آموزش کاشت انواع سبزه عید نوروز برای سفره هفت سین

پهن کردن “سفره‌ هفت ‌سین‌“ یکی از آداب‌ و رسوم زیبا و کهن ما ایرانیان‌ است و انجام این کار انقدر در باروهایم ریشه دوانده که اکثر افراد تصور می‌کنند اگر یک سفره هفت سین هرچند ساده نداشته باشند، سال نو نخواهد شد!

به‌ دور از باورهای‌ خرافی، باید گفت‌ نیاكان‌ ما با باز كردن‌ كتاب‌ آسمانی‌ و نهادن‌ عیدی‌ در لابه‌لای‌ صفحات‌ آن، انداختن‌ سبزه‌ عید و گذاشتن‌ نان‌ در سفره‌ هفت‌سین؛ وسعت، روشنایی‌ و خیر و بركت‌ را از ایزد متعال‌ برای‌ خود و خانواده‌شان‌ آرزو می‌كردند و زندگی‌ سبز و شاداب و خیر و برکت از او می‌طلبیدند.

سبزه انداختن برای هفت سین یکی از رسومات ویژه نوروز است و برای تهیه آن باید از چند روز قبل از تحویل سال دست به کار شد. برای کاشت سبزه نوروز می‌توان از انواع بذرها و دانه‌های خوراکی استفاده کرد اما مدت زمان خیساندن این بذر و دانه‌ها و همچنین مدت زمان لازم برای جوانه‌زدن آن‌ها متفاوت است. در ادامه شما را با “کاشت انواع سبزه عید” آشنا خواهیم کرد و درباره هر یک به طور خلاصه توضیحاتی خواهیم داد. با ما همراه باشید.

 

 

بذرهای مناسب برای کاشت انواع سبزه عید

برای کاشت انواع سبزه عید می‌‏توانید از بذر انواع سبزیجات استفاده کنید؛ مقداری عدس، ماش یا گندم که در هر خانه‌ای پیدا می‏‌شود.

در مورد سبز کردن سبزه عید، ارزان بودن بذرهای تهیه شده اهمیت دارد؛ بخصوص موقعی که بخواهیم در چند بشقاب یا در چند سینی انواع سبزه‌ها را سبز کنیم. بذر گندم و جو ارزانتر از سایر بذرها هستند. یادتان باشد که این گونه بذرها باید سالم و تازه باشند. اگر آنها را چند سال در خانه نگهداری کرده‏ اید دیگر قوه رشد خود را از دست داده و سبز نمی‏‌شوند. برای آشنایی کامل با انواع بذر سبزه عید و زمان مناسب کاشت هر یک می‌توانید به صفحه مربوط به آن مراجعه کنید.

جداول زیر مدت زمان لازم برای خیساندن بذرها برای جوانه زنی را نشان می‌دهد.

 

 

 

در طول مدت خیساندن لازم است آب ظرف را تعویض کنید تا از بو گرفتن و گندیدن بذرها پیشگیری شود. سپس بذرها را داخل آبکش ریخته تا آب آنها گرفته شود. بعد از سپری شدن مدت مورد نیاز برای خیساندن بذرها، آنها را لای یک پارچه نخی نمدار پیچیده و در بشقاب قرار دهید. برای بیشتر انواع بذر بهتر است زیر و روی دانه‌ها با پارچه پوشانده شود تا بذر، آب خود را از دست نداده و خشک نشود.

توجه داشته باشید، بشقابی که پارچه در آن قرار دارد، را نباید به صورت غرقابی آبیاری کنید و بگذارید آب داخل ظرف بماند چون باعث از بین رفتن بذرها خواهد شد. پیشنهاد می‌شود کیسه را داخل یک آبکش پهن بگذارید تا جریان هوا و تهویه به خوبی انجام شود. در این مدت هر روز مقداری آب روی پارچه بریزید و ظرف را در محل گرم و مرطوب قرار دهید. اگر روزهای پایانی سال است و دیر اقدام به سبزه انداختن کرده‌اید، برای بالا بردن سرعت سبز شدن بذرها، ظرف را در نزدیک وسایل گرمایشی بگذارید. اگر قصد کاشت سبزه فوری را دارید از بذرهای مناسب برای اینکار استفاده کنید. 

