مواد سازنده شامپو چیست؟

ستاره | سرویس محتوای کمک آموزشی – مواد سازنده شامپو‌های مدرن و جدید از مواد پاک کننده و حالت دهنده تشکیل شده‌اند. این مواد باعث زیبایی مو و ایجاد حس خوبی در فرد می‌شوند. شامپوی مناسب مو‌های معمولی، از عناصر آنیونی و بیش از دو واکنشگر تشکیل شده است. در ادامه نگاه دقیق‌تری به معمول‌ترین مواد سازنده شامپو می‌‌اندازیم.

 

 

واکنشگر‌ها به سه دسته تقسیم بندی می‌شوند که هرکدام عملکرد متفاوتی دارند

۱) آنیونی

برای مثال واکنشگر‌های آنیونی مانند سولفونات سدیم و سولفات آمونیوم، سدیم و آمونیوم لوریل سولفات، کلوئید گلوتامات؛ از ذرات ریز و پایدار و کف مانندی تشکیل شده و خاصیت پاک کنندگی دارند.

۲) دو خصلتی (هم قلیایی و هم اسیدی)

واکنشگر‌های دو قطبی مانند کوکامیدو پروپیل بتائین خاصیت چسبندگی دارد و در حضور واکنشگر آنیونی سوزش چشم‌ها و خارش پوست را کاهش می‌دهد؛ به همین علت از واکنشگر‌های دو خصلتی برای ساختن شامپو بچه استفاده می‌شود.

۳) غیر یونی

واکنشگر‌های غیر یونی مانند کوکو اتانول آمید و کوکو دی اتانول آمید به عنوان تقویت کننده مو استفاده می‌شود.

 

نکات مهم: در ساخت شامپو‌ها و پاک کننده‌ها از پلی گلوکوزیل آلکیل که غیر سمی است و خواص فیزیکی و سازگاری با محیط زیست دارد، استفاده می‌شود. برای اصلاح ساختار شامپو از پلی دیمیل سیلکسان و آب کاتیونی حاوی پلیمر‌های انحلال پذیر که دارای پیوند چهارگانه نیتروژنی هستند استفاده می‌شود. علاوه بر مواد پاک کننده مایع از بعضی مواد جامد دیگر نیز استفاده می‌شود. این مواد تشکیل دهنده شامل عوامل تنظیم کننده PH و مواد معدنی، روغن، مواد نگهدارنده، مواد خوشبو کننده و ضد شوره سر هستند.

 

 

بیشتر بخوانید:

• مواد سازنده روغن زیتون
• مواد سازنده صابون
• مواد سازنده قهوه

 

سایر مواد سازنده شامپو

دیگر مواد سازنده شامپو صرفاً برای ارتقای کیفیت محصول استفاده می‌شود و ویژگی‌هایی مانند کف، شست و شوی راحت، عدم سوزش چشم و پوست، حالت خمیری شامپو، رایحه خوش، کاهش مواد سمی و شیمیایی، زیست تجزیه پذیری، مقدار ناچیزی خصلت اسیدی، عدم آسیب رسانی به مو‌ها و کمک به ترمیم مو را امکان پذیر می‌کنند. همین مواد هستند که شامپو ضد ریزش مو یا شامپو برای موهای خشک و چرب را می سازند.

بیشتر شامپو‌ها به علت وجود دانه‌های ریز و پولک مانند مواد تشکیل دهنده، مرواریدی رنگ هستند. برای مثال دی استریت گلیکول به طور شیمیایی از اسید سیتریک حیوانی و یا گیاهی گرفته شده است. دی استریت گلیکول مانند موم است. تولید کنندگان شامپو برای ارتقای کیفیت محصول از سیلیکون استفاده می‌کنند.

 

اسامی سایر مواد شامپوها

● آمونیوم کلرید

● آمونیوم لوریل سولفات

● گلیکول

● سلولورات سولفات سدیم: این ماده از روغن نارگیل گرفته شده برای تولید سولفونات سدیم و نرم کردن آب سخت استفاده می‌شود. نگرانی وجود مواد سرطان‌زا در مواد تشکیل دهنده شامپو سال ۱۹۹۸ به وجود آمد و تا به حال صحت آن تاییدنشده بعضی منابع علت خارش پوست سر را به همین علت می‌دانند.

● سدیم لوریل سولفات: سدیم لورو امفوتریت به طور طبیعی از روغن نارگیل به دست می‌آید خاصیت پاک کنندگی و ضدعفونی کننده دارد و چشم را نمی‌سوزاند.

● پلی ساکارید ۲۰: یک نوع گلیکول طبیعی و اصلی که به عنوان حلال در روغن‌ها و عطر‌ها کاربرد دارند، این مایع در تمامی سطوح مواد جامد مثلاً مو می‌تواند نفوذ کند.

