اصول دین چیست؟ (تفاوت اصول دین شیعه و سنی)

 اصول دین در برابر فروع دین به اعتقادات پایه‎ای دین اسلام می‌پردازد که باور آن ها شرط مسلمان بودن و انکار آن‌ها به معنای کفر است.

 

آیا در اصول دین می‌توان تقلید کرد؟

اصول دین، تحقیقی است نه تقلیدی و هر کسی باید با تحقیق و تفکر به آن‌ها برسد نه با تقلید و دنباله روی از دیگران.

 

 

اصول دین در مذهب شیعه

اصول دین بر اساس مذهب شیعه پنج مورد می‌باشد:

توحید: یگانگی خداوند

نبوت: پیامبری حضرت محمد (ص) و سایر انبیای الهی

معاد: روز قیامت

عدل: افعال خداوند از سر دادگری است

امامت: پس از حضرت محمد (ص) دوازده امام معصوم منصب خلافت را بر عهده داشته‌اند.

بر اساس باور شیعیان اثنی عشری اصل اساسی دین یکی است و آن توحید است و دو اصل دیگر (نبوت و معاد) از توابع آن هستند. عدل نیز از توابع توحید و امامت از توابع نبوت می‌باشد.

کسی که به دو اصل آخر اعتقاد نداشته باشد شیعه محسوب نمی‌شود. بنابراین دو اصل آخر اصول دین در مذهب شیعه می‌باشد.

 

اصول دین در مذهب شیعه

اصول دین در مذهب اهل سنت بر سه اصل استوار است؛ توحید، نبوت و معاد.

 

اصول دین مذهب معتزله

اصول دین در مذهب معتزله پنج مورد (اصول خمسه) است:

• توحید صفاتی: صفات خداوند عین ذات اوست.

• عدل: اثبات عدل بر اساس حسن و قبح عقلی.

• وعد (قول به پاداش) و وعید (قول به عذاب)

• منزلتی میان دو منزلت: کسی که گناه کبیره‌ای انجام دهد نه مومن است و نه کافر و اگر بدون توبه از دنیا برود عقوبت او قطعی و جاودانه خواهد بود.

• امر به معروف و نهی از منکر

 

منشا انتخاب اصول دین

در قرآن و احادیث سخنی از اصول دین به میان نیامده است و به نظر می‌رسد که برای اولین بار عالمان دینی در نیمه دوم قرن اول هجری بحث اصول دین را مطرح کرده‌اند.

البته در برخی احادیث از پایه‌ها و ارکانی که اسلام بر آن‌ها قرار دارد سخن به میان آمده است.

 

اصول دین در احادیث

پیامبر اکرم (ص) در حدیثی فرمودند: «اسلام بر ۵ پایه استوار است: «شهادت به توحید و نبوت پیامبر، گزاردن نماز، پرداخت زکات، گزاردن حج و گرفتن روزه ماه رمضان»

امام صادق (ع) در پاسخ به سوالی درباره اعتقادات اسلامی که باید به آن ها باور داشت فرمودند: «شهادت به توحید و نبوت پیامبر (ص)، ایمان به آنچه از جانب خدا آمده است و پرداخت زکات و نیز تن دادن به ولایت آل محمد (ص).» 

در حدیثی از امام باقر (ع) مقل شده است که: «اسلام پنج پایه دارد؛ نماز، زکات، روزه، حج و ولایت که ولایت از همه مهمتر است.»

 

انکار اصول دین چه حکمی دارد؟

انکار هر یک از اصول دین (توحید، نبوت و معاد) موجب کفر می‌شود؛ خواه این انکار از روی عناد باشد یا به دلیل شبهه‌ای که برای فرد پیش می‌آید.

لازم به یادآوری است کسی که منکر عدل و امامت شود کافر نیست اما شیعه هم نیست.

 

تقیه در اصول دین

اگر به منظور حفظ جان در جایی مجبور به تقیه در اصول دین باشیم این تقیه مشروع است.

 

توصیه می‌کنیم مطلب فروع دین مربوط به چه موضوعاتی می شود؟ را نیز در ستاره بخوانید.