آب آوردن مغز یا هیدروسفالی؛ علت، علائم و راه‌های درمان

ستاره | سرویس سلامت – آیا می‌دانید بزرگ شدن غیر طبیعی سر در کودکان یا بزرگسالان به دلیل بیماری خطرناکی به نام هیدروسفالی است؟ آب آوردن مغز یا هیدروسفالی یک نوع بیماری مغزی است که ممکن است علت‌های مختلفی داشته باشد. در این مقاله به بررسی علت‌های به وجود آمدن، علائم و روش‌های درمان آن و همچنین ارائه چند توصیه طب سنتی برای افراد مبتلا به این بیماری پرداخته شده است.

 

تعریف بیماری آب آوردن مغز یا هیدروسفالی

در حالت نرمال و طبیعی در اطراف مغز و نخاع هر فرد مقداری مایع در چرخش است که مواد مورد نیاز را به مغز و نخاع می‌رساند و مواد زائد را از آن‌ها دور می‌نماید. در صورتیکه به هر دلیل ترشح این مایع افزایش پیدا کرده و یا راه خروج آن از مغز بسته شود، فرد به بیماری آب آوردن مغز دچار خواهد شد. این بیماری هم در کودکان و هم در بزرگسالان وجود دارد و در صورت ابتلا به آن صدمات جبران نا پذیری به فرد وارد خواهد شد.

 

علائم آب آوردن مغز یا هیدروسفالی

بزرگسالان

• افزایش مایع اضافی در ناحیه مغز و بزرگ شدن غیرطبیعی سر 
• دچار شدن به سر درد‌های مزمن و اختلال در بیماری
• کاهش حافظه، عدم تمرکز حواس و فراموشی
• بی اختیاری در ادرار و گاهی مدفوع 
• اختلال در راه رفتن و از دست دادن تعادل

 

نوزادان و کودکان در حال رشد

• کاهش اشتها و کم خوردن شیر
• به وجود آمدن تاخیر در رشد
• تغییر در ساختار صورت کودک
• داشتن حالت تهوع یا استفراغ
• بروز مشکل در بیدار ماندن یا بیدار شدن از خواب
• بروز حالت تشنج
• ناهماهنگی در حرکات بدن
• ثابت ماندن حالت چشم به سمت پایین
• به وجود آمدن تغییرات در خلق و خوی کودک
• به وجود آمدن نقاط نرمی بر روی سطح جمجمه یا بر آمدگی روی ملاج
• خواب آلودگی بیش از حد
• ضعف و بد شکلی در عضلات
• افزایش غیر طبیعی اندازه دور سر

 

 

علت‌های ابتلا به آب آوردن مغز

به طور کلی علل اصلی دچار شدن به عارضه آب آوردن مغز یا هیدروسفالی به دو دسته عمده تقسیم می‌شوند:

• علل اکتسابی
• علل غیر اکتسابی

علل اکتسابی

بیماری:

برخی از بیماری‌ها مانند مننژیت، برخی از انواع تومور‌ مغزی، کسیت‌ در مغز، خون ریزی داخلی و … ممکن است سبب بروز این بیماری شوند.

ضربه:

ضربه به ناحیه سر یا صورت در هنگام تصادفات و یا دعوا باعث مسدود شدن و یا ایجاد اختلال در مجرا‌های عبور مایع مغزی نخاعی شده و در نتیجه سبب تجمع این مایع در قسمتی از مغز خواهد شد.

 

علل غیر اکتسابی 

اختلالات رشد:

وجود اختلالات در رشد که در اثر برخی از بیماری‌های مانند آنسفالوسل، اسپینابیفیدا و … به وجود می‌آید، احتمال آب آوردن مغز را افزایش خواهند داد.

عوامل ژنتیکی:

اختلالات ژنتیک نیز یکی از علت‌های شایع در این بیماری بوده که به عنوان مثال می‌تواند باعث تنگ شدن مجرای عبور مایع مغزی نخاعی و در نتیجه مسدود کردن جریان عبور آن شود. همچنین وجود یک نوع نقص مادرزادی که در اثر آن ستون فقرات به طور کامل بسته نمی‌شود نیز از دیگر اختلالات ژنیتکی است که موجب آب آوردن مغز خواهد شد.

 

تشخیص و درمان بیماری آب آوردن مغز یا هیدروسفالی

برای تشخیص صحیح این بیماری معمولاً استفاده از سیتی اسکن و ام آر آی استفاده می‌شود. در صورتی که بیماری آب آوردن مغز در مراحل ابتدایی باشد می‌توان از درمان‌های دارویی که در واقع نوعی کاهنده مایع مغزی نخاعی هستند برای درمان این بیماری و جلوگیری از پیشرفت آن استفاده کرد و در صورتیکه این بیماری در مراحل پیشرفته باشد پس از تشخیص، درمان‌ها زیر به کار برده می‌شوند:

 

۱. جراحی

جراحی راهیست که از آن برای رفع عامل اصلی این بیماری استفاده کرد. به عنوان مثال اگر عامل انسداد مجرای مایع مغزی نخاعی تومور است، می‌توان با کمک عمل جراحی اقدام به برداشتن تومور و باز کردن قسمت‌های مسدود شده کرد.

 

اقدامات و مراقبت‌های پس از عمل جراحی

از آنجایی که این بیماری می‌تواند در روند رشد جسمی و روحی کودک اختلالات جدی به وجود آورد، مراقبت‌های بعد از جراحی به ویژه در کودکان اهمیت بسیار زیادی دارد. از جمله این مراقبت‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• اقدامات باز پروری
• فیزیوتراپی
• کار درمانی
• گفتار درمانی

 

۲. شنت گذاری

از رایج‌ترین راه‌های درمان آب آوردن مغز یا هیدروسفالی، شنت گذاری است. در این نوع درمان پزشک متخصص مغز و اعصاب لوله‌ای استریل و انعطاف پذیر را وارد قسمتی از مغز کرده و با کمک آن مایع اضافی را از مغز خارج می‌نماید.

 

۳. ایجاد سوراخ در مغز

از دیگر روش‌های درمان کردن این بیماری ایجاد کردن سوراخی در مغز با ابزاری کوچک است. تا بدین وسیله انسداد مسیر مایع مغزی نخاعی توسط پزشک متخصص باز گردد. این روش کمتر مورد استفاده قرار می‌گیرد و برای بسیاری از افراد امکان انجام آن وجود ندارد.

 

 

توصیه‌های طب سنتی برای کم کردن اثرات آب آوردن مغز

• استفاده از غذا‌های گرم و خشک و غذا‌های حاوی پتاسیم برای دفع مایعات اضافی مغز به کمک ادرار
• مصرف غذا‌هایی با طبع گرم برای کاهش تدریجی التهاب و فشار مغز 
• قطع کردن کامل غذا‌هایی با طبعی سرد، برای جلوگیری از ترشح زیاد مایعات مغزی و نخاعی
• استفاده از عسل برای تقویت نورون‌های مغز
• تلاش برای رفع یبوست در بیماران مبتلا به آب آوردن مغز

شما درباره علائم و روش‌های درمانی آب آوردن مغز چه اطلاعات دیگری دارید؟ لطفاً نظرات و تجربیات خود را با ما و دیگر مخاطبان ستاره درپایین صفحه و در قسمت “ارسال نظر” در میان بگذارید.