تحقیق درباره نخل خرما ؛ از تاریخچه و نحوه کاشت تا نگهداری

ستاره | سرویس گیاهان و حیوانات – نخل خرما از گیاهان ارزشمندی است که قرن‌ها است به عنوان یک گیاه زراعی در قسمت‌های جنوب غربی، جنوب تا جنوب شرقی کشور ما ایران کشت می‌شود و کاشت آن به خوبی با آب و هوای گرم و کمبود آب، سازگاری دارد. علاوه بر خواص خرما در سلامتی و ارزش غذایی بالای آن، کاربرد آن در پزشکی و صنعت، کاشت نخل خرما در مناطق مختلف کشور از نظر حفظ آب و خاک و بهداشت محیط، اهمیت ویژه‌ای دارد. با تحقیقی کامل در مورد نخل خرما با ما همراه باشید.

تاریخچه کاشت نخل خرما در ایران

• خرمای استعمران (سایر) در استان خوزستان،
• خرمای کبکاب در بوشهر
• خرمای مضافتی کرمان و بم 
• خرمای زاهدی
• خرمای پیارم در هرمزگان

گیاه شناسی نخل خرما

تنه درخت خرما

ریشه گیاه خرما

برگ خرما

میوه خرما

حقایق جالب درباره نخل خرما

• درخت خرما عمر طولانی دارد و بین ۱۰۰ تا ۲۰۰ سال عمر می‌کند، اما به طور کلی نخل‌ها قبل از صد سالگی بریده می‌شوند، چون در سنین بالا مقدار میوه آن‌ها به قدری کم می‌شود که نگهداری از این نخل‌های بسیار پیر فایده چندانی ندارد.
• خرما گیاهی دو پایه است و به دو صورت نر و ماده وجود دارد. جالب است بدانید فقط درخت نخل ماده میوه می‌دهد، ولی برای میوه دادن درختان ماده حتما بایستی تعدادی درخت نر در نخلستان وجود داشته باشد تا عمل گرده افشانی انجام شود.
• درخت نخل کاربرد‌های فراوان در صنعت دارد. از برگ خرما در ساخت حصیر و انواع ظروف بافتنی و از تنه و چوب آن در کارخانه‌های نئوپان‌سازی و کاغذ سازی و پوشش ساختمان و پل‌ها استفاده می‌شود.
  بر خلاف سایر درختان، در صورتی که سر شاخه درخت نخل قطع شود، نخل شروع به خشک شدن می‌کند و از این رو آن را به انسان تشبیه می‌کنند.
• جالب است بدانید اگر چوب تنه نخل را بسوزانید هیچ زغالی ندارد.
• درخت نخل در ۱۶ سالگی به ثمر می‌رسد.

شرایط و اصول کاشت و نگهداری نخل خرما

خاک مناسب برای کاشت درخت خرما

درخت خرما گیاهی کم توقع است و در هر نوع خاک از شن خالص تـا خاکهـای سنگین رسوبی کـه نیازهای اولیه نخل را برای استقرار درخاک فراهم و مواد معدنی و آب مورد نیازش را تأمین می‌کند و دارای زهکـش باشد و نسـبت بـه آب نفوذپذیـر باشـد، قادر بـه رشـد اسـت. با این وجود بهترین نوع خاک برای نخل خرما خاک‌های عمیق، زهکش‌دار با بافت نسبتاً سبک و دارای مواد آلی کافی و قدرت نگهداری آب کافی است.

دمای مطلوب برای نگهداری نخل خرما

دمای ایده آل برای کاشت و نگهداری درخت نخل دمای ۲۵ تا ۳۲ درجه سانتیگراد است. گرمای بسیار شدید روی تبخیر و تعرق نخل اثر می‌گذارد وکم آبی را تشدید می‌کند. همچنین روی گرده افشانی، به ویژه اگر با تنش کم آبی همراه باشد، تأثیر منفی خواهد داشت.

نیاز آبی درخت نخل

خرما به کم آبی بسیار مقاوم است و بارندگی‌های فصلی برای رشد این گیاه کفایت می‌کند. با این حال آبیارى درختان خرما در مناطق مختلف بستگى به شرایط موجود در آن منطقه دارد. به یاد داشته باشید، رشد خرما در نقاطی میسر است که دارای زمستان معتدل و تابستان گرم و خشک برای رسیدن میوه باشد و مدت ۵ تا ۷ ماه از زمان گرده افشانی تا برداشت میوه باران یا رطوبت بیش از اندازه وجود نداشته باشد.

