نمونه سوالات نهایی ادبیات دوازدهم با جواب (درس ۱۰ تا ۱۸)۱۴۰۱-۱۴۰۳

امتحانات نهایی نقش مهمی در تعیین سرنوشت تحصیلی دانش‌آموزان پایه دوازدهم دارند، به‌ویژه درس ادبیات فارسی که بخشی از نمره کنکور نیز به آن وابسته است. یکی از بهترین روش‌ها برای آمادگی در این درس، بررسی نمونه سوالات سال‌های گذشته است. در این مقاله، مجموعه‌ای از نمونه سوالات امتحانات نهایی سال‌های ۱۴۰۱ تا ۱۴۰۳ برای درس ادبیات فارسی از درس ۱۰ تا ۱۸ گردآوری شده است تا به دانش‌آموزان کمک کند با سبک سوالات، نکات پرتکرار و شیوه طرح سوالات آشنا شوند.

درس دهم

۱)معنی بیت و عبارت زیر را به نثر روان بنویسید.(خرداد ۱۴۰۱)
چون رود امیدوارم بی تاب بی قرارم /من می روم سوی دریا جای قرار من و تو
پاسخ:مانند رود امیدوار اما نا آرام هستم ،به سوی دریای اتحاد مردم می روم تابه آرامش برسم

۲)معنی بیت و عبارت زیر را به نثر روان بنویسید.(خرداد  ۱۴۰۲)
آنجا در آن برزخ سرد در کوچه های غم درد /غیر از شب آیا چه می دید چشمان تار من و تو
پاسخ:در دوران تسلط حکومت ظلم ،در محیط پر از غم و رنج جامعه ، چشمان ما ،تنها شاهد ظلم و ستم بود

۳)نوع حذف را در موارد زیر مشخص نمایید .(خرداد ۱۴۰۲)                                                                                                                                                                                          ب)امروز خورشید در دشت آیینه دار من و تو
پاسخ:حذف به قرینه معنایی یا معنوی

۴)مفهوم نمادین هریک از واژه های مشخص شده را بنویسید.(نهایی شهریور ۱۴۰۱)
الف)ببین آخر که آن پروانه خوش /چگونه می زند خود را به آتش
ب)آن جا در آن برزخ سرد در کوچه های غم و درد /غیر از شب آیا چه می دید چشمان تار من و تو
پاسخ) پروانه :نماد عشق واقعی ،برزخ سرد :نماد دوران قبل از انقلاب (دوران ظلم و ستم)

۵)در کدام بیت هر دو نوع واو (عطف و ربط) به کار رفته؟ (نهایی شهریور ۱۴۰۳)
الف)چون رود امیدوارم بی تاب بی قرارم/من می روم سوی دریا ،جای قرار من وتو
ب)ز نیرنگ هوا و فریب آز خاقانی /دلت خُلد است خالی ساز از طاووس د شیطانی
پاسخ:گزینه الف

۶)آرایه درست را از داخل کمانک برگزینید.(شهریور ۱۴۰۳)
دیروز در غربت باغ من بودم و یک چمن داغ امروز خورشید در دشت آیینه دار من و تو (تشخیص /حس آمیزی)
پاسخ:تشخیص

درس یازدهم

۱)باتوجه به هریک از موارد داده شده، پاسخ درست را انتخاب کنید.(خرداد۱۴۰۱)
الف)در بیت لبریز زندگی است نفس های آخرت/آورده مرگ ،گرم به آغوش تو پناه مصرع اول آرایه حسن تعلیل دارد یا تناقض؟
پاسخ:تناقض
ب)در نوشته زمزمه لطیف و سبک و ملایم شما گمان مرا تأیید کرد آرایه سجع دیده می شود یا حس آمیزی؟
پاسخ:حس آمیزی

۲)معنی بیت و عبارت زیر را به نثر روان بنویسید.(خرداد۱۴۰۱)توپخانه شروع کرده بود و صدای مهیب آن، صدای کودکانه اما خشک کلاش را در خود هضم می کرد
پاسخ:آتش توپخانه آغاز شده بود و صدای ترسناک آن

۳)از میان واژگان زیر ،املای کدام واژه،غلط است ؟شکل درست آن را بنویسید.(خرداد۱۴۰۲)
اتراق/اطراق _جناغ/جناق_ حتاکی/هتاکی _حمایل/همایل
پاسخ:جناغ/جناق

