نویسنده: فاطمه حکمت شعار
بروزرسانی: ۱ آبان ۱۴۰۱
ستاره | سرویس مذهبی – در کتاب‌های ادعیه مسلمانان از جمله «مفاتیح الجنان» و «اقبال الاعمال» اعمالی به عنوان اعمال شب عید غدیر خم ذکر شده است. اعمالی چون زیارت، دعا، نماز و آدابی چون پوشیدن لباس نیکو، شادی و تبسم و … که در این مطلب به آن می‌پردازیم. با ما همراه باشید.
اعمال شب عید غدیر
در اعمال شب هفدهم ذی الحجه، زیارت، دعا و نمازی آورده شده که در زیر به آنها خواهیم پرداخت.
۱. زیارت شب عید غدیر
۲. دعای مخصوص شب عید غدیر
إِلَيْکَ بِالْإِنَابَةِ وَ أَسْلَمْنَا لِنَبِيِّکَ قُلُوبَنَا وَ لِوَصِيِّهِ نُفُوسَنَا وَ لِمَا دَعَوْتَنَا إِلَيْهِ عُقُولَنَا فَتَمَّ لَنَا نُورُکَ يَا هَادِيَ الْمُضِلِّينَ أَخْرِجِ الْبُغْضَ وَ الْمُنْکَرَ وَ الْغُلُوَّ لِأَمِينِکَ أَمِيرِ الْمُؤْمِنِينَ وَ الْأَئِمَّةِ مِنْ وُلْدِهِ مِنْ قُلُوبِنَا وَ نُفُوسِنَا وَ أَلْسِنَتِنَا وَ هُمُومِنَا وَ زِدْنَا مِنْ مُوَالاتِهِ وَ مَحَبَّتِهِ وَ مَوَدَّتِهِ لَهُ وَ الْأَئِمَّةِ مِنْ بَعْدِهِ زِيَادَاتٍ لَا انْقِطَاعَ لَهَا وَ مُدَّةً لَا تَنَاهِيَ لَهَا وَ اجْعَلْنَا نُعَادِي لِوَلِيِّکَ مَنْ نَاصَبَهُ وَ نُوَالِي مَنْ أَحَبَّهُ وَ نَأْمُلُ بِذَلِکَ طَاعَتَکَ يَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِينَ اللَّهُمَّ اجْعَلْ عَذَابَکَ وَ سَخَطَکَ عَلَى مَنْ نَاصَبَ وَلِيَّکَ وَ جَاحَدَ [وَ جَحَدَ] إِمَامَتَهُ وَ أَنْکَرَ وَلَايَتَهُ وَ قَدَّمْتَهُ أَيَّامَ فِتْنَتِکَ فِي کُلِّ عَصْرٍ وَ زَمَانٍ وَ أَوَانٍ إِنَّکَ عَلى کُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ [۲]
اللَّهُمَّ بِحَقِّ مُحَمَّدٍ رَسُولِکَ وَ عَلِيٍّ وَلِيِّکَ وَ الْأَئِمَّةِ مِنْ بَعْدِهِ حُجَجِکَ فَأَثْبِتْ قَلْبِي عَلَى دِينِکَ وَ مُوَالاةِ أَوْلِيَائِکَ وَ مُعَادَاةِ أَعْدَائِکَ مَعَ خَيْرِ الدُّنْيَا وَ الْآخِرَةِ تَجْمَعُهُمَا لِي وَ لِأَهْلِي وَ وُلْدِي وَ إِخْوَانِيَ الْمُؤْمِنِينَ إِنَّکَ عَلى کُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ [۳]
يَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِين
۳. نماز شب عید غدیر خم
⚘⚘ اعمال شب و روز عید غدیر ⚘⚘
اعمال روز عید غدیر
از امام صادق (ع) درباره اعمال عید غدیر (هجدهم ذی الحجه) پرسیده شد که ایشان فرمودند: باید روزه بدارید و عبادت کنید و محمد و آل محمد (علیهم‌السلام) را یاد کنید و بر ایشان صلوات بفرستید. اعمال این روز چند چیز است:
۱. روزه که کفّاره شصت سال گناه است و در روایتی دیگر آمده که برابر است با روزه تمام عمر و معادل است با صد حجّ و صد عمره
۲. انجام غسل
۳. زیارت حضرت علی (علیه السلام) و سزاوار است که انسان هر کجا باشد سعى کند خود را به قبر مطهر آن حضرت برساند. براى امام در این روز، سه زیارت مخصوصه نقل شده که یکى از آنها زیارت معروفه به زیارت اَمینُ الله است که از نزدیک و دور خوانده مى‌شود و آن از زیارات جامعه مطلقه است.
