نویسنده: صبا نقیبی
بروزرسانی: ۴ مهر ۱۴۰۲
نسخه صوتی این مطلب را بشنوید! 🎧
ستاره | سرویس مادر و کودک – تغذیه و رژیم غذایی خانم‌های باردار از اهمیت بالایی برخوردار است، چرا که در این دوران جنین در حال شکل‌گیری بوده و مصرف هرگونه خوراکی می‌تواند روی سلامت آن تاثیر گذارد. یکی از همین خوراکی‌ها که اغلب مصرف آن در دوران بارداری مورد پرسش قرار می‌گیرد، سس مایونز است. مصرف سس مایونز در بارداری زمانی مضر محسوب می‌شود که اقدامات احتیاطی در تهیه سس و مقدار مصرف آن، لحاظ نشده باشد. ما در این مطلب به بیان این موضوع می‌پردازیم که چگونه می‌توانیم از خوردن سس مایونز در بارداری، بدون گرفتار شدن به عوارض آن لذت ببریم و مقدار مناسب مصرف مایونز در دوره بارداری چقدر است؟ با ما همراه باشید.
خطر سس مایونز برای زنان باردار
با ترکیب زرده تخم مرغ با مقدار متنوعی از سبزیجات مختلف، روغن مایع و مقادیری از سرکه یا آبلیمو، سس مایونز را درست می‌کنند. حال آنکه از آنجایی که خوردن تخم مرغ در بارداری ممنوعیت هایی دارد، هر ماده غذایی که در آن تخم مرغ خام یا نیم پز به کار رفته است از غذا‌های ممنوعه در بارداری محسوب می‌شود.
نکته قابل توجهی که می‌تواند بر استفاده یا عدم استفاده سس مایونز در دوره بارداری مهر تایید بزند، پاستوریزه یا غیر پاستوریزه بودن تخم مرغ موجود در سس است. اگر این تخم مرغ گرما دیده و پاستوریزه باشند، در واقع حکم بی ضرر بودن و قابل استفاده بودن سس مایونز در بارداری صادر می‌شود، اما در صورتی که تخم مرغ موجود در سس خام باشد (که در بسیاری از انواع سس مایونز خانگی و رستورانی هست)، نمی‌توان آن سس را برای مصرف در دوره بارداری مناسب دانست.
آیا مصرف هر نوع سس مایونز در بارداری مضر است؟
لسیتین و پروتئینی که در زرده تخم مرغ وجود دارد، نوعی “امولسیفایر” مشتق شده از حیوان محسوب می‌شوند که برای تثبیت روغن در امولسیون های آب استفاده می شود، به عنوان مثال در سس مایونز. اگر تخم مرغ به کار رفته در ترکیبات سس، خام یا نیم پز باشد بیماری “سالمونلا” در کمین مادر و جنین داخل رحم خواهد بود. بنابراین اگر خانم‌های باردار قصد تهیه سس مایونز خانگی را دارند، بهتر است استفاده از تخم مرغ خام را فراموش کنند.
پس می‌توان نتیجه گرفت که خوردن سس مایونز ناسالم در دوره بارداری مضر تلقی می‌شود و ممکن است به جنین صدمه وارد کند؛ خصوصا استفاده از سس‌های مایونزی که نسبت به تهیه و تولید آن‌ها به قدر کافی اطمینان نداریم. به عنوان مثال استفاده و مصرف آن قبیل از سس‌هایی که در رستوران‌ها و غذا خوری‌ها سرو می‌شوند و از سلامت همه جانبه روند تهیه آن‌ها مطمئن نیستیم، در دوران حاملگی ممنوع است.
در مقابل، برندهایی از کارخانه‌های تولید مواد غذایی وجود دارند که مارک‌های نام آشنا و معتبری محسوب می‌شوند و می‌توان به سالم بودن محصولات آن‌ها اعتماد کرد. بنابراین می‌توان گفت که مصرف این قبیل از سس‌ها و چاشنی‌ها در دوران حاملگی، مادر و جنین را دچار مشکل نخواهد کرد.
مصرف بی رویه سس مایونز حتی اگر مایونز تجاری و بی خطر برای زن باردار باشد، عواقبی همچون افزایش وزن مادر باردار و چاقی نوزاد را به همراه داشته باشد. کالری سس مایونز تنها در یک قاشق از آن، ۹۴ واحد کالری و میزان چربی آن در همین یک قاشق ۱۰ گرم است! همچنین میزان قند و سدیم موجود در مایونز در صورت مصرف بیش از حد می‌تواند منجر به دیابت بارداری شود.
مقدار مناسب مصرف سس مایونز در بارداری چقدر است؟
باید بگوییم که تمام سس‌های مایونز از مقادیر مختلفی کالری و چربی تشکیل شده‌اند، اما اگر بخواهیم اهمیت میزان مصرف مایونز در بارداری را در نظر گرفته و به مقدار لازم از آن استفاده کنیم، باید ببینیم که کالری و چربی سسی که قصد خرید آن را داریم چقدر است. این اطلاعات معمولا بر روی برچسب موجود روی شیشه یا قوطی سس، مشاهده می‌شود. بدیهی است که استفاده از سس‌هایی که مقدار کالری و چربی کمتری دارند، بهتر بوده و مصرفشان بیشتر پیشنهاد می‌شود.( طرز تهیه سس مایونز با ماست بدون تخم مرغ و رژیمی را در ستاره بخوانید.)
سس گیاهی؛ جایگزینی برای سس مایونز
در صورتی که مادر باردار گیاهخوار باشد یا بیم استفاده از چربی‌های اشباع شده و مضر را داشته باشد، می‌تواند استفاده از این قبیل سس‌های پرچرب را فراموش کرده و به خوردن سس‌های گیاهی روی آورد. می‌توان سس‌های گیاهی را با صرف مدت زمان کمی جایگزین سس‌های مایونز دیگر کرد و از مزایای گیاهی بودن و سالم بودن آن‌ها بهره گرفت.
