ای اطلاعات را رد و بدل می‌کند.
محققان با قرار دادن الکترودهایی در ساقه گل اطلسی، نشان دادند وقتی زنبور عسل روی گل می‌نشیند، شارژ گل برای چندین دقیقه حفظ می‌شود.
پژوهشگران دریافتند زنبور عسل می‌تواند بین میدانهای الکتریکی گل‌های مختلف تمایز قایل شود.
آنها با بررسی حضور زنبورها در یک آزمون یادگیری دریافتند وقتی که میدانهای الکتریکی در دسترس باشند، زنبورها عملکرد سریع‌تری در یادگیری تفاوت‌ها بین رنگ‌ها از خود نشان می‌دهند.
اینکه چگونه زنبور می‌تواند میدانهای الکتریکی را شناسایی کند هنوز مشخص نیست. اگرچه گمانه زنی‌های محققان حاکی از آن است که موهای ریز روی بدن زنبورهای عسل تحت اثر نیروی الکترواستاتیک، راست می‌شود؛ درست مانند موی بدن انسان که وقتی جلوی صفحه نمایشگر تلویزیون‌های قدیمی قرار می‌گیرد.
کشف چنین شیوه تشخیص الکتریکی شناخت دانشمندان را از چگونگی ارتباطات گل‌ها با حشرات ارتقا می‌دهد.