۴. نماز روز عید غدیر
۵. خواندن دعای ندبه
۶. خواندن دعایی که سید بن طاووس از شیخ مفید نقل کرده است.
اَللّهُمَّ اِنّى اَسْئَلُکَ بِحَقِّ
خدایا از تو درخواست کنم به حق
مُحَمَّدٍ نَبِیِّکَ وَ عَلِىٍّ وَلِیِّکَ وَالشَّاْنِ وَالْقَدْرِ الَّذى خَصَصْتَهُما بِهِ دُونَ
محمد پیامبرت و به حق على ولى تو و بدان منزلت و مرتبه‌اى که بدان وسیله آن دو را از سایر مخلوق خود اختصاص دادى که
خَلْقِکَ اَنْ تُصَلِّىَ عَلى مُحَمَّدٍ وَ عَلِی وَ اَنْ تَبْدَءَ بِهِما فى کُلِّ خَیْرٍ
درود فرستى بر محمد و على و از آنان شروع کنى در دادن هر خیرى
عاجِلٍ اَللّهُمَّ صَلِّ عَلى مُحَمَّدٍ وَ الِ مُحَمَّدٍ الاْئِمَّةِ الْقادَةِ وَالدُّعاةِ
که فورى است خدایا درود فرست بر محمد و آل محمد پیشوایان رهبر و خوانندگان بزرگ و
السّادَةِ وَالنُّجُومِ الزّاهِرَةِ وَالاْعْلامِ الْباهِرَةِ وَساسَةِ الْعِبادِ وَ اَرْکانِ
سرور و ستارگان درخشان و نشانه‌هاى فروزان و تدبیرکنندگان کار بندگان و پایه‌هاى
الْبِلادِ وَالنّاقَةِ الْمُرْسَلَةِ وَالسَّفینَةِ النّاجِیَةِ الْجارِیَةِ فِى الْلُّجَجِ
جاهاى آباد و ناقه فرستاده شده و کشتى نجات که روان است در دریاهاى ژرف
الْغامِرَةِ اَللّهُمَّ صَلِّ عَلى مُحَمَّدٍ وَ الِ مُحَمَّدٍ خُزّانِ عِلْمِکَ وَ اَرْکانِ
پر آب خدایا درود فرست بر محمد و آل محمد گنجینه‌هاى دانشت و پایه‌هاى محکم
تَوْحِیدِکَ وَ دَعآئِمِ دینِکَ وَ مَعادِنِ کَرامَتِکَ وَ صِفْوَتِکَ مِنْ بَرِیَّتِکَ
توحید تو و ستون‌هاى دین تو و معدن‌هاى کرامتت و برگزیدگان از خلقت
وَ خِیَرَتِکَ مِنْ خَلْقِکَ الاْتْقِیآءِ الاْنْقِیآءِ النُّجَبآءِ الاْبْرارِ وَالْبابِ
و بهترین آفریدگانت آن پرهیزکاران پاکیزه و برگزیدگان نیکوکار و درگاهى که مورد
الْمُبْتَلى بِهِ النّاسُ مَنْ اَتاهُ نَجى وَ مَنْ اَباهُ هَوى اَللّهُمَّ صَلِّ عَلى
ابتلاى مردم است هر کس بدان درگاه آمد نجات یافت و هر کس سر باز زد سقوط کرد خدایا درود فرست بر
مُحَمَّدٍ وَ الِ مُحَمَّدٍ اَهْلِ الذِّکْرِ الَّذینَ اَمَرْتَ بِمَسْئَلَتِهِمْ وَ ذَوِى
محمد و آل محمد اهل ذکرى که دستور فرمودى بپرسش مسائل از آنها
الْقُرْبَى الَّذینَ اَمَرْتَ بِمَوَدَّتِهِمْ وَ فَرَضْتَ حَقَّهُمْ وَ جَعَلْتَ الْجَنَّةَ مَعادَ
و خویشاوندانى که دستور فرمودى به دوست داشتنشان و حقشان را واجب کردى و بهشت را بازگشتگاه (و سرمنزل)
