نویسنده: بهاره ضیایی
بروزرسانی: 16 آبان 1400
ستاره | سرویس محتوای کمک درسی – درس ۱۲ فارسی هشتم شعر شیر حق از مثنوی مولوی است. معنی شعر از علی آموز اخلاص عمل را با آرایه های ادبی و معنی کلمات و مشخص کردن قافیه و ردیف شعر شیر حق در این مطلب بخوانید.
**قالب شعر شیر حق چیست؟
** توضیح درس شیر حق (شعر از علی آموز اخلاص عمل):
در این شعر مولوی داستانی را درباره پاکی و نیک‌کرداری حضرت علی (ع) بازگو می‌کند. حضرت علی در یکی از جنگ‌ها در راه خدا با کافری رو به رو می‌شود که آن مبارز، آب دهان خود را بر صورت حضرت علی می‌اندازد. حضرت علی از این کار او خشمگین می‌شود و از مبارزه دست می‌کشد. وقتی آن مبارز از او علت این کار را می‌پرسد، حضرت علی در جواب می‌گوید من در راه خدا می‌جنگم و اکنون که دیدم که فقط برای خشم خودم در حال جنگیدن هستم، شمشیرم را پایین آورده و از جنگیدن دست می‌کشم.
معنی شعر از علی آموز اخلاص عمل (درس شیر حق) با آرایه ها
۱. از علی آموز اخلاص عمل / شیر حق را دان منزّه از دغل
اخلاص و درستی عمل را از حضرت علی (ع) بیاموز ، حضرت علی (ع) ، شیر خدا را از ناراستی، پاک بدان.
آرایه های ادبی: شیر حق: استعاره از حضرت علی
قافیه: عمل و دغل
ـــــــــــــ✻✻ـــــــــــــ
۲. در غزا بر پهلوانی دست یافت / زود شمشیری برآورد و شتافت
در جنگ بر پهلوانی تسلط یافت و غالب شد. فوری شمشیر را بیرون آورد و برای کشتنش شتافت.
آرایه های ادبی: غزا، پهلوانی و شمشیر: تناسب / دست یافتن: کنایه از چیره شدن، مسلط و پیروز شدن
قافیه: یافت، شتافت
ـــــــــــــ✻معنی شعر از علی آموز اخلاص عمل✻ـــــــــــــ
۳. او خَدو انداخت بر روی علی / افتخار هر نبی و هر ولی
آن پهلوان بر صورت آن حضرت ، آب دهان انداخت. شخصیّتی که مایه افتخار پیامبران و اولیاست.
آرایه های ادبی: واج آرایی حرف «ر» و «ی»
قافیه: علی، ولی
ـــــــــــــ✻✻ـــــــــــــ
۴. در زمان انداخت شمشیر آن علی / کرد او اندر غزایش کاهلی
آن حضرت فوری شمشیر را بر زمین انداخت و در جنگ با آن پهلوان سستی کرد. ( به جنگ ادامه نداد.)
آرایه های ادبی: غزا و شمشیر: تناسب
قافیه: علی، کاهلی
ـــــــــــــ✻معنی شعر شیر حق فارسی هشتم✻ـــــــــــــ
۵. گشت حیران آن مبارز ، زین عمل / وز نمودن عفو و رحم بی محل
آن پهلوان از این عمل و از بخشش و رحم نابه هنگام و غیر منتظره حضرت علی(ع) متعجّب شد.
آرایه های ادبی: عفو و رحم: تناسب
قافیه: عمل، محل
ـــــــــــــ✻✻ـــــــــــــ
۶. گفت: بر من تیغ تیز افراشتی / از چه افکندی، مرا بگذاشتی؟
آن مبارز گفت: تو بر من شمشیر تیز کشیدی ، پس چرا شمشیر را بر زمین انداختی و من را رها کردی؟
آرایه های ادبی: تیغ و تیز: جناس / تیغ: مجاز از شمشیر / گذاشتن: کنایه از رها کردن و وانهادن
قافیه: افراشت، بگذاشت / ردیف: ی
ـــــــــــــ✻معنی شعر از علی آموز اخلاص عمل✻ـــــــــــــ
۷. گفت: من تیغ از پی حق می زنم / بندۀ حقّم نه مأمور تنم
گفت: من برای رضای خدا و راستی و درستی می‌جنگم، من بنده خدا هستم و مأمور جسمم نیستم. ( برای هوا و هوس خودم شمشیر نمی زنم.)
