هسته و وابسته در زبان فارسی؛ تعاریف و مثال‌ها

ستاره | سرویس فرهنگ و هنر – هسته و وابسته در دستور زبان فارسی چیست؟ یکی از مهم‌ترین مسائل دستور زبان فارسی، مسئله گروه‌های اسمی و اجزای آن‌هاست. هر جمله مستقل در زبان فارسی، از گروه‌های اسمی متعددی تشکیل شده‌است. در این مطلب، نحوه تشخیص گروه‌های اسمی و اجزاء آن را بررسی خواهیم کرد.

گروه اسمی در زبان فارسی

اجزا گروه اسمی

• وابسته پیشین (صفت شمارشی): سه
• هسته گروه اسمی: نویسنده
• وابسته پسین (صفت بیانی): برتر
• مضاف و مضاف الیه: سایت ستاره

انواع گروه اسمی

گروه‌های اسمی در زبان فارسی، به سه نوع متفاوت تقسیم می‌شوند:

• گروه‌های اسمی با وابسته پسین؛ نظیر: شاعران ایرانی
• گروه‌های اسمی با وابسته پیشین؛ نظیر: همه شاعران
• گروه‌های اسمی با وابسته‌های پسین و پیشین؛ نظیر: همه شاعران ایرانی

انواع وابسته‌های پیشین

در زبان فارسی، شش نوع وابسته پیشین وجود دارد که در هر گروه اسمی، ممکن است یکی از آن‌ها استفاده شود. در این قسمت، هر کدام از این وابسته‌های پیشین با مثالی همراه با کلمه “نویسنده” ذکر خواهد شد.

• صفت پرسشی: کدام نویسنده؟
• صفت اشاره: آن نویسنده
• صفت تعجبی: چه نویسنده‌ای!
• صفت شمارشی: چهار نویسنده
• صفت برترین: بهترین نویسنده
• صفت مبهم: چندین نویسنده
• شاخص: آقای نویسنده

انواع وابسته پسین

در زبان فارسی، پنج نوع وابسته پسین وجود دارد. در هر گروه اسمی، ممکن است تعدادی از این وابسته‌های پسین، بصورت تکی یا با یکدیگر ذکر شوند.

• نشانه نکره: نویسنده‌ای یا کتابی. “ی” نکره.
• نشانه جمع: نویسنده‌ها
• صفت شمارشی ترتیبی: نویسنده سوم
• مضاف الیه: نویسنده ما
• صفت بیانی: نویسنده خوب

مثال‌هایی از گروه اسمی در زبان فارسی

پس از توضیحات تکمیلی درباره گروه‌های اسمی، برای آشنایی بیشتر با گروه‌های اسمی و اجزاء آن، بهتر است چند نمونه از گروه‌های اسمی را بررسی کنیم.

نمونه اول

بیشتر زنان خانه‌دار ایرانی روابط خوبی با شوهران خود دارند.
در این جمله ۳ گروه اسمی وجود دارد که ما به بررسی یکی از آن‌ها بسنده می‌کنیم.

• گروه اسمی: بیشتر زنان خانه‌دار ایرانی
• صفت مبهم (وابسته پیشین): بیشتر
• هسته گروه: زن
• نشانه جمع (وابسته پسین): ان در زن+ان
• صفت بیانی: این گروه اسمی دو صفت بیانی دارد؛ خانه‌دار و ایرانی. (لازم به ذکر است که در برخی از دستور زبان‌های فارسی، این نوع از وابسته‌های پسین، با عنوان «وابسته وابسته» نامیده می‌شوند.)

نمونه دوم

کدام شاعر بزرگ انگلیسی را بهتر می‌شناسی؟
در این جمله، دو گروه زبانی موجود است یک گروه زبانی دیگر نیز (گروه نهادی) حذف شده‌است.

• گروه اسمی: کدام شاعر بزرگ انگلیسی
• صفت پرسشی: کدام
• هسته گروه: شاعر
• صفت بیانی: بزرگ؛ انگلیسی. (در برخی از دستور‌های زبان فارسی، این نوع از وابسته‌های پسین، وابسته وابسته نامیده می‌شوند.)

جمع‌بندی

هر جمله در زبان فارسی، از چندین گروه اسمی تشکیل شده‌ است. گروه‌های اسمی اجزا متعددی دارند که با عنوان‌های وابسته پیشین، وابسته پسین و هسته گروه مشخص می‌شوند. وابسته‌های پیشین و پسین، انواع گوناگونی دارند که در این مقاله به یکایک آن‌ها پرداختیم. در پایان، پیشنهاد می‌کنیم با تفاوت گویش و زبان و لهجه نیز آشنا شوید. همچنین در نظر داشته باشید که کارشناسان ستاره، منتظر دریافت نظرات شما درباره این مقاله هستند. قسمت نظرات و پرسش‌ها، پل ارتباطی شما با ماست.