 

 

روش سبز کردن سبزه با انواع بذرها

• برای یک بشقاب از انواع سبزه، حدود پنجاه تا صد گرم بذر دل‌خواه کافی است.
• بذرها را باید در آب خیس کنید.
• بعد از یک شبانه‏ روز که کاملا خیس خوردند، آنها را لای یک پارچه مرطوب پیچیده و در بشقاب قرار دهید. 
• نباید بشقابی که این پارچه در آن قرار دارد از آب پر شود فقط باید مرتب پارچه را خیس کنید تا رطوبت کافی به بذرها برسد. 
• در این مدت هر روز مقداری آب روی پارچه بریزید و بذرها را به وسیله پارچه از نور محافظت کنید. 
• اگر پاشیدن آب را فراموش کنید بذرها دچار مشکل شده و سبز نمی‏‌شوند. 
• با وجود رطوبت کافی و تاریکی مطلق، بذرها به تدریج جوانه می‏‌زنند. 
• وقتی بذرها جوانه زدند آنها را در یک بشقاب گود ریخته و با دست پهن ‏کنید به طوری که روی هم انباشه نشوند؛ اما باز هم برای مدت یک شبانه‏ روز پارچه‏‌ای روی بشقاب بکشید، مقدار کمی آب در بشقاب بریزید و پارچه را خیس نگه ‏دارید.
• روز بعد پارچه را برداشته و بشقاب را در محل پر نور و آفتابی قرار دهید.
• به تدریج سبزه‌ها سبز شده و رشد می‏‌کنند. در این مدت مرتب به آن‌ها آب ‏دهید.
• هر بار در موقع آبیاری آب اضافه را که در زیر بشقاب جمع شده خالی کنید و به آن آب تازه دهید. 
• سعی کنید در کف بشقاب آب زیاد جمع نشود زیرا موجب پوسیدگی سبزه‏‌ها می‏‌شود.
• در مقابل نور آفتاب سبزه‏‌ها به سرعت رشد می‌‏کنند.
• اگر بخواهید تا سیزدهم نوروز یا سیزده بدر سبزه را نگه دارید؛ بهتر است اجازه ندهید که سبزه‏‌ها با سرعت زیاد رشد کنند. برای اینکه سبزه به تدریج رشد کند می‌‏توان آن را در محل خنک قرار داد. سرما از رشد سریع سبزه جلوگیری می‏‌کند.

 

آموزش کاشت انواع سبزه عید

۱. کاشت سبزه گندم عید

1. برای کاشت سبزه هسته پرتقال، لیمو یا سبزه هسته نارنج، ابتدا هسته‌های میوه را به مدت ۴۸ ساعت در آب خیس دهید. به این ترتیب که باید بعد از ۲۴ ساعت، پوست روی هسته را با دقت بکنید که به مغز دانه آسیبی نرسد.
2. سپس تخم مرکبات پوست کنده را داخل آب قرار دهید تا خشک نشوند.
3. بعد از ۲۴ ساعت دوم، هسته‌های خیسانده را درون گلدان یا ظرفی که خاک سبک باغچه در آن ریخته‌اید بکارید.
4. گلدانی که دانه‌ها را درون آن می‌کارید باید در انتهایش سوراخی برای خارج شدن آب داشته باشد تا آبیاری باعث پوسیدگی و فساد آن نگردد.
5. دقت کنید که فاصله دانه‌ها نه خیلی کم و نه خیلی زیاد باشد.
6. روی دانه‌ها، یک لایه نازک خاک ریخته و با سنگ‌های ریز بپوشانید.
7. با اسپری یا آبپاش کوچک خاک را مرتب خیس کنید.
8. دو روز اول روی دانه‌ها را با پلاستیک بپوشانید و چند بار آب بدهید. 
9. سعی کنید گلدان را در محلی آفتابگیر قرار دهید.
10. دانه‌ها طی ۱۴ تا ۳۰ روز شروع به جوانه‌زدن خواهند کرد. 
11. جوانه‌ها کم کم بزرگ خواهند شد و به نهال تبدیل می‌شوند و بعد از ۲ سال می‌توانید آنها را به باغچه منتقل کنید.