آفات و بیماری‌های نخل

زنجرک خرما یکی از آفات زیان‌آور مناطق خرماخیز است. حشرات بالدار و پوره‌های آن به وسیله خرطوم خود شیره برگ‌ها و مواد سبزینه را مکیده و فضولات شیرین و چسبناکی از خود در بالا و زیر برگ ترشح می‌کنند و در نتیجه میوه‌های خرما ریخته و آنچه می‌ماند نامرغوب و لاغر و غیر قابل مصرف می‌شود.

روش‌های تکثیر نخل خرما

نخـل خرمـا به سه روش بذر، پاجوش و نهال کشت بافتی تکثیر می‌شود. استفاده از بـذر بـه دلیـل دو پایـه بـودن نخل خرمـا و عـدم امـکان تولید نهال‌های شـبیه رقم از بـذور و همچنین دوره رشـد نونهالی بسـیار طولانی فقط در کار‌های اصلاح نژاد کاربرد دارد و برای احـداث و راه انـدازی نخلسـتان‌های تجـاری توصیـه نمی‌شـود. از ایـن رو تکثیـر تجـاری نخـل خرمـا بـه دو روش کلـی کاشت پاجـوش و کشـت بافـت انجام می‌شـود.

انواع محصولات جانبی خرما

میوه خرما اصلی‌ترین محصول مورد کاربرد درخت نخل است. سایر محصولات جانبی تهیه شده از خرما به شرح زیر است:

• شهد و شیره خرما
  شیره خرما یکی از مواد غذایی بسیار انرژی‌زا است و همانند خرما از خواص درمانی و ارزش غذایی بالایی برخوردار است.
• عسل خرما
  عسل خرما محتوی کلیه مواد قابل حل خرما است و در صنایع نوشابه سازی، شکلات سازی، بستنی سازی، در تهیه مارمالاد و آب نبات و همچنین در قنادی‌ها کاربرد دارد.
• مخمر‌های خوراکی
  از شیره خرما می‌توان مخمر تولید کرد. مخمر‌های حاصله، سرشار از پروتئین و ویتامین‌ها هستند و در تهیه خوراک دام و نیز به عنوان مخمر نانوایی کاربرد دارد.
• سرکه خرما
  یکی دیگر از محصولات جانبی خرما، سرکه خرما است که از تخمیر خرما‌های له شده در آب تهیه می‌شود.
• آرد هسته خرما
  از آرد هسته خرما برای تهیه نان و خوراک دام استفاده می‌شود. همچنین زرگر‌ها و نقره ساز‌ها از هسته خرما زغال چوب تهیه می‌کنند و از آن برای صیقل دادن ظروف نقره‌ای و یا برای جلا دادن برخی فلزات استفاده می‌کنند که از پر کاربرد‌ترین صنایع خرما است. برای آشنایی با ۱۰ مورد از خواص هسته خرما؛‌ از دفع سنگ کلیه تا درمان دیابت، این مقاله را مطالعه کنید.

• الیاف نخل
  از برگ‌های نخل برای بافتن زنبیل، کلاه، ظروف حصیری و … استفاده می‌شود.
• پودر نرم کننده
  گرده نخل نر به عنوان پودر نرم کننده پوست صورت و دست به کار می‌رود پس از جمع‌آوری گرده آن را در ماسوره‌ای می‌ریزند و به تدریج مصرف می‌کنند.

سخن پایانی

همانطور که در تحقیق در مورد نخل خرما گفته شد، خرما یک محصول مهم و ارزشمند کشاورزی است که نقش مهمی در امنیت غذایی، ایجاد اشتغال، اقتصاد ملی، ارزآوری و صادرات و همچنین صنایع تبدیلی دارد. گیاه خرما از قدیمی‌ترین گیاهانی است که در دنیا وجود داشته است و نمادی از مقاومت و پایداری در برابر شرایط نامساعد شناخته می‌شود که امکان اسکان انسان را در سرزمین‌های گرم و غیر حاصلخیز جهان ایجاد کرده است. شما چه اطلاعاتی دیگری درباره درخت خرما دارید. لطفا پیشنهاد و سوالات خود را با ما به اشتراک بگذارید. همچنین پیشنهاد می‌کنیم مطلب کالری خرما، یک عدد خرما چند کالری دارد؟ و طبع خرما چیست و چه خواصی دارد؟ را نیز در ستاره بخوانید.

برگرفته از: کتاب راهنمای فنی کاشت، داشت و برداشت خرما