نویسنده: مجله ستاره
بروزرسانی: 8 آذر 1400
ستاره | سرویس مذهبی – توبه در لغت به معناى «دست کشیدن از گناه، بازگشتن بر طریق حق، پشیمان شدن از گناه» است. توبه را مى توان از الطاف و محبتهاى الهى دانست، پس از گناه، جاده و راهى براى بازگشت ایجاد مىشود تا بنده خطاکار به محض آگاهى از بدى گناه، از آن راه باز گردد. توبه نعمت بزرگى است که بر بشر ارزانى شده است.
حقیقت توبه چیست؟
حقیقت «توبه» ندامت و پشیمانى از گناه است که لازمه آن تصمیم بر ترک گناه در آینده است. اگر کارى بوده که قابل جبران است، در صدد جبران بر آید. گفتن استغفار بیانگر همین معناست، به این ترتیب ارکان توبه را مى توان در پنج چیز خلاصه کرد:
- ترک گناه
- ندامت و پشیمانى
- تصمیم بر ترک در آینده
- جبران گذشته
- استغفار
توبه چیست؟
دیدگاه قرآن در مورد توبه چیست
خدا در قرآن از توبه واقعى به نام توبه نصوح نام برده است: «اى کسانى که ایمان آوردهاید! به سوى خدا بازگردید و توبه کنید، توبه خالصانه». شخصى از پیامبر سؤال کرد که توبه نصوح چیست؟ حضرت فرمود: «شخص توبه کننده به هیچ وجه بازگشت به گناه نکند، چنان که شیر به پستان هرگز باز نمی گردد».
بعضى گفته اند توبه نصوح آن است که واجد چهار شرط باشد:
- پشیمانى قلبى
- استغفار زبانى
- ترک گناه
- تصمیم بر ترک در آینده
راه دستیابی به توبه چیست؟
بیشتر علماى اخلاق توبه را مجموعه مرکبى از علم و حال و عمل مى دانند. اگر کسى بخواهد موفق به توبه شود، باید این سه امر را مورد توجه قرار دهد، یعنى اول لازم است انسان به زشتى گناه پى ببرد، سپس حال پشیمانى در دل او به وجود آید، سرانجام در مقام عمل، گذشته را جبران نماید.
آغاز توبه و ترک گناه، عنایت حق است؛ تا لطف الهى نصیب انسان نگردد، توبه امکانپذیر نیست. علامه طباطبایى مى گوید: «توبه عبد حسنه است و حسنه نیازمند به نیرو است و نیروى انجام حسنه را خداوند مى دهد. او است که توفیق می دهد، یعنى اسباب را فراهم مى سازد تا بنده موفق و متمکن از توبه شود و بتواند از فرورفتگى در لجنزار گناه و دورى از خدا بیرون آید و به سوى پروردگارش باز گردد». امام سجاد (ع) به این نکته تصریح دارد که «وفاى به توبه جز به نیروى حفظ و نگهدارى خداوند میسر نیست». بنابراین در ابتدا باید از خداوند کمک خواست و سپس قدرت تصمیمگیرى را افزایش داد و اقدام عملى را شروع نمود.
توبه چیست؟
لفظ توبه چیست؟
توبه ندامت و پشیمانی واقعی از گناهان گذشته است و این ندامت، ندامت قلبی است؛ ولی اظهار آن به این نحوه است: «استغفراللّه ربى و أتوب الیه». تكرار این لفظ همراه با ندامت قلبی بسیار مطلوب است. البته توبه واقعی آن است كه علاوه بر اعتراف به جهل و ندامت و تنفر قلبی، با عمل نیكو و صالح، كاستی هایی را كه دارد، جبران كند.
قرآن می فرماید: «پروردگارت نسبت به آنان كه از روی جهل اعمال بد انجام داده اند، سپس توبه كردند و در مقام جبران بر آمدند، آمرزنده و مهربان است. طبق این آیه توبه به توبه قلبی و ندامت درونی محدود نمی شود، بلكه روی اثر عملی آن تأكید شده و اصلاح و جبران، مكمل توبه شمرده شده، تا این فكر غلط را از مغز خود بیرون كنیم كه هزاران گناه را با جمله «استغفرالله» می توان جبران كرد. بنابراین باید عملاً خطاها جبران گردد. قسمت هایی كه از روح انسان و یا جامعه بر اثر گناه آسیب یافته، اصلاح و مرمت شود.
انواع توبه چیست؟
توبه كردن از گناهان، بستگی به گناهی دارد كه انجام شده است. گناهانی را كه از انسان سر می زند از دو حالت یا دو دسته زیرخارج نیست:
حق الله
مثل ترك نماز و روزه که راه جبرانش این است كه قضای آن را به جا آورید. اگر از عهده قضای همه آن برنمی‌آیید، هر مقداری كه می‌توانید، انجام بدهید.
حق الناس
جبران حق الناس آن است كه رضایت قلبی صاحبان حق را به هر صورتی شد، به دست آورید. اگر مالی را از مردم تصرف كرده یا ضایع نموده یا ضربه‌ای بر بدن آنان وارد كرده‌اید كه دیه یا قصاص دارد، باید یا رضایت آنان را جلب كنید و یا مال و دیه را به آنان بدهید. اگر با زبان یا عمل تان، روح آنان را آزرده‌اید و آبرو و حیثیت آنان را برده‌اید، در صورت امكان از آنان رضایت بگیرید اما اگر ممكن نیست، برای آنان دعا كنید. اگر برخی افراد را نمی‌شناسید یا مرده‌اند یا دسترسی به آنان ندارید، در امور مالی، مال را به فرزندان یا وارثان آنان بپردازید. اگر دسترسی به آنان هم ممكن نباشد، در راه خدا برایشان صدقه بدهید. در غیر امول مالی، در حق آنان دعا و استغفار كنید و صدقه و خیراتی هدیه نمایید.
