اقدامات اولیه و فوری برای مراقبت از پرنده بیمار (صدمه دیده)

ستاره | سرویس گیاهان و حیوانات – نجات یک پرنده زخمی، بیمار یا بی‌حال روی زمین، نیاز به دانستن اطلاعات کافی و آگاهی از اقدامات اولیه و فوری برای مراقبت از پرنده بیمار (صدمه دیده) دارد. اگر چه بسیاری از ما تخصص لازم برای مراقبت از جانوارن صدمه دیده را نداریم، اما آشنایی با کمک‌های اولیه مورد نیاز و زمان مراجعه به دامپزشک می‌تواند مهمترین اقدام هنگام مواجه با یک پرنده صدمه دیده باشد.

اقدامات اولیه و فوری برای مراقبت از پرنده بیمار (صدمه دیده)

۱. بررسی وضعیت پرنده

• اگر پرنده بسیار کوچک است و هیچ گونه بال و پری ندارد، جوجه‌ای است که از بالای آشیانه خود پرت شده است. اطراف را بررسی کنید و در صورت پیدا کردن لانه، جوجه را به آشیانه‌اش منتقل کنید. اگر آشیانه را پیدا نکردید، جوجه را روی شاخه درختان یا شمشاد‌ها، جایی که از دسترس سایر جانوران مانند گربه‌ها در امان باشد، قرار دهید.
• اگر پرنده‌ای که پیدا کرده‌اید، جوجه است، ولی کرک و پر دارد، مطمئن باشید والدین جوجه در حال یاد دادن پرواز به او هستند، بنابراین پرنده را رها کنید تا پرنده مادر به جوجه پرواز را یاد بدهد. اگر مدتی گذشت و والدین سراغ جوجه نیامدند می‌توانید در صورت پیدا کردن آشیانه‌اش آن را به آنجا انتقال دهید یا روی شاخه بلندی بگذارید.
• اگر پرنده‌ای در مقابل شما به پنجره یا ماشینی برخورد کرد، احتمال شوک که مهمترین علامت آن عدم تحرک پرنده، تنفس سریع و چشم‌های نیمه باز است، وجود دارد؛ بنابراین برای مراقبت از پرنده بیمار در این موقعیت، جای او را تغییر داده و به یک محل گرم و کم نور انتقال دهید. پرنده را در یک جعبه دارای سوراخ قرار دهید و پس از چند ساعت آن را از جعبه خارج کنید. در بیشتر مواقع شوک برطرف شده و پرنده قادر به پرواز مجدد خواهد بود.

۲. تشخیص زخم یا آسیب دیدگی پرنده

۱. اگر با پرنده وحشی که صدمه دیده است مواجه شدید، مراقب باشید، زیرا پرندگان وحشی به شدت از انسان می‌ترسند و ممکن است در هنگام مراقبت از آن‌ها به خودشان و شما آسیب برسانند، بنابراین اگر در این کار تازه وارد هستید از افراد متخصص‌تر کمک بگیرید.

۲. برای اینکه بتوانید پرنده را آرام نگه دارید و از میزان استرس جانور بکاهید، می‌توانید چشم‌های پرنده را با پارچه بپوشانید.

۳. از دادن آب و غذا به پرنده خودداری کنید تا از مشکل پرنده مطمئن شوید. نحوه نادرست آب دادن به پرندگان جوان در بسیاری موارد باعث مرگ پرنده می‌شود.

۴. پرنده را گرم نگه دارید. دمای محیطی مناسب برای نگهداری پرنده بیمار و صدمه دیده دمای ۳۰ تا ۳۵ درجه سانتیگراد است؛ بنابراین پوشاندن پرنده با حوله یا پارچه در گرم نگه داشتن دمای بنده پرنده نیز کمک خواهد کرد.

۵. از وارد آمدن استرس به پرنده پرهیز کنید. پرنده را تا زمانی که به دامپزشک مراجعه کنید یا از نحوه کامل مراقبت از آن مطلع شوید؛ در مکانی خلوت قرار دهید و از در دست نگه داشتن، لمس کردن بیش از حد پرنده و جابه‌جا کردن مدام آن خودداری کنید.

۶. اگر پرنده به خواب رفته است، از سر و صدا و ایجاد تنش پرهیز کنید تا پرنده زمان کافی برای استراحت و بازسازی قوای از دست رفته‌اش داشته باشد.

۷. پرنده را در محلی نیمه سایه نیمه آفتاب قرار دهید و مراقب باشید که آفتاب مستقیم باعث بالا رفتن بیش از اندازه دمای بدن پرنده نشود.