مَنِ اقْتَصَّ اثارَهُمْ اَللّهُمَّ صَلِّ عَلى مُحَمَّدٍ وَ الِ مُحَمَّدٍ کَما اَمرَوُا
کسى قرار دادى که آثارشان را پیروى کند خدایا درود فرست بر محمد و آل محمد چنانچه دستور
بِطاعَتِکَ وَ نَهَوْا عَنْ مَعْصِیَتِکَ وَ دَلّوُا عِبادَکَ عَلى وَحْدانِیَّتِکَ اَللّهُمَّ
پیروى تو را دادند و از نافرمانیت نهى کردند و بندگانت را بیگانگیت راهنمایى کردند خدایا
اِنّى اَسْئَلُکَ بِحَقِّ مُحَمَّدٍ نَبِیِّکَ وَ نَجیبِکَ وَ صَفْوَتِکَ وَ اَمینِکَ
من از تو مى‌خواهم به حق محمد پیامبرت و گرامى و برگزیده و امین تو
وَ رَسُولِکَ اِلى خَلْقِکَ وَ بِحَقِّ اَمیرِالْمُؤْمِنینَ وَ یَعْسُوبِ الدّینِ وَ قاَّئِدِ
و فرستاده‌ات بسوى خلق و به حق امیرمؤمنان و پیشواى دین و رهبر
الْغُرِّ الْمُحَجَّلینَ الْوَصِىِّ الْوَفِىِّ وَالصِّدّیقِ الاْکْبَرِ وَالْفارُوقِ بَیْنَ
سفیدرویان آن وصى باوفا و صدیق اکبر و جداکننده بین
الْحَقِّ وَالْباطِلِ وَالشّاهِدِ لَکَ وَالدّالِّ عَلَیْکَ وَالصّادِعِ بِاَمْرِکَ
حق و باطل و گواه تو و راهنمایى کننده بر تو و آشکار کننده دستورت
وَالْمُجاهِدِ فى سَبیلِکَ لَمْ تَاْخُذْهُ فیکَ لَوْمَةُ لاَّئِمٍ اَنْ تُصَلِّىَ عَلى
و جهادکننده در راهت آن که نگیردش (و ناراحتش نکند) درباره تو ملامت ملامت کننده‌اى که درود فرستى بر
مُحَمَّدٍ وَ الِ مُحَمَّدٍ وَ اَنْ تَجْعَلَنى فى هذَا الْیَوْمِ الَّذى عَقَدْتَ فیهِ
محمد و آل محمد و مرا قرار دهى در این روزى که بستى براى ولى خود پیمان
لِوَلِیِّکَ الْعَهْدَ فى اَعْناقِ خَلْقِکَ وَاَکْمَلْتَ لَهُمُ الّدینَ مِنَ الْعارِفینَ
(امامت) را در گردن خلق خود و کامل گرداندى براى آنها دین را از عارفان
بِحُرْمَتِهِ وَالْمُقِرّینَ بِفَضْلِهِ مِنْ عُتَقآئِکَ وَ طُلَقائِکَ مِنَ النّارِ وَلا
به حرمتش و اقرارکنندگان به فضل او از آزادشدگان و رها شدگانت از آتش و
تُشْمِتْ بى حاسِدِى النِّعَمِ اَللّهُمَّ فَکَما جَعَلْتَهُ عیدَکَ الاْکْبَرَ وَ سَمَّیْتَهُ
شاد مکن نسبت به من حسودانم را در نعمت‌هایت خدایا چنانچه آن را عید بزرگ خود قرار داده‌اى و نامیدى آن را
فِى السَّمآءِ یَوْمَ الْعَهْدِ الْمَعْهُودِ وَ فِى الاْرْضِ یَوْمَ الْمیثاقِ الْمَاْخُوذِ
در آسمان روز عهد معهود و در زمین روز پیمان گرفتن و انجمن بازخواست شده
وَالجَمْعِ المَسْئُولِ صَلِّ عَلى مُحَمَّدٍ وَ الِ مُحَمَّدٍ وَ اَقْرِرْ بِهِ عُیُونَنا
