ستاره | سرویس سلامت – احتمالا برای شما هم این مشکل پیش آمده است که با زخمهای سفید رنگی در دهانتان مواجه شوید. زخمهایی که بسیار دردناک هستند و چارهای جز کنار آمدن با آنها را ندارید. این زخمهای کوچک و کم عمق آفت دهان هستند که هنوز علت اصلی بروز آن مشخص نشده است. اگرچه علت آفت دهان مشخص شده نیست اما خوشبختانه روشهای طبیعی وجود دارد که به روند درمان این زخمهای ناخوشایند سرعت میبخشد.
آفت دهان چیست؟
آفت یک زخم دهانی در منطقه زبان، گونهها ویا لثهها میباشد. این عارضه در خانمها شایعتر است. در حدود یک پنجم زنان و مردان جامعه به آفت مبتلا میشوند. زخمهای آفتی زمانی ایجاد میشود که به دلایل نامشخص سیستم ایمنی بیمار وجود یک مولکول ناشناخته را اعلام میدارد، حضور این مولکول سبب حمله لنفوسیت خواهد شد نتیجه این فرآیند پیدایش زخمهای آفتی خواهد بود. آفت در سه شکل عمده وجود دارد که شایعترین آنها آفتهای کوچک (مینور) با شیوع ۸۰٪ و آفتهای بزرگ (ماژور) با شیوع حدود ۱۰٪ و ۱۰٪ بقیه نیز به صورت تبخال شکل دیده میشود. علائم آفت محدود به دهان هستند و بیمار علائم عمومی (مانند تب) ندارد. علامت اصلی درد یا سوزش در محل آفت است. ممکن است درد با بعضی غذاها و آشامیدنیها (مانند اسیدها) تشدید شود. با بهبود زخم، درد نیز کاهش مییابد.
علت آفت دهان چیست؟
علت آفت دهان به صورت دقیق هنوز مشخص نیست. در آفتهای مکرر معمولا ریشههایی از سابقه خانوادگی دیده میشود. تغذیه نادرست علت آفت دهان و یکی از عوامل مستعد کننده بروز آن است. مصرف مقدار کم ویتامین ب که در سبزیجات و میوهها موجود است، کاهش مصرف غذاهایی که منبع آهن میباشند از جمله گوشت و تخممرغ، بیماری کمخونی و سنین بلوغ به ویژه در دختران، عوامل مستعد کننده بروز بیماری آفت دهان میباشند.
از علل دیگر آن میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- استرسهای عاطفی یا جسمانی، اضطراب یا ناراحتی و عصبیبودن پیش از عادت ماهانه میتواند علت آفت دهان باشد.
- آسیب به مخاط دهان بر اثر فشار موضعی دندانهای مصنوعی، غذاهای داغ، مسواکزدن خشن و با شدت یا کار دندانپزشکی
- آزردگی و تحریک ناشی از خوراکیهایی مثل شکلات، غذاهای ترش و اسیدی (سرکه) و غذاهای دودی، آجیلها یا چیپسهای نمکزده شده، گردو، فندق، پسته، پنیر و بادمجان
- کمبود آهن و اسیدفولیک و ویتامین ب۲
- اختلالات هورمونی در خانمهایی که قرصهای پیشگیری از بارداری استفاده میکنند را هم میتوان علت آفت دهان به حساب آورد.
- خمیر دندانهای حاوی سدیم لوریل سولفات نیز میتوانند علت آفت دهان باشند.
- آلرژی به بعضی مواد غذایی هم در این مورد بیتاثیر نیست.
- بعضی داروها مثل داروهای جایگزین نیکوتین که برای ترک سیگار استفاده میشود یا ضدالتهابهای غیراستروییدی مثل ایبوپرفن نیز میتوانند علت آفت دهان باشند.
چطور میتوان از بروز آفت دهان پیشگیری کرد؟
کمبود عنصر روی در افراد مبتلا به آفت عودکننده گزارش شده است. استفاده منظم از نخ دندان و مسواک، مصرف ویتامین ب، حفظ بهداشت دهان و استفاده از دهانشویههای مناسب و آب نمک از بروز این بیماری جلوگیری میکند.