۳. مراجعه به دامپزشک

چه دارو‌هایی می‌توان به پرنده داد؟

• مولتی ویتامین‌ها؛ برای بهبود تغذیه، افزایش باروری و پیشگیری از ضعیف شدن پرنده بیمار
• ویتامین ب.کمپلکس؛ برای تقویت سیستم دفاعی بدن پرنده و همچنین افزایش اشتها و انرژی در پرنده
• آنتی بیوتیک‌ها؛ برای درمان سرما خوردگی، عطسه، آبریزش بینی و دهان و اسهال سبز
• آنتی آسما؛ برای بیماری‌هایی مانند تنگی نفس و خفگی
• آنتی استرس؛ برای پرندگانی که دچار غش و استرس شده‌اند
• آویسانول؛ برای پرندگانی که دچار پرریزی نامنظم و بی‌موقع شده‌اند
• مازوتن؛ برای رفع شپش بدن پرنده
• داروی هگزن؛ برای ضدعفونی کردن زخم‌های دهان و پای پرنده

اقدامات لازم برای پرنده‌ای که دچار شکستگی بال شده چیست؟

۱. برای مراقبت از پرنده بیمار (صدمه دیده) که دچار شکستگی بال شده است، بهترین کار مراجعه سریع به دامپزشک است. با این کار از درد کشیدن پرنده برای مدت طولانی پیشگیری می‌کنید.

۲. پرنده را در یک جعبه سوراخ‌دار قرار دهید تا حرکت او به حداقل رسیده و استرس کمتری را تحمل کند و به منظور کاهش حرکت استخوان آسیب دیده می‌توانید با یک تکه چوب بسیار سبک، بال شکسته را آتل‌بندی کنید.

۳. اگر شکستگی همراه با خونریزی است همانند آنچه در بالا گفته شد، به آرامی محل را با آب سرد شستشو داده و روی زخم را با گاز استریل بپوشانید و مقداری پماد آنتی بیوتیک روی موضع بمالید.

علائم اولیه بیماری پرندگان چیست

تشخیص بیماری یک پرنده و آشنایی با علائم اولیه بیمار بودن پرنده هم در موقع خرید آن مهم است و هم اگر تجربه کافی در زمینه نگهداری از پرندگان ندارید در مراجعه به موقع به دامپزشک به شما کمک خواهد کرد.

مهمترین علائم اولیه بیماری پرندگان عبارت است از:

• مدفوع غیر طبیعی: تغییر رنگ مدفوع، مشاهده خون در مدفوع و هر گونه حالت و شکل غیر طبیعی مدفوع پرنده نسبت به روز‌های دیگر، اولین علامت وجود بیماری در بیشتر پرندگان است.
• پر‌های کثیف و ژولیده: از دیگر علائم اولیه بیماری پرندگان داشتن پر‌های ژولیده و کثیف است. به طور کلی پرندگان حیوانات تمیزی هستند، بنابراین اگر متوجه کثیفی و آلودگی در پر‌های پرنده به ویژه در قسمت انتهایی شدید، بلافاصله او را به دامپزشک برسانید.
• آبریزش از چشم: آبریزش از چشم‌ها می‌تواند علامت بیماری تنفسی، عصبی و یا عضلانی در پرنده باشد که برای پیشگیری از شدت یافتن بیماری و مرگ پرنده لازم است به دامپزشک مراجعه شود.
• تنفس با دهان باز: نفس کشیدن پرنده با دهان باز اگر برای چند روز ادامه یابد نشانه‌ای از وجود بیماری تنفسی در پرنده است.
• تکان دادن دم: حرکت غیر ارادی و بیش از اندازه دم‌ها نیز یکی از اولین علائم وجود بیماری تنفسی در پرنده است. اگر پرنده دچار مشکلات تنفسی شده باشد، عضلات دم نمی‌توانند کار خود را به خوبی انجام دهند و به همین دلیل پرنده مجبور است مرتبا دم خود را تکان دهد.
• کم اشتهایی و کاهش وزن پرنده: اشتهای کم و کاهش وزن پرنده نیز از علائم وجود بیماری در پرنده است که تشخیص به موقع آن توسط دامپزشک کمک شایانی به بازگشت سریع‌تر سلامتی حیوان خواهد کرد.
• تغییر صدا: در پرندگانی مانند قناری، مرغ عشق و طوطی تغییر صدای پرنده می‌تواند علامتی آشکار از بیمار شدن او باشد.

سخن پایانی

همانطور که در این مقاله گفته شد، مهمترین اقدام برای مراقبت از پرنده بیمار، بعد از بررسی وضعیت و موقعیت پرنده، مراجعه به دامپزشک است. متاسفانه هنوز هم آمار تلفات پرندگان در کشور ما در حیات وحش و حتی پرندگان خانگی بسیار زیاد است که دلیل عمده آن ناوارد بودن افراد و استفاده از درمان‌های خودسرانه است؛ بنابراین اگر می‌بینید که وضعیت پرنده خیلی وخیم است و در مورد پرندگان اطلاعات کمی دارید، حتما به دامپزشک مراجعه کنید.

لطفا نظرات و پرسش‌های خود را  با ما و مخاطبین ستاره به اشتراک بگذارید. همچنین مطالعه مقالات اصول نگهداری و تغذیه مرغ عشق در منزل، نحوه نگهداری و پرورش قناری در منزل و آشنایی با نحوه نگهداری و تکثیر فنچ سفید برای نگهداری بهتر از این پرندگان به شما کمک خواهد کرد.