نسخه صوتی این مطلب را بشنوید! 🎧
ستاره | سرویس محتوای کمک درسی – سیاره زحل (به انگلیسی: Saturn) یا کیوان، ششمین سیاره از مجموعه سیاره های منظومه شمسی است که بزرگترین حلقههای سیارهای در این منظومه را دارد. این سیاره، دومین سیارهی بزرگ پس از مشتری است و اخیراً با کشف بسیاری از قمرهای آن، از تعداد قمرهای مشتری پیشی گرفته است.
حقایق و اطلاعات بسیاری درمورد این سیاره وجود دارد که در ادامه از آنها مطلع خواهیم شد. اگر به واژه سیاره زحل در جدول برخورده و درباره اش کنجکاو شده اید یا قصد تحقیق درباره این سیاره را دارید؛ این مطلب کامل را تا انتها بخوانید.
سیاره زحل نماد چیست؟
به این دلیل که سیاره زحل در میان ستارگان به کندی حرکت میکند، نام خدای زمان را به آن داده اند و نماد آن یک داس را نشان میدهد که خدای زمان حمل میکرده است. همچنین نام سیاره زحل به لاتین «ساترن» به معنای خدای کشت و زرع است. سیاره کیوان در گذشته نزد منجمان «نحس اکبر» محسوب میشده است. اما بیایید به سیاره کیوان و ویژگیهایش کمی علمیتر نگاه کنیم.
کشف سیاره زحل
سیاره زحل -که با نام مستعار سیاره حلقه دار نیز شناخته میشود- از زمانهای بسیار قدیم توسط فرهنگهای مختلف در سراسر جهان مشاهده شده است. به همین دلیل، هیچ کس نمیتواند نخستین کشف سیاره را تصدیق کند. اگرچه فاصلهی آن با دورترین سیارههای قابل رویت بسیار زیاد است، اما هنوز هم میتوان آن را با چشم غیر مسلح دید.
مشاهدهی این سیاره به وسیلهی تلسکوپ، اولین بار توسط گالیله در سال ۱۶۱۰ انجام شد. به دلیل شرایط ابتدایی تلسکوپ موجود در آن زمان، گالیله نتوانست حلقههای زحل را رصد کند. او فکر کرد که این سیاره توسط دو قمر که به آن خیلی نزدیک هستند، احاطه شده است. اما وقتی دوباره نگاه کرد، قمرهایی که مشاهده کرده بود ناپدید شده بودند. پس از گذشت دو سال، مشاهدات انجام شده توسط کریستیان هویگنس در سال ۱۶۵۹، رمز و راز این سیاره روشن شد. وی نتیجه گرفت که در حقیقت، قمرهای مشاهده شده، یک سیستم حلقهای در اطراف زحل بودهاند.
شکل گیری سیاره زحل
زحل در حدود ۴.۵ میلیارد سال پیش با بقیهی منظومه شمسی شکل گرفت. جاذبه، گاز و گرد و غبار چرخان را به هم رساند و بدین ترتیب غولی از گاز ایجاد شد. حدود ۴ میلیارد سال پیش، زحل به موقعیت فعلی خود در منظومه شمسی بیرونی رسید. مانند مشتری، زحل نیز بیشتر از هیدروژن و هلیوم -همان دو مؤلفه اصلی که خورشید را تشکیل میدهند- ساخته شده است.
فاصله، اندازه و حجم زحل
زحل حدود ۹.۵ برابر نسبت به زمین از خورشید دورتر است. این سیاره ششمین سیارهای است که از خورشید فاصله دارد. نور تقریباً ۱ ساعت و ۲۹ دقیقه طول میکشد تا از زحل سفر کند و سپس به زمین برسد. این سیاره، دومین سیارهی بزرگ در منظومه شمسی است که شعاعی برابر ۵۸.۲۳۲ کیلومتر یا ۳۶.۱۸۳ مایل، تقریباً نه برابر زمین و قطری برابر با ۱۲۰.۵۳۶ کیلومتر یا ۷۴.۸۹۷ مایل، تقریبا ۹.۵ برابر بزرگتر از قطر زمین دارد.
