از منظر فقهای شیعه و کتب دینی حدث اصغر و اکبر چیست و چگونه برطرف می‌شود و چه تفاوتی با خبث دارد؟
اگر با واژه «حدث» برخورد کرده‌اید و معنی آن را در فقه نمیدانید، در این مقاله از ستاره به معنی حدث، انواع حدث، احکام مربوطه و تفاوت آن با خبث را به زبانی ساده و قابل فهم توضیح خواهیم داد.
معنی کلمه حدث چیست؟
حدث در لغت به معنای «به وجود آمدن» است و طبق آنچه در فرخنگ لغت فارسی آمده به معنای امریست که تازه واقع شده باشد.
معنی حدث در فقه
اصطلاح فقهی حدث دو معنای متفاوت می‌تواند داشته باشد که به شرح زیر است:
سبب: به معنی کاریست که طبق احکام طهارت را باطل می‌کند، مثل ادرار، مدفوع و یا جنابت.
مسبب: به معنی حالتی است که در نفس و روح انسان به وجود می‌آید و با وضو و غسل برطرف می‌شود.
سبب: به معنی کاریست که طبق احکام طهارت را باطل می‌کند، مثل ادرار، مدفوع و یا جنابت.
مسبب: به معنی حالتی است که در نفس و روح انسان به وجود می‌آید و با وضو و غسل برطرف می‌شود.
تفاوت حدث اکبر و اصغر چیست؟
طبق احکام دینی انواع حدث براساس مراتب آن، بر دو نوع است؛ حدث اکبر یا شدید و حدث اصغر یا خفی که با هم تفاوت‌هایی دارند. حدث اکبر باعث غسل می‌شود در حالیکه حدث اصغر به عملی اشاره دارد که سبب از بین رفتن وضو می‌گردد.
به عبارت دیگر منظور از حدث اکبر عملی است که باعث می‌شود پاکی فرد از بین برود طوری که مجبور باشد برای اعمال عبادی مانند نماز غسل نماید در حالیکه در حدث اصغر غسل واجب نخواهد شد و عملی را شامل می‌شود که وضو را باطل می‌کند و مانع از انجام اعمالی می‌شود که شرط انجام آنها وضو است.
چه چیزهایی باعث حدث اصغر می‌شود؟
از نظر فقهای شیعه اعمال زیر مصداق حدث اصغر هستند و وضو گرفتن را لازم می‌کنند:
- خارج شدن ادرار، مدفوع و باد معده
- خوابی که به واسطه آن چشم نبیند و گوش نشنود
- چیزهایی که عقل را از بین می‌برد مانند دیوانگی، مستی و بیهوشی
- استحاضه قلیله
چه چیزهایی باعث حدث اکبر می‌شود؟
از جمله اعمالی که از نظر فقها حدث اکبر است و با غسل کردن برطرف می‌شوند عبارتند از:
بیشتر بخوانید: حیض چیست و و مدت زمان حیض چند روز است؟
محدث کیست؟
طبق آنچه در کتاب فرهنگ فقه آمده به کسی که از او حدثی صادر شود، کبیر یا صغیر، مُحْدِثْ می‌گویند.
احکام شرعی حدث
- در صورت عدم دسترسی یا مجاز نبودن به استفاده از آب، تیمم بدل از وضو در حدث اصغر و بدل از غسل در حدث اکبر مجاز خواهد بود.
- حدث نقض‌کننده طهارت است و کسی که دچار حدث می‌شود (محدث) قبل از طهارت (وضو، غسل یا تیمم) نمی‌تواند اعمالی را که نیاز به طهارت دارد انجام دهد.
- رساندن جایی از بدن به نوشته‌های قرآن بر محدث حرام است. این حکم در مورد نام‌های خداوند، پیامبر (ص) و اهل‌بیت هم صدق می‌کند.
- تیمم بدل از غسل جنابت با حدث اکبر و اصغر از بین می‌رود و برای نماز خواندن وضو گرفتن لازم خواهد شد.
- آب استفاده شده برای رفع کردن حدث باید پاک باشد.
- اگر فرد در بین وضو یا غسل دچار حدث شد، وضو یا غسل او باطل است. بنابراین حدث اصغر در غسل جنابت باعث باطل شدن غسل می‌شود و اگر حدث اصغر بعد از غسل ایجاد شود باید برای نماز خواندن وضو گرفت.
فرق حدث و خبث چیست؟
تفاوت حدث و خبث در اصطلاح فقهی به این صورت است که خبث در لغت به معنی بدی و پلیدی است و در فقه به نجاست‌های ظاهری خبث گفته می‌شود که به کمک مطهرات از جمله آب و … پاک می‌شود اما حدث شامل نجاست‌های باطنی است که یک حالت روانی ایجاد می‌کند که امکان عبادت کردن را از بین می‌برد و برطرف‌کننده آن غسل، وضو یا تیمم است.
از دیدگاه من و بر اساس بینش و باور فردی من، اگر یک انسان در طول زندگی دنیوی اش حتا یک بار وضو نگیرد و غسل و تیمم نکند و به صدای موئذن گوش ندهد و نماز نخواند و به سفر حج و زیارت خانه کعبه نرود و به مبدء و معاد و آخرت و قیامت و ولایت و امامت دینی اعتقاد و ایمان و امید نداشته باشد و حتا یک بار نام خداوند به زبان جاری نکرده باشد و به وجود خداوند باور نداشته بوده باشد، بابت آنها هرگز از طرف خداوند متعال مورد استنطاق و مؤاخذه و بازپرسی و بازجوئی و ملامت و سرزنش قرار نخواهد گرفت و به عذاب و سزای جهنمی محکوم و دچار و گرفتار نخواهد نشد. به کوری چشمان و کری گوشان سر و دل اهریمن یا ابلیس و یا شیطان آئینی و دینی.