 

علاوه بر هسته پرتقال، لیمو و نارنج با هسته میوه‌های دیگر مثل سیب نیز می‌توانید سبزه‌های زیبایی برای عید آماده کنید. برای آشنایی با آموزش کاشت هسته سیب به صفحه آن مراجعه کنید.

 

۵. سبزه تخم کتان (بذر کتان)

 

 

۱۰. کاشت سبزه در تنگ ماهی برای عید

برای تهیه سبزه در تنگ ماهی ابتدا مقداری از بذر مورد نظر خود را به همراه یک تنگ با اندازه‌ای دلخواه تهیه کنید. سپس به روش زیر عمل کنید:

1. ابتدا دانه یا بذر مورد نظر خود را در حدود ۱۲ ساعت در آب بخیسانید و در این مدت آب برای جلوگیری از خراب شدن و بو گرفتن بذرها، مرتب آن را عوض کنید.
2. بذرها را بین یک دستمال تمیز نخی ریخته و در معرض نور آفتاب قرار دهید. در این مرحله بذر‌ها به روزی ۲ بار آبیاری نیاز دارند به طوری که کاملا خیس شوند.
3. پس از آنکه بذر‌ها جوانه زدند باید در تنگ ماهی ریخته شوند. اینکار را با ضخامت ۳ الی ۴ سانتی‌متر انجام دهید.
4. سپس تنگ ماهی حاوی بذر‌ها را در مقابل نور آفتاب قرار دهید و روی آن را به مدت یک روز با یک نایلون نازک بپوشانید.
5. حال باید روزی ۲ بار بذر‌ها را کاملا آبیاری کنید تا کاملا سیراب شوند.
6. اگر می‌خواهید از بذر‌های لعابدار مانند خاکشیر، شاهی و خرفه استفاده کنید، بهتر است یک تکه ماکت تهیه و بذر را روی آن بمالید و سپس در انتهای تنگ قرار دهید.
7. نکته قابل توجه در پرورش سبزه در تنگ ماهی میزان آبیاری است. چرا که در صورتی که در آب یاری سبزه‌ها افراط شود، سبزه‌ها خراب شده و می‌گندند. پس بهتر است به میزان کافی آبدیهی شوند و همچنین باید آب اضافی را از آن خارج کنید.

 

 

برای آموزش نحوه انداختن سبزه خاکشیر در تنگ شیشه ای نیز به این مطلب مراجعه کنید.

 