درود فرست بر محمد و آل محمد و روشن کن بوسیله‌اش دیدگان ما را
وَاجْمَعْ بِهِ شَمْلَنا وَلا تُضِلَّنا بَعْدَ اِذْ هَدَیْتَنا وَاجْعَلْنا لاِنْعُمِکَ مِنَ
و گردآور بدستش پراکندگى ما را و گمراهمان مکن پس از آن که هدایتمان کردى و قرارمان ده از سپاسگزاران نعمت‌هایت اى
الشّاکِرینَ یا اَرْحَمَ الرّاحِمینَ اَلْحَمْدُلِلّهِ الَّذى عَرَّفَنا فَضْلَ هذَا الْیَوْمِ
مهربانترین مهربانان ستایش خاص خدایى است که شناساند به ما فضیلت این روز را
وَ بَصَّرَنا حُرْمَتَهُ وَ کَرَّمَنا بِهِ وَ شَرَّفَنا بِمَعْرِفَتِهِ وَ هَدانا بِنُورِهِ یا رَسُولَ اللّهِ
و بینامان کرد به حرمت این روز و گرامیمان داشت بدان و شرافتمان داد به معرفتش و هدایتمان کرد به نورش اى رسول خدا
یا اَمیرَالْمُؤْمِنینَ عَلَیْکُما وَ عَلى عِتْرَتِکُما وَ عَلى مُحِبِّیکُما مِنّى
اى امیرمؤمنان بر شما و بر عترت شما و بر دوستان شما
اَفْضَلُ السَّلامِ ما بَقِىَ اللّیْلُ وَالنَّهارُ وَ بِکُما اَتَوَجَّهُ اِلىَ اللهِ رَبّى
بهترین سلام و درود من باد تا برپاست شب و روز و بوسیله او رو کنم به سوى خدا پروردگار من
وَ رَبِّکُما فى نَجاحِ طَلِبَتى وَ قَضآءِ حَوآئِجى وَ تَیْسیرِ اُمُورى اَللّهُمَّ
و پروردگارتان در موفق شدن به مقصودم و برآورده شدن حاجاتم و آسان شدن کارهایم خدایا
اِنّى اَسْئَلُکَ بِحَقِّ مُحَمَّدٍ وَ الِ مُحَمَّدٍ اَنْ تُصَلِّىَ عَلى مُحَمَّدٍ وَ الِ
از تو خواهم به حق محمد و آل محمد که درود فرستى بر محمد و آل
مُحَمَّدٍ وَ اَنْ تَلْعَنَ مَنْ جَحَدَ حَقَّ هذَا الْیَوْمِ وَ اَنْکَرَ حُرْمَتَهُ فَصَدَّ عَنْ
محمد و لعنت کنى کسى را که انکار کند حق این روز را و انکار کند حرمتش را و جلوگیرى کرد
سَبیلِکَ لاِِطْفآءِ نُورِکَ فَاَبَى اللهُ اِلاّ اَنْ یُتِمَّ نُورَهُ اَللّهُمَّ فَرِّجْ عَنْ اَهْلِ
از راه تو براى خاموش کردن نورت ولى خدا هم نمى‌خواهد جز آن که نورش را آشکار کند خدایا گشایش ده به کار خاندان
بَیْتِ مُحَمَّدٍ نَبِیِّکَ وَاکْشِفْ عَنْهُمْ وَ بِهِمْ عَنِ الْمُؤْمِنِینَ الْکُرُباتِ
محمد پیامبرت و برطرف کن از ایشان و بوسیله ایشان از اهل ایمان گرفتاری‌ها و محنت‌ها را
اَللّهُمَّ امْلاَءِ الاْرْضَ بِهِمْ عَدْلاً کَما مُلِئَتْ ظُلْماً وَ جَوْراً وَ اَنْجِزْ لَهُمْ
خدایا پر کن زمین را بوسیله ایشان از عدل و داد چنانچه پر شده از ستم و بیداد و وفا کن براى آنها