۴)مقصود از آخرین جمله عبارت با آخرین رمق هایتان داد زدید و به همه دستور دادید که بروند…به یک نفر هم گفتید که به برادر محسن خبر بدهد که ادامه حمله را در دست بگیرد چیست ؟(خرداد۱۴۰۳)
پاسخ:به عهده گرفتن فرماندهی

۵)بیت زیر را به شکلی درست کامل کنید .(خرداد۱۴۰۳)
دارد اسارت تو به زینب اشارتی
پاسخ:از اشتیاق کیست که چشمت کشیده راه

۶)درستی یا نادرستی جمله زیر را مشخص کنید(خرداد۱۴۰۳)
سنتاماریا اثر رضا امیر خانی ،نویسنده معاصر ،درباره دفاع مقدس است .
پاسخ:نادرست

۷)املای واژه نادرست را به شکل صحیح بنویسید.(شهریور۱۴۰۱)
صدای مهیب آن،صدای کودکانه اما خشک کلاش را در خود حزم می کرد.
پاسخ:هضم

۸)املای درست را از داخل کمانک انتخاب کنید(شهریور۱۴۰۱)
تنها برای تعلیم گرفتن ،(شبح/شبه) شما در میان تاریکی تعقیب می کردم.
پاسخ:شبح

۹)برای هریک از واژه های مشخص شده یک برابر معنایی بنویسید.(شهریور۱۴۰۱)
الف)دستتان را بر چشم های درشتتان ،حمایل کرده بودید.
پاسخ:نگه دارنده ،محافظ

۱۰)کدام گزینه،مصراع دوم بیت زیر است؟ (دی۱۴۰۱)
ترسم تورا ببیند و شرمندگی کشد
الف)ای محسن شهید من،ای حُسن بی گناه
ب)یوسف ،بگو که هیچ نیاید برون ز چاه
پاسخ:گزینه ب

۱۱)مصراع بیت اول بیت زیر را بنویسید.(دی۱۴۰۲)
در دادگاه عشق ،رگ گردنت گواه
پاسخ:شاهد نیاز نیست که در محضر آورند

۱۲)زمان دقیق فعل جمله دوم را بنویسید.(دی۱۴۰۳)
عشق کردم از اینکه فهمیده اید که انهدام آن تیر بار کار من بوده است.
پاسخ:ماضی نقلی

۱۳)معنی بیت زیر را به نثر روان بنویسید. (شهریور۱۴۰۳)
بچه ها هم از دست آن ذله شده بودند.
پاسخ:بچه ها هم از دست آن خسته شده بودند

۱۴)املای درست جمله زیر را انتخاب کنید.(شهریور۱۴۰۳)
سرتان را روی زمین( بگذارم/بگزارم)بروم.
پاسخ:بگذارم

۱۵)کدام مصرع تکمیل کننده بیت زیر است؟(شهریور۱۴۰۳)
الف )ماه آمد به دیدن خورشید ،صبح زود
ایا بی ملاحظه افتاد بین راه ؟
ب)خورشید رفته است سر شب سراغ ماه
پاسخ :گزینه ب

درس دوازدهم

۱)برای واژه مشخص شده یک برابر معنایی بنویسید.(خرداد۱۴۰۱)
الف)اگر کوه آتش بود بِسپَرم
پاسخ:طی می کنم ، می پیمایم

۲)معنی بیت زیر را بنویسید.(خرداد۱۴۰۱)
سراسر همه دشت بریان شدند /بر آن چهر خندانش گریان شدند
پاسخ:همه مردم ناراحت شدند و با دیدن چهره خندان سیاوش از شوق گریستند ‌.

۳)در هر یک از جمله های زیر ،املای درست را از داخل کمانک برگزینید.(خرداد۱۴۰۲)
از میاید فعلش به جهان برفتند و از کریت جورش راه (غربت/قربت )گرفتند.
پاسخ:غربت

۴)کدام یک از ابیات زیر فاقد غلط املایی است؟(خرداد۱۴۰۲)
الف)چو اورا بدیدند،برخاست غو/که آمد ز آتش برون شاه نو
ب)نتوان وصف تو گفتن که در فهم نگنجی /نتوان شبح تو گفتن که در وهم نیایی
پاسخ:گزینه الف