۱۱. سبزه عید با اسفنج و یونولیت

1. یونولیت را به شکل مورد نظر (طاووس، قلب، عروسک و…) برش می‌زنیم.
2. پارچه توری را روی یونولیت قرار داده و از پشت یونولیت با سنجاق یا سوزن تور را محکم می‌کنیم.
3. بذر مورد نظر را با مقدار کافی آب خیس می‌کنیم. (به طور مثال مقدار آب لازم برای خیساندن بذر شاهی ۵ برابر مقدار بذر است)
4. ۴ ساعت صبر می کنیم.
5. سطح مورد نظر یونولیت را که قبلا به فرم دلخواه درآورده‌ایم با آبپاش، خیس می‌کنیم.
6. روی سطح را یک پنبه به ضخامت یک سانتی‌متر قرار می‌دهیم و روی پنبه را یک پارچه بسیار نازک می‌کشیم.
7. بذرها را که حالت ژله‌ای و چسبناک پیدا کرده‌اند به صورت یک لایه نازک بر روی آن می‌ریزیم؛ به طوری‌که تمام سطح را از بذر مورد نظر، پوشش دهیم.
8. زمانی که مطمئن شدیم بذرها به اندازه لازم بر روی سطح مورد نظر چسبیده‌اند، با آبپاش کاملا آن را آب می‌دهیم.
9. در نهایت آن را با استفاده از یک نایلون به گونه‌ای می‌پوشانیم که امکان ورود و خروج هوا در قسمت بالای آن، وجود داشته باشد. برای این کار باید در قسمت بالای نایلون چند سوراخ ایجاد کنیم. (توجه داشته باشید که نایلون نباید به سطح ماکت بچسبد.)
10. سبزه را در محیط معمولی به دور از نور خورشید قرار داده و روز اول و دوم سه بار در روز آن را آبپاشی می‌کنیم.
11. اجازه می‌دهیم نایلون به مدت ۴۸ ساعت (یعنی درست زمانی که بذرها جوانه زدند) روی سبزه بماند.
12. نایلون را بعد از این مدت از روی سبزه برمی‌داریم و از این به بعد روزی دو بار آن را آب پاشی می‌کنیم.
13. پس از گذشت ۱ الی ۲ روز، سبزه را روزی چند بار در هوای آزاد قرار دهید و روزی یک بار آبپاشی کنید.
14. پس از گذشت چند روز، سبزه شما به همان شکلی که دوست داشتید و به اندازه کافی، رشد خواهد کرد.

 

 

۱۲. سبزه یونجه 

بذر یونجه خیلی زود رشد می‌کند. برای تهیه سبزه یونجه کافی است یک روز کامل آن را در آب خیس کنید تا خیلی زود شاهد جوانه زدن آن باشید. مدت زمان جوانه زدن بذر سبزه یونجه حدود ۵ الی ۶ روز است. مدت زمانی که طول می‌کشد تا جوانه یونجه به اندازه کافی رشد کند در حدود ۱۰ روز است؛ بنابراین بهترین زمان جهت سبز کردن یونجه از روز ۲۰ اسفند ماه به بعد خواهد بود.

1. ابتدا مقداری از بذر یونجه را باید در آب به مدت یک شبانه روز خیس کنید.
2. سپس آن‌ها را لای یک پارچه مرطوب پیچیده و در یک ظرف صاف مانند بشقاب خود قرار دهید.
3. هر روز مقداری آب روی پارچه تا زمان جوانه زدن بریزید و بذر‌ها را به وسیله پارچه محافظت کنید.
4. نباید بشقابی که این پارچه در آن قرار دارد از آب پر شود فقط باید مرتب پارچه را خیس کنید تا رطوبت کافی به بذر‌ها برسد.
5. بعد از آنکه بذر یونجه جوانه زد، پارچه را برداشته و جوانه‌ها در ظرف مورد نظر ریخته و سپس آن را در محل پر نور و آفتابی قرار دهید.
6. در روز‌های بعد به تدریج سبزه‌ها سبز شده و رشد می‏‌کنند. در این مدت مرتب به آن‌ها آب ‏دهید.
7. هر بار در موقع آبیاری آب اضافه را که در زیر بشقاب جمع شده خالی کنید و به آن آب تازه بدهید.

 

 

۱۳. سبزه هسته خرما

برای تهیه سبزه هسته خرما بهتر است که حدود ۲۰ تا ۳۰ روز قبل از عید این کار را شروع کنید.

۱۴. سبزه عید با لبو

1. برای تهیه سبزه عید با لبو، پس از انتخاب لبوی مناسب، ریشه‌ها یا قسمت انتهایی آن را درون ظرف مناسب با قطر لبو، مثلا یک لیوان می‌گذاریم.
2. آن را در مکانی با نور و دمای مناسب قرار می‌دهیم. (می‌توانید نزدیک پنجره بگذارید تا نور غیرمستقیم دریافت کند)
3. یادمان نرود که آب آن هر ۲ روز یکبار عوض کنیم.
4. پس از چند روز ریشه‌ها و جوانه‌های لبو به سرعت شروع به رشد می‌کنند.
5. حالا شما یک سبزه عید لبویی بسیار زیبا دارید.