تهیه این سس‌های گیاهی خانگی به این شکل است که ترکیبات سس را با هم مخلوط می‌کنیم و میزان روغن موجود در آن را خودمان تعیین کرده و کم و زیاد بودن آن را کنترل می‌کنیم. چاشنی‌ها و ادویه‌های قابل استفاده در سس را هم به مقدار مناسب به ترکیبات دیگر اضافه کرده و میزان رقیق یا غلیظ بودن سس خود را انتخاب می‌کنیم. برای این دست از سس‌های گیاهی می‌توان از روغن‌های گیاهی نظیر روغن زیتون استفاده کرد و از مواد مغذی و مفید موجود در این روغن بهره برد. سبزیجات سس هم می‌تواند سبزیجات پخته شده (بخار پز) باشد که سلامت و مفید بودن آن‌ها کاملا مورد تایید است؛ چراکه این نوع پختن سبزیجات، مواد مفید موجود در آن‌ها را از بین نمی‌برد.
استفاده از گیاهان و سبزیجاتی مانند زیتون (با هسته جدا شده)، کلم یا گل کلم، ذرت، هویج، اسفناج، آووکادو، گوجه فرنگی، نعنا و کرفس هم در تهیه این سس می‌تواند مطلوب باشد. چرا که علاوه بر افزودن به ارزش غذایی این سس گیاهی به جهت خواص و وجود مواد مغذی در آن‌ها، خوش طعم بودن و معطر بودن آن را نیز تضمین می‌کنند. انبه نیز جز میوه‌هایی است که استفاده از طعم و عطر آن در سس گیاهی ما، می‌تواند موثر باشد. البته استفاده از چربی‌های طبیعی و مفید مغزهایی مانند مغز بادام یا گردو (در صورت عدم حساسیت) هم می‌تواند در تهیه سس به ما کمک کرده و سس را خوش مزه‌تر و مقوی‌تر کند.
در تهیه این سس گیاهی بهتر است در گام نخست تمامی روغن‌ها یا سبزیجات ذکر شده را با هم ترکیب نکنیم، چراکه ممکن است مخلوط کردن همه آن‌ها با هم، سبب به وجود آمدن طعمی شود که چندان با سلیقه غذایی ما سازگار نباشد. پس بهتر است این مواد کم کم با هم ترکیب شوند و پس از اطمینان از خوش طعم بودن آن‌ها، مواد دیگر را نیز به آن‌ها اضافه کنیم.
در صورتی که مایلید در دوره بارداری به همراه غذاها سس مایونز مصرف کنید اما از خطرات آن برای سلامت فرزند خود نگران هستید، استفاده از سس بادام، سس سویا، خامه‌های فاقد چربی و یا انواع ماست‌ها می‌توانند جانشین‌های مناسبی برای سس مایونز در بارداری باشند.
انواع مایونزها و میزان چربی و کالری موجود در آن‌ها
۱. سس مایونز معمولی
ترکیبات مواد غذایی موجود در این نوع از سس‌های مایونز، طبیعی‌تر و استانداردتر به نظر می‌رسد. از صد در صد ترکیبات این سس‌های مایونز معمولی، حدود ۶% آن تخم مرغ پاستوریزه و ۸۷.۳۰% نیز را چربی تشکیل می‌دهد.
۲. سس مایونز پرچرب
از صد در صد ترکیبات این سس، بازه‌ای حدود ۶۵% تا ۷۵% آن حاوی چربی است.
۳. سس مایونز کم چرب
لقب کم چرب بودن این سس‌های مایونز، به دلیل این است که در ترکیبات آن‌ها تنها ۲۰% تا نهایتا ۳۰% چربی وجود دارد و حدود ۳% هم تخم مرغ در آن موجود است.
البته سس‌های مایونزی هم وجود دارند که میزان چربی موجود در آن‌ها بسیار پایین‌تر است. به عنوان مثال سس‌های مایونزی که درصد چربی موجود در ترکیبات آن‌ها را می‌توان کمتر از ۱۰% دانست. البته حدود ۴% از این سس‌ها را هم تخم مرغ تشکیل می‌دهد.
در دوران بارداری استفاده از سس‌های کم چرب به نسبت سس‌هایی که میزان چربی بالاتری دارند، بیشتر توصیه می‌شود. بنابراین مقدار مناسب مصرف سس مایونز در بارداری را می‌توان به میزان چربی‌های موجود در سس مرتبط دانست و استفاده از سس‌های پرچرب را محدود کرد.
سخن پایانی
همان‌طور که گفته شد، مصرف سس مایونز در بارداری تنها به شرطی مجاز است که از ترکیبات مواد اولیه آن برای تهیه این سس، اطمینان داشته باشید. البته بهتر است برای رعایت جانب احتیاط، تا جایی که امکان دارد، از جایگزین‌های خوشمزه دیگری مانند سس بادام، سس سویا و یا انواع ماست‌های طعم دار در دوران بارداری استفاده کنید تا کوچک‌ترین صدمه‌ای به جنین در حال رشد خود، وارد نسازید. اگر نگران سلامت خود و جنین‌تان هستید، به شما پیشنهاد می‌کنیم با بهترین رژیم غذایی بارداری از آشنا شوید و اطلاعات لازم و کافی را در این رابطه کسب کنید. در پایان، منتظر دریافت دیدگاه‌ها و تجربیات شما در این خصوص هستیم.
توصیه می کنیم در مورد مصرف زعفران در بارداری نیز در ستاره بخوانید.
