نویسنده: مجله ستاره
بروزرسانی: 16 شهریور 1400
ستاره | سرویس سلامت – پرولاکتین هورمونی پروتئینی است که از هیپوتالاموس آزاد میشود و به هیپوفیز پیشین میریزد. نام دیگر این هورمون لاکتوژن، ماموتروپ یا لاکتوتروپ می‌باشد. ترشح پرولاکتین توسط دوپامین شیمیایی مغز تنظیم و مهار میشود. این هورمون در بدن همه افراد وجود دارد، اما در زمان بارداری به طور طبیعی میزان آن بالا می‌رود و چند صد برابر میشود و روی کل سیستم بدن اثر می‌گذارد. همچنین میزان آن در زمان وارد شدن استرس، خواب، herpes zoster در قفسه سینه و درد ناشی از آن، ضربه وارد شدن به قفسه سینه، برداشته شدن مهار دوپامین، افزایش می‌یابد. هورمون پرولاکتین به طور معمول در دوران حاملگی و شیردهی افزایش می‌یابد اما جالب است بدانید که پرولاکتین به طور طبیعی و به مقدار کم در مردان و در زنان غیر باردار نیز وجود دارد.
ساختار پرولاکتین
نقش پرولاکتین در بدن
هایپرپرولاکتینمی (بالا بودن پرولاکتین)
افزایش پرولاکتین خون یک بیماری نسبتا شایع است که می‌تواند منجر به اختلالات عادات ماهیانه و ناباروری در خانم‌ها و اختلالات جنسی در مردان شود. یکی از علائم مهم آن در خانم‌ها ترشح نابجای شیر و اختلالات قاعدگی مانند آمنوره می‌باشد. علت اصلی آن اغلب آدنوم هیپوفیز (تومور خوشخیم در قاعده غده هیپوفیز) است؛ بنابراین توصیه میشود که برای تمام بیماران مبتلا به هایپرپرولاکتینوما، یک سی تی اسکن یا MRI از منطقة sella turcica نیز انجام شود. پرولاکتینوما علت ۲۰–۱۵٪ موارد آمنوره ثانویه است. مصرف برخی داروها مانند داروهای ضد افسردگی، آرامبخش‌ها و داروهای ضد تهوع نیز محتمل است.
افزایش پرولاکتین ممکن است با اضطراب و افسردگی همراه باشد. درمان این بیماری با آگونیست‌های دوپامین مانند بروموکریپتین یا کابرگولین و درصورت عدم پاسخ جراحی (جراحی ترانس اسفنوئیدال) است.
دلیل بالابودن پرولاکتین (هیپرپرولاکتینمی) چیست؟
- پرولاکتینوما
- بیماری‌های هیپوتالاموسی
- کم‌کاری تیروئید
- بیماری‌های کلیوی
- انواع تومورها و بیماری‌های هیپوفیز
- سندرم تخمدان پلی کیستیک
- استرس بیماری
- تروما
- ترس از آزمایش خون
- تحریک نوک پستان
اثرات افزایش پرولاکتین در زنان
- اختلالات تخمک گذاری
- قطع یا نامنظمی دوره های قاعدگی
- ترشح شیر از پستان ها در زمانی كه در دوران بارداری یا شیردهی نیستند
اثرات افزایش پرولاکتین در مردان
- اختلالات عملكرد جنسی
- كاهش موهای بدن و توده عضلانی
- تاخیر در بلوغ و بروز صفات ثانویه جنسی
آزمایش پرولاکتین به چه صورت است؟
بهترین زمان برای آزمایش پرولاکتین چه موقعی است؟
تست های تكميلی
FSH, LH, Testosterone, DHEAS, Estrogen, Progesterone
طریقه جمع‌آوری نمونه
نمونه خون از طريق فروبردن سوزن داخل ورید بازو به دست می‌آيد و برای این‌کار، آمادگی خاصی لازم نيست.
زمان نمونه گيری
دستورالعمل و شرایط قبل از آزمایش پرولاکتین
- زمان مناسب جهت نمونه گیری برای آزمایش، صبح هنگام و حداقل ۲ ساعت بعد از بیدار شدن می‌باشد.
- توصیه میشود قبل از نمونه گیری از پیاده روی، ورزش و هر نوع فعالیت بدنی اجتناب شود.
- حداقل طی ۱۲ ساعت اخیر تماس جنسی یا نزدیکی و تحریک سینه انجام نشده باشد.
- در هنگام پذیرش، توضیحات فوق به بیمار داده میشود. چنانچه شرایط لازم رعایت نشده باشد، بهتر است آزمایش را در زمان مناسب دیگری تکرار نمایید.
تداخلات دارویی
داروهايي مانند استروژن، داروهای ضد افسردگی سه حلقه‌ای، خواب آورها، آمفتامین‌ها، داروهای فشار خون بالا (رزرپین، وراپامیل، متیل دوپا) و برخی از داروهایی که برای درمان ریفلاکس معده (سایمتیدین) استفاده می‌شوند، باعث افزایش پرولاکتین و داروهایی مانند دوپامین، لوودوپا و مشتقات آلکالوئیدهای ارگو باعث كاهش پرولاكتين می‌شوند.
مقادیر طبیعی پرولاکتین (رنج نرمال پرولاکتین)
- در مردان بالای ۱۹ سال: ۲ تا ۲۴
- در زنان بالای ۱۹ سال: ۴ تا ۳۰
- زنان حامله: ۲۰ تا ۴۰۰
اگر واحد mIU/l باشد : مقادیر بین ۶۰۰-۳۰ طبیعی است.
ندا
سلام وقتتون بخیر. نه پزشکم و نه آزمایشگاه حرفی از اینکه این آزمایش رو باید در روز ۳ تا ۵ پریود انجام بدم نزدن. این شرط الزامیه؟