 

 

۱۵. سبزه منداب یا شابانک

 منداب در ایران معمولا به صورت هرز در کشتزارها می‌روید. این گیاه سرمادوست و بلندروز است و مانند گندم دارای انواع پاییزه و بهاره  است. این نوع گیاه خوراکی بوده و در انواع سالاد می‌توانید از آن استفاده کنید.

1. برای سبز کردن سبزه منداب، ابتدا بذر منداب را به مدت ۴ الی ۶ ساعت خیس کنید تا حالت لیز پیدا کرده و لعاب بدهد.
2. یک ظرف چهارگوش را برای سبز کردن سبزه انتخاب کنید و سطح آن را کامل با پنبه بپوشانید و با نخ قرقره پنبه را به ظرف فیکس کنید.
3. با آبپاش سطح ظرف را خیس کرده و شروع به ریختن بذر روی سطح کار کنید.
4. سطح ظرف را با انگشت صاف کنید به طوری که فقط یک لایه بذر باقی بماند و روی هم انبار نشوند. 
5. روی ظرف را با کیسه نایلونی بپوشانید و روزی ۳ بار با آبپاش آب پاشی کنید تا وقتی که جوانه بزند. بهتر است نایلون با بذرها تماس نداشته باشد.
6. وقتی بذرها جوانه زدند، کیسه را بردارید و ظرف را در معرض نور قرار دهید.
7. بذر منداب خیلی زود رشد می‌کند و تقریبا زمان زیادی برای رسیدن به اندازه دل‌خواه نیاز ندارد. مدت زمان رشد بذر منداب بین ۴ تا ۶ روز است.
8. توجه داشته باشید همانند سایر سبزه‌ها نور و گرما به رشد سبزه شدت می‌بخشد و بر عکس آن گرما و نور ملایم از سرعت رشد سبزه می‌کاهد.
9. در این نوع سبزه هم حتما باید بذر‌ها رطوبت کافی داشته باشند پس با توجه به میزان رطوبت هوا روز ۴ الی ۵ بار با اسپری روی بذر‌ها را آب بپاشید و مانع از خشک شدن آن شوید. توجه داشته باشید میزان رطوبت و آب به اندازی نباشد که ته ظرف آب جمع شود.

 

 

بیشتر بدانید: کاشت سبزه آبزی؛ ماهی و سبزه عید را یکجا داشته باشید!

 

۱۶. سبزه تخم کدو 

🌱 نکته: برای تهیه سبزه تخم کدو به عنوان سبزه عید، به یک هفته زمان نیاز خواهید داشت. اما اگر می‌خواهید که یک سبزه تخم کدو زیبا، پرپشت و خوش رنگ داشته باشید، بهتر است از ۲ تا ۳ هفته قبل از عید به تهیه این سبزه اقدام کنید.

