عفونت خون (سپسیس) چیست؟ + علائم و راه های درمان عفونت خون

ستاره | سرویس سلامت – عفونت خونی یا سپسیس (Sepsis) نوعی بیماری است که به علت مواد سمی تولید شده توسط عوامل عفونی مثل باکتری، ویروس یا قارچ‌ها و یا به دلیل سیستم دفاعی ضعیف بوجود می‌آید. در واقع افراد با سیستم دفاعی ضعیف بیشتر به این بیماری دچار می‌شوند. در ادامه علائم، علل و راه‌های درمانی را بخوانید.

 

عفونت خون یا سپسیس چیست؟

عفونت خون در شرایط حاد سپسیس نامیده می‌شود. در واقع سپسیس یک بیماری خطرناک است که در آن بدن با عفونت شدیدی که از طریق جریان خون پخش می‌شود، مبارزه می‌کند. اگر یک بیمار «سپتیک» شود، ممکن است فشار خون پایین در آن شخص منجر به گردش خون ضعیف و کمبود خون در بافت و اندام های حیاتی او شود. این وضعیت “شوک” نامیده می‌شود و گاهی اوقات به عنوان شوک سپتیک شناخته می‌شود تا از شوک‌های ناشی از عواملی خیر از افت فشار خون تشخیص داده شود.

این وضعیت می‌تواند در نتیجه عملکرد سیستم دفاعی بدن و یا به خاطر وجود مواد سمی ساخته شده توسط عامل آلوده ‌کننده خون حادتر شود. احتمال بهبودی و زنده ماندن بیمار بستگی به عواملی چون شرایط بیمار، زمان تشخیص بیماری، اندامی که دچار عفونت شده و سن بیمار دارد.  

 

علت ابتلا به عفونت خون چیست؟

زمانی که باکتری یا میکروب عامل عفونت یکی از اعضای بدن وارد جریان خون شود،‌ فرد مبتلا به عفونت خون شده و عفونت خون شدید به سپسیس منجر می‌شود. در اغلب موارد علت اصلی عفونت خون باکتری‌ها هستند اما ویروس‌ها و قارچ‌ها نیز می‌توانند باعث سپسیس شوند. 

بیماری‌هایی نظیر عفونت ریه، عفونت مثانه، عفونت کلیه (عفونت ادراری)، عفونت پوست، عفونت شکم (مثل التهاب آپاندیس)، عفونت استخوان و عفونت مغزی (مثل مننژیت) نیز می‌توانند با گسترش در بدن باعث این بیماری شوند. عفونت هایی که بعد از جراحی ایجاد می شوند نیز می توانند منجر به سپسیس شوند.

 

 

چه کسانی بیشتر در معرض خطر هستند؟

کسانی که در اثر بیماری‌هایی نظیر دیابت، ایدز، مصرف برخی داروها مانند استروئیدها یا داروهای شیمی درمانی و استفاده از داروهای قوی در بیماران سرطانی و پیوند، دارای سیستم ایمنی ضعیفی هستند،‌بیشتر در معرض ابتلا به عفونت خون خواهند بود. نوزادان و افرادمسن نیز جزو گروهایی هستند که به دلیل ضعیف بودن سیستم ایمنی بدن در معرض خطر ابتلا به این بیماری قرار دارند. بیماران بستری در بیمارستان گروه دیگری هستند که به دلیل تزریق وریدی، زخم‌های جراحی و یا زخم‌های بستر در معرض ابتلا به این بیماری قرار دارند. همچنین افرادی که از مواد مخدر داخل وریدی مانند هروئین استفاده می‌کنند.

 

علائم عفونت خون چیست؟ 

• افزایش و کاهش دمای بدن
• لرز
• افزایش ضربان قلب و تنفس
• کاهش سطح هوشیاری
• هذیان گویی و گیجی
• خونریزی‌های کوچک زیر پوستی (که می‌تواند به صورت تغییر رنگ پوست یا به صورت نقطه‌های کوچک قرمز باشد)
• درد مفاصل مثل ستون مهره‌ها
• احساس درد در مچ دست، ران، آرنج و زانو 

در بدترین وضعیت، عفونت خون می‌تواند باعث افت سریع فشار خون شود که به آن شوک عفونی گفته می‌شود.