مراحل توبه چیست؟
اول: باید بداند که گناه بیماری است و انسان، پاک به دنیا آمده است و بیماری ظاهر و باطن بر اثر یک سلسله عوامل خانوادگی، اجتماعی و رفاقت های ناسالم گریبان گیر انسان می شود. برای بیماریهای معنوی هم طبیبان معالجی هست که با عمل به دستورات آنها بیماری ریشه کن می شود نسخه درمان گناه گنهکار عبادت از قرآن و نسخه انبیاء و امامان و علمای ربانی است.
|
رسول خدا (ص) در کلامی خطاب به اهل گناه می فرماید: «شما ای اهل گناه، همچون بیماران هستید و پروردگار عالمیان چون طبیب است، صلاح مریض در عمل و تدبیر طبیب است، نه در اشتهای بیمار و خواسته های او». |
برخی از دستورات الهی برای معالجه چنین است:
«ان کنتم تحبون الله فاتبعونی یحببکم الله و یغفر لکم ذنوبکم …»؛ (اگر خدا را دوست دارید از من پیروی کنید که خدا شما را دوست بدارد و گناهان شما را بیامرزد…).
«یا ایها الذین آمنوا ان تتقوالله یجعل لکم فرقانا و یکفر عنکم سئیاتکم و یغفرلکم»؛ (ای کسانی که ایمان آورده اید، اگر از خدا پروا کنید برای شما نیرویی جدا کننده قرار می دهد و گناهان (صغیره) شما را می زداید و (گناهان کبیره) شما را می آمرزد و خدا دارای فضل و احسان بزرگ است.)
«فان تابوا و اقاموا الصلاه و آتوا الزکاه فخلو سبیلهم ان الله غفور رحیم»؛ (پس اگر توبه کردند و نماز را برپا داشتند و زکات دادند راهشان را بازگذارید، که همانا خداوند بسیار آمرزنده و مهربان است.)
بنابراین اگر گنهکار بخواهد توبه کند باید این امور را رعایت نماید:
- اقتدار به روش و منش پیامبران (ص)
- رعایت تقوا و خود نگهداری از گناه
- گفتن به حق و صواب
- اطاعت از رسول خدا (ص)
- ایمان به خدا
- قطع رابطه با گناه
- بر پا داشتن نماز
- اعتراف و اقرار به گناه در پیشگاه حضرت حق
دوم: اگر انسان از ماهیت شوم و ویرانگر گناه و معصیت با خبر گردد هرگز به گرد گناه نمی چرخد. گناه موجب زوال و مرگ زودرس می شود؛ چنان که امام صادق (ع) فرمود: «کسانی که بر اثر گناه می میرند تعدادشان بیشتر است نسبت به کسانی که جهت پایان یافتن عمر می میرند». امام باقر (ع) در این زمینه می فرماید: «هر نکبت و رسوایی که بر سر انسان می آید از رهگذر گناه است».
ابلیس ملعون به پنج برنامه بدبخت شد: به گناه اقرار نکرد، از گناه پشیمان نشد، خود را سرزنش نکرد، عزم توبه ننمود و از رحمت خدا مایوس شد. بنابراین انسان گنهکار وقتی از چاه غفلت بیرون آمد و متوجه شد که چگونه حریم الهی را شکسته است و عمر خود را در شبانه روز به سبب گناه تیره و تار ساخته است، واجب است با تمام گناهان درونی، ترک رابطه کند و از پیروی شیطان و هوای نفس دست بردارد و توبه کند. چه ضمانتی برای اهل گناه وجود دارد که به آینده ای که به آن چشم دوخته اند برسند؟
سوم: توبه حقیقی چنان که امیر مومنان (ع) فرموده است این چنین است که شش برنامه را اجرا کند:
- پشیمانی بر آن چه که گذشت
- تصمیم جدی بر باز نگشتن به گناه
- ادا کردن حقوق مردم به مردم
- ادای واجبات ضایع شده
- آب کردن گوشتی که بر گناه به بدن روییده تا جایی که اثری از آن گوشت نباشد
- چشاندن رنج طاعت به بدن،چنان که لذت معصیت به آن چشانده شد
پس از اینکه با عزم جدی بر ترک گناه و نیت خالص توبه کند و شرائط را رعایت نماید و به رحمت الهی امید وار باشد، خداوند نیز توبه پذیر است.
مارلی
سلام آیا خدا رابطه‌ی جنسی را می بخشد وپس از بخشش آن گناه را فاش میکند باعث آبروریزی میشود؟؟؟ یا اینکه فاش نمیکند ؟؟؟ یا آبرو اش را نمی ریزد؟؟؟
مدیر سایت
خداوند متعال ستار العیوب یعنی پوشش دهنده عیب ها و غفار الذنوب یعنی بخشش دهنده گناهان است. در صورتی که از گناه خود توبه کنید و به لطف و بخشش خداوند متعال امیدوار باشید هر اتفاقی که روی دهد به خیر و صلاح شما می باشد.