● پلی ساکارید ۸۰: نوعی گلیکول است که برای نرمی و حالت دهندگی مو کاربرد دارد.

● پلی ساکارید ۱۵۰: نوعی گلیکول است که برای پر پشت شدن و ضخیم شدن مو به کار می‌رود.

● سیتریک اسید: این ماده به صورت بیوشیمیایی تولید می‌شود و به عنوان آنتی اکسیدان برای حفظ روغن شامپو به کار می‌رود همچنین باعث تشدید سوزش چشم‌ها می‌شود، اما وجود سدیم لورو امفوتریت اثر آن را خنثی می‌کند، اسید سیتریک برای پایین آوردن PH و افزودن خاصیت اسیدی استفاده میشود، اما اسید ضعیفی است و ‏PH آنان ۵/۵ است. شامپو‌ها معمولاً در پ.هاش ۵ قرار دارند به همین علت باعث درخشندگی کف سر و ریشه مو‌ها می‌شود و از رشد باکتری‌ها جلوگیری می‌کند.

● کواترنیوم ۱۵: این ماده خاصیت ضدباکتریایی و ضدقارچی دارد.

● پلی کواترنیوم ۱۰: کوچکترین شباهتی به کواترنیوم ۱۵ ندارد و ماده اصلی سازنده شامپو است و به حفظ رطوبت و موی سر کمک می‌کند.

● متیل سوتیازولین یا MIT: به عنوان محافظت کننده قوی موی سر عمل می‌کند.

 

 

فواید مواد سازنده شامپو

سازمان غذا و داروی ایالات متحده آمریکا دستور بررسی مواد تشکیل دهنده ظروف شامپو را در لیست خود قرار داده، تا بررسی کنند که کدام تولید کنندگان می‌توانند ادعا کنند که محصول با کیفیت تری دارند. تولید کنندگان شامپو اغلب برای کمک به اجرای مقررات، تولیدات شرکت‌های رقیب را به چالش می‌کشند. اثبات چنین ادعایی با روش‌های مختلف و تست جزئیات کار آسانی نیست. برای مثال: بسیاری از محصولات به منظور جلوگیری از اثرات خطرناک پرتو فرابنفش به مو و حفاظت از مو ساخته شده‌اند. این محصولات از غلظت مناسب برخوردارند تا مانع جذب پرتو فرابنفش شود.

در ایالات متحده آمریکا از شامپو به عنوان دارویی برای درمان شوره موی سر و خارش پوست سر به کار می‌رود. در اتحادیه اروپا باید ادعای ضد شوره بودن شامپو اثبات شود، اما شوره سر به عنوان یک مشکل پزشکی قلمداد نمی‌شود.

شرکت‌های لوازم آرایشی و بهداشتی، شامپو‌ها را خصوصاً برای افرادی که شوره سر دارند، ارتقا داده اند. این شامپو‌ها حاوی مواد قارچ کش مانند کتوکونازول، روی پیریتون و سلنیوم سولفید هستند و قارچ‌ها و شوره‌ی سر مانند مالاسزیا را نابود می‌کنند.

از قطران زغال سنگ و سالیسیلات نیز در ساخت شامپو استفاده می‌شود. شامپو‌های دارویی دیگری که به عنوان ضد قارچ کاربرد دارند در دسترس هستند و اغلب از روغن درخت چای و عصاره گیاهان ساخته شدهاند.

بسیاری از شرکت‌ها، شامپو‌هایی برای مو‌های رنگ شده تولید کرده‌اند. این شامپو‌ها تثبیت کننده رنگ و نرم کننده و حالت دهنده موی سر هستند.

 

حروف مخفف مواد سازنده شامپو

۱) APG – پلی گلوکزید آلکیل
۲) CAPB – کوکو میدوپروپیل بتائین
۳) CDE – کوکو دی اتاتول آمید
۴) CME – کوکو مونو اتانول آمید
۵) CMI – کلرو متیل ایزوتیازولین
۶) CTFA – کاربرد ماده‌ی خوشبو کننده
۷) EDTA_۴Na – اتیلن دی آمین تترا استات_تتراسدیم
۸) EGDS – اتیلن گلیکول دی استارت
۹) EO – اتیلن اکسید
۱۰) FAE – اتوکسیلات چرب
۱۱) FAD – خاصیت خوراکی و دارویی
۱۲) MI – متیل ایزوتیازولین سه زنجیره
۱۳) PDMS – پلی دی متیل سیلکسان
۱۴) PO – پروپیلن اکسید
۱۵) SCCNFP – کاربرد در محصولات آرایشی
۱۶) SLES/ALES – سولورات سولفات سدیم/آمونیوم
۱۷) SLS/ALS – سدیم/آمونیوم لوریل سولفات
۱۸) TEA – تری اتانول آمید
۱۹) ZPT – روی پیریتیون