ما وَعَدْتَهُمْ اِنَّکَ لا تُخْلِفُ الْمیعادَ
آنچه را وعده دادى به آنها که براستى تو خلف وعده نمى‌کنى
۷. صد بار این ذکر گفته شود:
اَلْحَمْدُلِلّهِ الّذى جَعَلَ کَمالَ دینِهِ وَ تَمامَ نِعْمَتِهِ بِوِلایَةِ اَمیرِ الْمُؤ مِنینَ عَلىِّ بْنِ اَبى طالِبٍ عَلَیْهِ السَّلامُ
ستایش خاص خدایى است که قرار داد کمال دین و تمام شدن نعمتش را به ولایت امیرمؤمنان على بن ابیطالب علیه السلام
۸. در این روز شریف پوشیدن لباس نیکو و زینت کردن و استفاده کردن از عطر و شادى کردن شیعیان امیرالمؤمنین (علیه السلام) و عفو و بخشش از تقصیرات ایشان و برآوردن حاجات ایشان و صله ارحام و توسعه بر عیال و اطعام مؤمنان و افطار دادن روزه‌داران و مصافحه با مؤمنین و رفتن به زیارت ایشان و تبسم کردن بر رویشان و هدیه فرستادن بر ایشان و شکر الهى به جا آوردن به جهت نعمت بزرگ ولایت و بسیار فرستادن صَلَوات و عبادات کردن فضیلت بسیار دارند.
۹. خواندن عهد اخوت و برادری میان مومنین
کلام آخر
در سال دهم هجری و کمی پیش از هجدهم ذی الحجه آیه ۶۷ سوره مائده، معروف به «آیه تبلیغ» بر رسول خدا (ص) نازل شد که پیامبر را مامور می‌کرد تا آنچه خداوند بر ایشان نازل کرده را به مردم ابلاغ نمایند که اگر این کار را انجام ندهند رسالتشان ناتمام مانده است.
حضرت محمد (ص) که در راه بازگشت از آخرین سفر حج خود، معروف به حجة الوداع بودند در منطقه ای به نام غدیر خم توقف نموده و دستور فرمودند کسانی که جلوتر بودند بازگردند و آن‌هایی نیز که عقب مانده بودند خود را به کاروان ایشان برسانند.
پس از آنکه همه حج‌گزاران خود را به محل غدیر خم رساندند، پیامبر (ص) نماز ظهر را به جا آورده و خطبه‌ای ایراد نمودند که به خطبه غدیر مشهور گشت و در آن حضرت علی (ع) را به جانشینی و خلافت خود منسوب نمودند. به همین علت عید بزرگ غدیر خم برای شیعیان جهان اسلام از اهمیت بسیار زیادی برخوردار بوده و اعمال به خصوصی برای آن نقل شده است. اعمال شب و روز عید غدیر را در این مطلب برای شما گردآوری کردیم. دعا برای دوستان و اطرافیان را در این روز عزیز فراموش نکنید و نظرات و پرسش‌های خود را نیز با ما در میان بگذارید. پیشنهاد می‌کنیم مجموعه زیبا از متن و پیام تبریک عید غدیر را نیز در ستاره بخوانید و از این جملات زیبا برای شادباش به آشنایان خود استفاده کنید.