مساحت سطح آن حدود ۸۳ برابر بزرگتر از سیاره ما است و جرم زحل حدود ۹۵ برابر بیشتر از زمین است. اگرچه حجم زحل حدود ۷۶۴ برابر زمین است، اما کم ترکمترین سیاره در منظومه شمسی است. زمین ۸ برابر از زحل متراکمتر است. چگالی زحل حدود ۶۸۷/۰ گرم در سانتی متر مکعب تخمین زده شده است که به دلیل ترکیب گازهای آن از آب چگالی کمتری دارد.
چرخش زحل به دور خود و خورشید
زحل از نظر کوتاهی طول روز مقام دوم را در منظومه شمسی به خود اختصاص میدهد. این سیاره با سرعتی زیاد معادل با ۱۰.۶ ساعت به دور خود میچرخد. با این حال، گردش آن به دور خورشید بسیار آهسته است. یک سال در زحل که یک چرخش کامل آن به دور خورشید است، چیزی حدود ۲۹.۵ سال زمینی طول میکشد. میانگین سرعت این چرخش در حدود ۹.۶۸ کیلومتر در ثانیه یا ۶.۰۱ مایل در ثانیه است.
شیب محوری: با توجه به شیب محوری زحل معادل با ۲۶.۷۳ درجه، شبیه به کره زمین، نیمکره جنوبی و شمالی به طور متفاوتی گرم میشوند که این مورد باعث تغییرات دمای فصلی میشود. بیشتر این تغییرات دما، افقی است.
ساختار سیاره زحل
همانطور که پیشتر گفته شد، تراکم زحل که از هیدروژن و هلیوم تشکیل شده است، کم تراکمترین از بین تمام سیارات موجود در منظومه شمسی است. این سیاره نیز مانند مشتری، اورانوس و نپتون هیچ سطح واقعی ندارد.
مرکز این سیاره دارای هسته متراکم است که از آب، یخ و مواد سنگی تشکیل شده است، اما هیچ زمین ماسهای واقعی ندارد. اعتقاد بر این است که هسته شبیه به مشتری است یعنی صخرهای، که توسط یک لایه هیدروژن فلزی مایع و یک لایه هیدروژن مولکولی احاطه شده و با آثار مختلفی از یونها ساخته شده است.
فضای داخلی در هسته بسیار گرم است -۱۱.۷۰۰ الی ۱۲۰۰۰ درجه سانتیگراد- و ۲.۵ برابر مقدار انرژی حاصل از خورشید را در فضا تابش میکند. تخمین زده میشود که جرم هسته حدود ۲۲.۹ برابر بزرگتر از زمین باشد. این میتواند به قطر ۲۵۰۰۰ کیلومتر یا ۱۵.۵۳۴ مایل یا تقریبا دو برابر زمین باشد. لایهی ضخیم هیدروژن فلزی مایع و به دنبال آن یک لایهی مایع هیدروژن مولکولی اشباع شده با هلیوم به تدریج با افزایش ارتفاع به یک گاز منتقل میشود. بیرونیترین لایه ۱۰۰۰ کیلومتر یا ۶۲۱ مایل طول دارد و از گاز تشکیل شده است.
اتمسفر و جو زحل
فضای ابری زحل پوشیده از ابرهایی است که به صورت نوارهای ضعیف، جریانهای قوی و طوفان ظاهر میشوند و با وزش باد میتوانند تا ۱۶۰۰ پا یا ۵۰۰ متر بر ثانیه حرکت کنند. فشار جو به اندازه کافی قوی است که گاز را به مایع تبدیل کند. دمای هوای بالای زحل به طور متوسط در حدود ۲۷۵- فارنهایت است که بسیار سرد است، در حالی که در زیر ابرها به طور قابل توجهی داغ میشود. جو زحل از آمونیاک، هیدروسولفید آمونیاک و آب تشکیل شده که نسبت به شکل ظاهری رنگارنگ کره زمین، بیشتر به رنگ زرد و قهوهای میباشد. جو بیرونی زحل حاوی ۳/۹۶ درصد هیدروژن مولکولی و ۳/۲۵٪ هلیوم است.
نقطه سفید رنگ بزرگی که در جو زحل پیداست، شامل طوفانهای دورهای است که به اندازه کافی بزرگ است که از طریق یک تلسکوپ از زمین دیده میشود. این نقطه که چندین کیلومتر پهنا دارد و سیاره را محاصره میکند، هر سال زحل یعنی هر ۳۰ سال زمینی یکبار اتفاق میافتد. پیش بینی میشود که نقطه سفید بزرگ دوباره در سال ۲۰۲۰ و در طول دوره تابستان در نیمکره شمالی سیاره ایجاد شود.