روشهای درمان آفت دهان
آفت خودبهخود خوب میشود و معمولاً نیازی به درمان ندارد. برای آفت اگر درمانی صورت بگیرد معمولاً به منظور کاستن از درد و التهاب و استرس و جلوگیری از اضافه شدن عفونت ثانویه به آن است.
رایجترین درمانهایی که در این خصوص توصیه میشود شامل موارد زیر هستند:
- رعایت بهداشت دهان
- رفع کمبودهای ویتامینی و املاح سرمی همچون ویتامین ب۱۲، آهن و اسید فولیک و پرهیز از غذاهای آلرژی زا
- استفاده از داروهای بیحسکننده موضعی همچون لیدوکائین و یا دیفنهیدرامین
- استفاده از آنتیبیوتیک موضعی مانند کلرهگزیدین، بنزیدآمین یا پرسیکا
علاوه بر روشهای درمانی که در بالا ذکر شد تغذیه هم در بهبود این زخمهای دردناک نقش موثری دارد. بنابراین برای درمان آفت دهان مصرف موارد زیر توصیه میشود:
- مصرف مرتب و روزانه ماست، گنجاندن مواد غذایی سرشار از آهن به سبد غذایی میتواند به درمان آفت دهان کمک کند
- خوردن موادی همچون جگر، غذاهای دریایی، گوشت قرمز کم چربی، لوبیای خشک، حبوبات، سبزیجات دارای برگهای سبز تیره و پهن و زرده تخممرغ که بهترین منابع آهن هستند در بهبود این مشکل موثر است.
- مصرف سیب و خرمالو نیز در درمان آفت دهان تأثیرگذارند
- افراد مستعد آفت دهان باید از مصرف غذاهای تند و سخت اجتناب کنند
- افراد مبتلا و یا مستعد به آفت دهان باید از مصرف غذاهای کنسرو شده تند و غذاهای دارای سفتی بیش از حد اجتناب کنند
توجه: ۸ درصد افرادی که آفت میزنند معتقدند مصرف مغزها باعث آن بوده و ۱۵ درصد افراد معتقدند مصرف مغز و میوههای خشک سبب تشدید آفتهای دهانی در آنها میشود.
روشهای طبیعی درمان آفت دهان
آب: به طور متناوب با آب سرد و گرم دهان را شستشو دهید. هر بار دو فنجان آب کافی است (یکی سرد، دیگری گرم). این روش درمان آفت دهان بسیار ساده و در دسترس است.
رب انار: “تانن” موجود در انار خواص ضد باکتریایی و ضدعفونی کننده دارد و برای درمان آفت دهان موثر است.
برگ ریحان: برگ ریحان تازه را بجوید. این کار را دوبار در روز تکرار کنید، هر بار میتوانید سه تا پنج برگ ریحان را بجوید. این روش را تا درمان آفت دهان ادامه دهید.
دارچین: مقداری پودر دارچین را با آب گرم مخلوط کنید و به عنوان دهان شویه تا درمان آفت دهان استفاده کنید. بهتر است این محلول را صبحها استفاده کنید.
آلوئهورا: آب آلوئهورا را ۲ تا ۳ بار در روز قرقره کنید و تا بهبودی زخمها ادامه دهید.
آب پرتقال: خوردن آب پرتقال تازه میتواند به درمان زخم آفت کمک کند. جالب است بدانید که یکی از دلایل بروز آفت دهان، کمبود ویتامین C است. آب پرتقال تازه سرشار از ویتامین C است و استفاده روزانه آن، ویتامین C مورد نیاز بدن را تأمین میکند.
پیاز: پیاز را به شکل خام بخورید. میتوانید همراه غذا و به عنوان چاشنی از آن استفاده کنید. پیاز به دلیل داشتن سولفور در درمان آفت دهان بسیار مؤثر است.