 

راه های تشخیص عفونت خون چیست؟ 

یکی از راه های تشخیص سپسیس انجام آزمایش خون است که در آن به سنجش میزان گلبول های سفید خون (WBC) پرداخته می‌شود. وجود یک بیماری عفونی در بدن باعث افزایش تعداد گلبول‌های سفید خون می‌شود. در صورت عدم وجود عفونت، گلبول‌های سفید خون به طور طبیعی فقط یک درصد از خون هر فرد (۴۵۰۰ تا ۱۰۰۰۰ سلول درهر میکرولیتر خون) را تشکیل می‌دهند.

روش دیگر باز از طریق انجام آزمایش خون است؛ اما در این آزمایش، خون به آزمایشگاه فرستاده می‌شود و در محیط‌های مخصوص کشت داده می‌شود تا مشخص شود که آیا باکتری در خون رشد می‌کند یا نه.

تست‌های دیگری که ممکن است در این خصوص انجام شود، عکس رادیولوژی سینه برای عفونت ریه و یک سی تی اسکن شکم برای عفونت شکم است. (سی تی اسکن یک سری عکس های رادیولوژی است که از زوایای مختلف گرفته می‌شود و بوسیله کامپیوتر کنار هم قرار داده می‌شود تا بتوان اجزاء درون شکم را بررسی کرد.)

 

 

راه‌ های درمان عفونت خون چیست؟ 

جلوگیری از بروز هرگونه عفونت در بدن و در صورت وقوع درمان سریع آن‌ها، تنها راه جلوگیری از بروز سپسیس است؛ اما در صورت بروز روش‌های درمانی زیر به کار برده می‌شود و البته بسته به نوع بیمارستانی که بیمار در آن بستری است، ممکن است پروتکل‌های درمان سپسیس متفاوت باشد. 

طبق بررسی و تشخیص، پزشک شما برای شما دارو تجویز خواهد کرد که این داروها معمولا آنتی بیوتیک می‌باشد. چون معمولا معلوم نیست که کدام باکتری باعث بیماری شده است معمولا از آنتی بیوتیک‌هایی استفاده می‌شود که طیف وسیعی از باکتری‌ها را از بین خواهند برد. اما پس از جواب کشت خون، نوع باکتری مشخص شده و پزشک آنتی بیوتیک مخصوص آن باکتری را تجویز خواهد کرد.

ممکن است پزشک شما دستور تزریق سرم وریدی را بدهد تا حجم خون افزایش یابد. اگر نتایج آزمایشات، عفونت شکمی را نشان دهد معمولا عفونت بوسیله جراحی خارج می‌شود.

تحقیقات برای کشف درمان های جدید برای سپسیس در طی ۲۰ تا ۳۰ سال گذشته شکست خورده است. بسیاری از داروهایی که به نظر می‌رسید مفید هستند، در آزمایشات بالینی مفید نبوده‌اند. با این حال، دانشمندان در حال تلاش برای کشف داروهایی هستند که پاسخ سیستم ایمنی بدن را به میکروب‌ها تغییر داده و بهبود ببخشند.

 

سخن آخر

همیشه پیشگیری بهتر از درمان است. بنابراین با رعایت موارد بهداشتی مراقب باشید که دچار عفونت نشوید. اگر دچار زخم شدید با تمیز نگه‌داشتن زخم‌تان و تعویض به‌موقع بانداژ از خود مراقبت کنید. اگر عمل جراحی داشته‌اید و پزشک‌تان آنتی‌بیوتیک برایتان تجویز کرد،‌ داروهای خود را به موقع مصرف کنید. و اگر زمانی به عفونت مشکوک شدید، فورا به پزشک مراجعه کنید. همچنین اگر جزو افراد با سیستم ایمنی ضعیف هستید سعی کنید کمتر در مکان‌هایی حضور پیدا کنید که احتمال مواجهه با باکتری‌ها، قارچ‌ها و ویروس‌ها در آنها زیاد است.