آرایه های ادبی: تیغ زدن (شمشیر زدن): کنایه از جنگیدن / حق در مصراع دوم: استعاره از خدا
قافیه: می‌زنم، تنم
ـــــــــــــ✻✻ـــــــــــــ
۸. شیر حقّم، نیستم شیر هوا / فعل من بر دین من باشد گوا
من شیر خدا هستم و شیر هوا و هوس نیستم. رفتار و عملم بر دین و ایمانم گواهی می دهد.
آرایه های ادبی: شیر: استعاره از مبارز شجاع / حق: استعاره از خدا / تلمیح به حدیث «الاعمال بالنیات» از پیامبر = «اعمال و کارهای انسان به نیت ها وابسته است.»
قافیه: هوا، گوا
ـــــــــــــ✻معنی شعر شیر حق فارسی هشتم✻ـــــــــــــ
۹. باد خشم و باد شهوت، باد آز / بُرد او را که نبود اهل نماز
خشم و شهوت و طمع مثل باد آن کسی را با خود می برد که اهل نماز نباشد.
آرایه های ادبی: باد خشم، باد شهوت، باد آز: اضافه تشبیهی / خشم، شهوت و آز: تناسب (مراعات نظیر) / تلمیح به آیه ۴۵ سوره عنکبوت (این آیه درباره نماز است.)
قافیه: آز، نماز
۱۰. چون درآمد در میان، غیر خدا / تیغ را دیدم نهان کردن سزا
وقتی که در جنگ با تو عمل غیر الهی و غرض نفسانی پیش آمد، نهان کردن و رها کردن شمشیر را شایسته تر دانستم.
آرایه های ادبی: در میان آمدن کنایه از پدید آمدن، ظاهر شدن، پیش آمدن / دیدن: در اینجا کنایه از دانستن
قافیه: خدا، سزا
ـــــــــــــ✻معنی شعر از علی آموز اخلاص عمل✻ـــــــــــــ
معنی کلمات درس شیر حق فارسی هشتم
- آز: حرص، طمع
- اخلاص: عقیده پاک داشتن، پاکی نیت
- افراشتن: کشیدن
- اهریمن: شیطان
- بگذاشتی: رها کردی
- بی محل: نامناسب
- تیغ: شمشیر
- حق: خدا
- حیران: متعجب
- خدو: آب دهان
- در زمان: فوری، بی درنگ
- دست یافت: پیدا کرد
- دغل: مکر و حیله، فریبکاری
- سزا: سزاوار، شایسته
- شتافت: سریع رفت
- صادق: راستگو
- عفو: بخشش
- عمل: کار
- غزا: جنگ کردن در راه خدا، پیکار
- فعل: عمل، کار
- کاذب: دروغگو
- کاهلی: سستی، تنبلی
- گوا: شاهد، گواه، دلیل
- منزه: پاک، بی عیب
- نبی: پیامبر
- ولی: سرپرست، رهبر دینی
- هوا: میل و آرزو
کاربران عزیز شما می‌توانید سوالات خود را در مورد معنی شعر از علی آموز اخلاص عمل در بخش نظرات با کارشناسان ما در میان بگذارید. همچنین می‌توانید معنی شعر ای وطن من فارسی هشتم را نیز با آرایه های ادبی و معنی کلمات آن در ستاره بخوانید.
.
عالیی فقط بیت ۵ مصراع دو تناسب نمیشه ترادف میشه🙏😂
یوسف
هر دو تاش میشه 🙏