گرماگرافی نشان میدهد که قطب جنوب زحل دارای گرداب قطبی گرم است، که این مورد تنها نمونهی شناخته شده چنین پدیدهای در منظومه شمسی است. درجه حرارت در زحل به طور معمول ۱۸۵- درجه سانتیگراد است، در حالی که درجه حرارت در گرداب اغلب تا ۱۲۲- درجه سانتیگراد میرسد که گمان میرود گرمترین نقطه در زحل باشد.
میدان مغناطیسی در زحل
سیاره زحل یک میدان مغناطیسی ذاتی دارد که شکلی ساده و متقارن است. این میدان تقریباً ۱/۲۰ میدان مغناطیسی مشتری و کمی ضعیفتر از میدان مغناطیسی زمین است. اعتقاد بر این است که میدان مغناطیسی زحل به طور مشابهی با سیاره مشتری ایجاد شده است، یعنی توسط جریاناتی در لایه فلزی-هیدروژن مایع به نام دینام فلزی-هیدروژن. قمر تیتان در قسمت بیرونی این میدان مغناطیسی گردش میکند. همچنین این میدان مغناطیسی، شفق قطبی نیز ایجاد میکند.
قمرهای سیاره زحل
زحل، پادشاه قمرها در بین سیارات منظومه شمسی است. در مجموع ۸۲ قمر تایید شده و متنوع دارد که از چند متر تا چند صد کیلومتر با آن فاصله دارند. تایید شده که مدارهای این قمرها هیچکدام در حلقههای خود زحل قرار ندارند. ۱۳ عدد از این قمرها دارای قطر بیشتر از ۵۰ کیلومتر هستند. ۷ مورد از این قمرها به اندازه کافی بزرگ هستند که به یک شکل بیضوی متعادلتر تقسیم شوند. اگرچه فقط یک یا دو قمر به نامهای تیتان و رئا، در حال حاضر در تعادل هیدرواستاتیک قرار دارند. در حال حاضر تمام قمرهای زحل نامگذاری نشدهاند.
قمرهای با قاعده
از میان ۸۲ قمر، فقط ۲۴ قمر، معمولی هستند. این بدان معناست که آنها مدارهای چرخش با قاعدهای دارند که زیاد به خط استوایی زحل تمایل ندارند. این قمرها شامل ۷ قمر اصلی، ۴ قمر کوچک که در یک مدار همراه با قمرهای بزرگتر گردش میکنند، ۲ قمر با یک مدار مشترک و ۲ قمر دیگر که به عنوان قمرهای یکی از حلقههای زحل عمل میکنند، هستند. قمرهای باقاعدهی باقیمانده در نزدیکی لبه بیرونی حلقه A، درون حلقه G و بین قمرهای اصلی میماس و انسلادوس قرار دارند. این قمرهای با قاعده معمولاً به نامهای تیتان یا چهرههای دیگر مرتبط با زحل اساطیری شناخته میشوند.
قمرهای بیقاعده
۵۸ قمر باقیمانده قمرهای بیقاعدهای با قطر ۴ الی ۲۱۳ کیلومتر هستند. مدارهای این قمرها در فاصلهی دورتری از زحل قرار دارند. مدارهای این قمرها تمایلات زیادی دارند و قاعدهی چندانی برای گردش خود ندارند. اعتقاد بر این است که این قمرها در واقع اسیر سیارههای جزئی هستند، یا بخشهایی از تجزیهی سیارات و قمرهای دیگر است که در یک مدار به صورت تصادفی شروع به گردش کردهاند. بزرگترین قمر بی قاعدهی شناخته شده، فیبی، نهمین ماه زحل است که در اواخر قرن نوزدهم کشف شده است.
قمرهای اصلی
زحل هفت قمر اصلی و بزرگ دارد که یکی از آنها حتی بزرگتر از سیاره عطارد است.
۱. تیتان (Titan)
تیتان اولین قمر کشف شده زحل است که در سال ۱۶۵۵ میلادی توسط ستاره شناس کریستیان هویگنس کشف شد. تیتان بزرگترین قمر زحل و دومین قمر بزرگ منظومه شمسی است. شعاع آن حدوداً ۲۵۷۵ کیلومتر و قطر آن ۵۱۴۹ کیلومتر است.