1. از آنجا که تخمه کدو جزو بذرهای سخت و بدون لعاب می‌باشد، برای کاشت سبزه تخم کدو باید حدود ۴۸ ساعت، تخمه کدو را خیس کنید و در طی این ۴۸ ساعت، دوبار آب آن‌ها را عوض کنید. 
2. بعد از این مدت زمان، بذرهای خیس‌خورده را داخل یک کیسه نخی بریزید و آن‌ها را داخل آبکش قرار دهید تا آب اضافه آن‌ها برود. 
3. در طول روز ۲ مرتبه در کیسه نخی را باز کنید و دانه‌ها را آب بدهید و هر دفعه بعد از آبیاری، کیسه را جابجا کنید تا رطوبت و نور کافی به همه قسمت‌های بذرها برسد.
4. حدود ۳-۴ روز زمان لازم است تا بذرها جوانه بزنند، وقتی به این مرحله رسیدند، آن‌ها را کف سینی یا ظرف مورد نظر بریزید به طوری که ضخامت زیادی نداشته باشد و روی هم جمع نشوند. 
5. وقتی دانه‌های جوانه‌زده را کف ظرف پهن کردید، یک لایه سلفون روی ظرف بکشید و چند سوراخ روی آن بزنید.
6. یکی دو روز سبزه را در جایی پرنور و گرم داخل خانه قرار دهید و روزی ۳ مرتبه با اسپری آبپاشی کنید.
7. بعد از ۲ روز، پوشش پلاستیکی روی سبزه را برداشته و بدون آنکه سبزه را جابجا کنید، یک روز در همان محل نگه دارید و ۲ مرتبه در روز آن‌ها را سیراب کنید.
8. روز بعد، سبزه را بیرون برده و چند ساعتی زیر آفتاب ملایم زمستانی قرار دهید.
9. شب‌ها سبزه را داخل خانه بیاورید و یا در جایی تاریک و خنک نگه دارید. 

 

 

 

۱۷. سبز کردن سبزه عید در تخم مرغ

• برای این کار باید ابتدا یک سوم بالای تخم مرغ را بشکنید و محتویات داخل آن را خالی کنید.
• سپس تخم مرغ را بشویید و بگذارید تا خشک شود.
• در داخل آن یک تکه پنبه بگذارید و دانه‌های جوانه ماش، عدس، گندم و یا هر جوانه‌ای که مورد نظرتان است را روی پنبه قرار دهید و کمی آب هم روی آن‌ها اسپری کنید.
• هر بار که خشک بود کمی آب روی آن اسپری کنید.
• بعد از ۹ روز سبزه شما بلند و زیبا شده است و می‌توانید تخم مرغ را به شکل صورت آدم و یا به شکل‌های دیگر تزئین کنید.

 

 

 

۱۸. سبزه تخمه آفتابگردان

🌱 نکته: برای تهیه سبزه تخمه آفتابگردان به عنوان سبزه عید، به یک هفته زمان نیاز خواهید داشت.

سبزه تخمه آفتابگردان نیز یکی دیگر از مدل‌های سبزه عید است. برای تهیه این سبزه مراحل زیر را دنبال کنید:

• ۲ لیوان تخمه آفتابگردان را ۲۴ ساعت خیس کرده و بعد در دستمال نخی بریزید.
• بعد از ۳-۴ روز تخمه‌ها ریشه‌هایی به بلندی ۷-۸ سانتی‌متر پیدا کرده و جوانه قلابی شکل آن ظاهر می‌شود.
• در این مرحله تخمه‌ها آماده ریختن در ظرف اصلی می‌باشند.
• سبد یا ظرفی که برای این بذر استفاده می‌کنید باید حداقل ۱۵ سانتی‌متر دیواره داشته باشد.
• حتما ۵ تا ۷ سانت از لبه ظرف را خالی بگذارید تا ساقه‌های سبزه مشخص نباشد.

توجه داشته باشید که ریشه‌های این سبزه دیرتر در هم فرورفته و فرم می‌گیرد.

 

 

 

آموزش کاشت انواع سبزه ‏های کوزه‏ ای

آموزش کاشت سبزه درختی

برای کاشت سبزه درختی، باید از بذرهای لعابدار مانند بذر خاکشیر، ارزن، شاهی و خرفه استفاده شود. مراحل کاشت سبزه درختی به شرح زیر است:

1. ساخت ماکت درخت
2. خیساندن و آماده‌سازی شرایط جوانه زدن بذرها
3. مالیدن بذر روی ماكت
4. قرار دادن روكش نایلونی روی ماكت
5. آبیاری و نگهداری سبزه

 

 

نکات اصلی برای کاشت انواع سبزه عید