از نظر اندازه بزرگتر از سیاره عطارد است، اما فقط ۴۰ ٪ آن حجم دارد. تایتان ۵۰٪ بزرگتر از ماه زمین و ۸۰ ٪ حجیمتر از آن است. اگرچه تیتان دومین قمر بزرگ منظومهی شمسی، بعد از قمر سیاره مشتری، گامیناد، است، اما اولین و تنها قمر این منظومه است که میتوان ابر و جو متراکمی را بر روی آن مشاهده کرد.
دمای سطح آن در حدود ۱۷۹.۲- درجه سانتی گراد است. تایتان حدود ۱٪ زمین از خورشید نور دریافت میکند. متان موجود در اتمسفر، تأثیر گلخانهای روی سطح تایتان ایجاد میکند که بدون آن تیتان خیلی سردتر میشد.
این قمر در درجه اول از مواد یخی و صخرهای تشکیل شده است و هستهای صخرهای احاطه شده با لایههای مختلف یخ و یک لایهی زیرسطحی از مایع غنی از آمونیاک دارد. جو آن اکثراً از نیتروژن، متان و ابرهای اتان با دود ارگانیک غنی از نیتروژن تشکیل شده است. ویژگیهای آب و هوایی شامل باد و باران دارد که ویژگیهایی شبیه به زمین مانند تپهها، رودخانهها، دریاچهها، دریاها و جلگهها را ایجاد میکند.
این قمر هر ۱۵ روز و ۲۲ ساعت زمینی یکبار به دور زحل میچرخد و فقط یک طرف صورت آن به طور دائمی به سمت زحل است. هایپریون (Hyperion) قمری کوچک و با شکلی بیقاعده است که در یک مدار با تیتان قرار دارد.
تیتان دورترین جسم از زمین است که یک کاوشگر فضایی بر روی سطح آن فرود آمده است. فضاپیمای هویگنس در سال ۲۰۰۵ روی تیتان فرود آمد. از آن زمان تجزیه و تحلیل نشان میدهد که تیتان ممکن است یک محیط پر بیوتیک سرشار از ترکیبات ارگانیک پیچیده باشد. به نظر میرسد این قمر حاوی اقیانوسی در زیر پوستهی یخی آن باشد که در این اقیانوس، شرایط به طور بالقوه برای زندگی میکروبی مناسب است. این اکتشافات، تیتان را به یک مورد بسیار دقیق برای بررسی و مطالعه تبدیل میکند که ماموریتهای آیندهای برای آن برنامهریزی شدهاند.
۲. هایپریون (Hyperion)
هایپریون، اولین قمر غیر گرد است که در منظومه شمسی کشف شده است. این قمر در سال ۱۸۴۸ میلادی توسط ویلیام باند، جورج باند و ویلیام لاسل کشف شد.
شکل نامنظم آن، چرخش بیقاعده و ظاهر اسفنجی، آن را به یک مورد بسیار منحصر به فرد تبدیل کرده است. نام این قمر از خدای تیتان مراقبت و مشاهده، برادر بزرگتر کرونوس گرفته شده است. هایپریون با قطر حدود ۱۲۱.۵۷ کیلومتر به یکی از بزرگترین اجسام شناخته شده با شکل بسیار نامنظم در منظومه شمسی تبدیل شده است. اعتقاد بر این است که این قمر زمانی جزئی از جسمی بزرگتر بوده که بر اثر اتفاق بزرگی از آن جدا شده است.
این قمر نیز مانند اکثر قمرهای دیگر، چگالی کمی دارد که نشان میدهد تا حد زیادی از آب یخ و سنگ تشکیل شده است. سطح آن از دهانههای عمیق و لبه تیز پوشیده شده که ظاهری شبیه به یک اسفنج بزرگ دارد. مواد تاریکی ته هر دهانه را پر میکند. چرخش آن نیز بی قاعده و با هرج و مرج است. این چرخش به قدری مبهم است که جهت گیری آن در فضا کاملاً غیرقابل پیش بینی است. هایپریون همراه با قمرهای پلوتون نیکس و هیدرا، جزء معدود قمرهای منظومه شمسی است که به صورت بی قاعده و آشفته میچرخد.
۳. انسلادوس (Enceladus)
انسلادوس، ششمین قمر بزرگ زحل با قطری حدود ۵۰۰ کیلومتر است. این قمر در سال ۱۷۸۹ میلادی توسط ویلیام هرشل کشف شد و نام آن از یکی از بزرگترین اساطیر یونان گرفته شد. این قمر بیشتر توسط یخهای تازه و تمیز پوشانده شده است که آن را به یکی از بازتابندهترین اجسام منظومه شمسی تبدیل میکند.
دمای سطح آن در ظهر به ۳۲۴- درجه فارنهایت میرسد که این دما برای جسمی که نور جذب کند بسیار سرد است. در حال حاضر انسلادوس تنها قمر زحل است که به صورت درون زا فعال میباشد و کوچکترین جسم شناخته شده در منظومه شمسی است که امروزه از نظر زمین شناسی فعال است، به این معنی که در آن بارش برف و نزولات جوی وجود دارد.
اخیراً دادهها حاکی از وجود ترکیبات آلی در ستونهای آب مایع است که از این قمر به فضا ساطع میشود. این ترکیبات دارای نیتروژن و اکسیژن هستندکه این عناصر نقش مهمی در تولید اسیدهای آمینه و بلوکهای ساختاری پروتئینها دارند.
۴. تتیس (Tethys)
تتیس، سومین ماه بزرگ سیاره زحل است که کمترین تراکم را در میان تمام قمرهای آن دارد. این قمر که در درجه اول از آب ساخته شده است، و بخش کوچکی از سنگ را نیز داراست، در سال ۱۶۸۴ میلادی توسط جی. دی. کسینی کشف و نام آن نیز از اساطیر یونان برگرفته شد.
این قمر دارای قطری حدود ۱۰۶۰ کیلومتر و تراکم ۰.۹۸ گرم در سانتیمتر مکعب میباشد. مقدار کمی از ماده تاریک ناشناس در این قمر وجود دارد. تیتان دومین قمر درخشان سیاره زحل است و در آن سطح زیادی از گسلها وجود دارد. دهانهای معروف به ادیسه در آن قرار دارد که قطر آن ۴۰۰ کیلومتر است.
۵. دیان (Dione)
دیان دومین ماه بزرگ سیاره زحل است که در سال ۱۶۸۴ میلادی توسط جی. دی. کسینی کشف و با نامی از اساطیر یونان نامگذاری شد. دیان با قطری حدود ۱۱۲۲ کیلومتر، ۱۵مین قمر بزرگ در منظومه شمسی است.
حدود دو سوم از جرم دیان را یخ تشکیل میدهد و بقیهی هسته متراکم و احتمالاً سنگ سیلیسی است. اطلاعات بیشتر نشان میدهد که این قمر دارای یک اقیانوس آب مایع داخلی نمکی شبیه به انسلادوس است. اگرچه قسمت اعظم سطح دیان از زمینهای شکسته شده تشکیل نشده است، اما سطح این قمر نیز با شبکهی گستردهای از فرورفتگیها و خطوط باریک پوشانده شده که نشان میدهد در گذشته فعالیت تکتونیکی داشته است. این قمر حتی ممکن است در حال حاضر از نظر زمین شناسی نیز فعال باشد، اما سطح فعالیت آن به مراتب کمتر از انسلادوس است.
۶. رئا (Rhea)
نام این قمر از “مادر خدایان” در اساطیر یونان گرفته شد. رئا در سال ۱۶۷۲ میلادی توسط کسینی کشف شد. این قمر، دومین قمر بزرگ زحل و نهمین قمر بزرگ منظومه شمسی است. چگالی آن حدود ۱.۲۳۶ گرم بر سانتی متر مکعب است. این چگالی کم نشان میدهد که این قمر از ۲۵ ٪ سنگ و ۷۵ ٪ یخ ساخته شده است. درجه حرارت رئا در نور مستقیم خورشید ۱۷۴- درجه سانتیگراد و بین ۲۰۰- تا ۲۲۰- درجه سانتیگراد در سایه است.
۷. یاپتوس (Iapetus)
یاپتوس، سومین قمر بزرگ زحل، با فاصله ۳.۵ میلیون کیلومتر، دورترین فاصله در میان قمرهای بزرگ زحل، و همچنین بیشترین شیب مداری، ۴۷/۱۵ درجه سانتیگراد را از آن خود کرده است. این قمر که بخاطر سطح غیرمعمول دو رنگش معروف است، در سال ۱۶۷۱ میلادی توسط کسینی کشف و نام آن نیز از اساطیر یونان گرفته شد.
این قمر همیشه یک طرف را به سمت زحل نگه میدارد و قطری در حدود ۱۴۳۶ کیلومتر دارد. به دلیل شکل ظاهری دو رنگش، لقب به یینیانگ منظومه شمسی را از آن خود کرده است. یاپتوس از چگالی کمی برخوردار است که نشان میدهد که بیشتر از یخ و مواد سنگی تشکیل شده است. این قمر نه کروی و نه بیضی است، اما دارای خط استوا و قطبهای خرد شده است. به خوبی نمیتوان درک کرد که چگونه این خط الراس ایجاد شده است و چرا یاپتوس چنین مدار آشفتهای دارد.
حلقههای زحل
قمرهای زحل نیز در سیستم حلقهای این سیاره نقش دارند. سیستم حلقهای زحل بزرگترین و پیچیدهترین سیستم در کل منظومه شمسی است. این حلقهها از بقایای یخ و سنگ به وجود آمده از ستارههای دنباله دار، سیارکها و قمرها ساخته شدهاند. این ذرات از اندازه کوچک به اندازه گرد و غبار تا اجسام بزرگی به اندازهی خانهها یا حتی کوهها تشکیل شدهاند.
حلقههای زحل به ترتیب کشف به ۷ گروه تقسیم میشود که به ترتیب الفبای نامگذاری شده اند (D, C, B, A, F, G, E). حلقه F توسط دو قمر زحل به نامهای پرومتئوس و پاندورا نگه داشته میشود که آنها “قمرهای چوپان” نامیده میشوند. این حلقهها در مجموع، به اندازه ۴/۵ برابر زمین عرض دارند، اما ضخامت آنها تقریباً به دو سوم مایل میرسد.
زیستپذیری در زحل
از آنجا که این سیاره سطح واقعی نداردو با مایعات پر پیچ و خم پوشیده شده است، آن طور که ما میدانیم برای زندگی مفید نیست. قمرهای زحل به ترتیب تیتان و انسلادوس دارای اقیانوسهای داخلی هستند که احتمالاً میتوانند زیستپذیری داشته باشند.
آینده ای برای زحل
با آنکه چیزهای بسیاری راجع به زحل کش شده است، اما هنوز هم بسیاری از موارد را راجع به این سیاره نمیدانیم. در حال حاضر، از آنجا که قمرهای تیتان و انسلادوس، شانس بیشتری برای زندگی به نسبت زحل و دیگر قمرهای آن دارند، توجه دانشمندان بیشتر به سمت آنها سوق داده شده است.
شرایط موجود در تیتان میتواند در آیندهای بسیار دورتر مسکونیتر شود. مأموریتی به نام سنجاقک (Dragonfly) در سال ۲۰۲۶ قرار است انجام شود که متشکل از یک سفینه بدون سرنشین بزرگ است تا در جو تیتان پرواز کند. هدف از این مأموریت بررسی میزان پیشرفت شیمی پریبیوتیک این قمر است. این احتمال وجود دارد که انسلادوس نیز ممکن است با این ماموریت در معرض مشاهدات بیشتر باشد.
کلام آخر
سیاره زحل یکی از سیارههای بزرگ منظومه شمسی است که مطالعات زیادی بر روی آن انجام شده است. امید است که در آینده نیز اطلاعات بیشتری در رابطه با حیاتپذیری این سیاره به دست بیاید. ما در سایت ستاره، درباره منظومه شمسی و سیارات آن اطلاعات جامعی را برای شما جمع آوری کردهایم؛ اگر شما نیز به بررسی و مطالعه منظومه شمسی علاقمند هستید، به شما پیشنهاد میکنیم تا مقالاتی نظیر حیات در مریخ، مشکلات فضانوردان در فضا و سفرهای فضایی، سیاره های قابل سکونت و تفاوت سیاره و ستاره را نیز در سایت ما مطالعه کنید.
شما چه اطلاعات دیگری در رابطه با سیاره زحل میدانید؟ فراموش نکنید نظرات و پیشنهادات خود را از طریق نظرات و پرسشها با ما و دیگر مخاطبین ستاره در میان بگذارید.
برگرفته از: nineplanets