۵)بیت چنان آمد اسب و قبای سوار /که گفتی سمن داشت اندر کنار. با مضنون بیت زیر مقایسه کنید.(خرداد۱۴۰۲)
آتش ابراهیم را نبود زیان /هرکه نمرودی است گو می ترس از آن
پاسخ:به انسان بی گناه یا درست کار آسیبی نمی‌رسد

۶)در بیت به دستور فرمود تا ساروان /هیون آرد از دشت صد کاروان (خرداد۱۴۰۲)
الف)کدام واژه در جایگاه ممیز است؟
پاسخ:کاروان ممیز است
ب)جمله پیرو یا وابسته را مشخص کنید.
پاسخ:تا ساروان هیون آرد از دشت صد کاروان

۷)مراد از این سخن در بیت زیر چیست ؟(خرداد۱۴۰۲)
سیاوش چنین گفت کای شهریار /که دوزخ مرا زین سخن گشت خوار
پاسخ:تهمت

۸)زمینه حماسی بیت چنین است سوگند چرخ بلند /که بر بی گناهان نیاید گزند چیست؟ (خرداد۱۴۰۳)
پاسخ:ملی یا میهنی یاقومی

۹)مفهوم بیت بنده حلقه به گوش ار نوازی برود/لطف کن،لطف که بیگانه شود حلقه به گوش چیست؟ (خرداد۱۴۰۳)
پاسخ:رعیّت پروری یا مردم نوازی یا توجه به زیر دستان یا مدارا

۱۰) با توجه به جمله زیر ،به پرسش ها پاسخ دهید. (دی ۱۴۰۱)
سیاوش ،فرزند کاووس ،شاه کیانی است که رستم به او رسم پهلوانی می آموزد
الف)کدام گروه اسمی ،نقش دستوری مفعول دارد؟
پاسخ:رسم پهلوانی
ب)یک ترکیب اضافی و یک ترکیب وصفی بیابید و بنویسید.
پاسخ:فرزند کاووس یا رسم پهلوانی ترکیب اضافی،وصفی شاه کیانی

۱۱)املای درست را داخل کمانک انتخاب کنید.(دی ۱۴۰۱)
الف)تا وارهی از دم(سطوران/ستوران) وین مردم نحس دیو مانند
پاسخ:ستوران
ب)چو اورا بدیدند (برخاست/برخواست)غو
پاسخ:برخاست

۱۲)معنی بیت زیر را بنویسید. (شهریور۱۴۰۱)
بدان گه که شد پیش کاووس باز /فرود آمد از باره،بردش نماز
پاسخ:وقتی سیاوش پیش کاووس رفت از اسب پیاده شد و تعظیم کرد

۱۳)کاربرد معنایی فعل شد در کدام بیت متفاوت است؟ (شهریور۱۴۰۲)
الف)پُر اندیشه شد جان کاووس کی /ز فرزند و سودابه نیک پی
ب)بدان گه که شد پیش کاووس باز /فرود آمد ازباره،بردش نماز
ج)سراسر همه دشت بریان شدند/برآن چهرِخندانش گریان شدند
د)نخستین دمیدن سیه شد ز دود /زبانه برآمد پس از دود،زود
پاسخ:گزینه ب

۱۴)بیت زیر ،بیانگر کدام زمینه حماسه است؟ (شهریور۱۴۰۲)
چنین است سوگند چرخ بلند /که بر بیگناهان نیاید گزند
پاسخ:زمینه ملی

۱۵)بیت سرانجام گفت ایمن از هر دوان /نگردد مرا دل نه روشن روان از زبان چه کسی بیان شده است؟ (شهریور۱۴۰۲)
پاسخ:کی کاووس

۱۶)مفهوم نشانه ان در عبارت همگان را خون گرمی بود با کدام گزینه یکسان است؟ (شهریور۱۴۰۳)
الف)گفت مستی زان سبب افتان خیزان می روی/گفت جرم راه رفتن نیست ،ره هموار نیست
ب)سرانجام گفت ایمن از دوان/نگردد مرا دل ، نه روشن روان
پاسخ:گزینه ب

۱۷)معنی بیت و عبارت زیر را به نثر روان بنویسید.(دی۱۴۰۳)
پر اندیشه شد جان کاووس کی
پاسخ:کیکاووس بسیار نگران شد

درس سیزدهم

۱)با توجه به سروده زیر،به پرسش ها پاسخ دهید
《داشتم می گفتم ،آن شب نیز /سورت سرمای دی بیداد ها می کرد/وچه سرمایی ،چه سرمایی!/لیک،خوشبختانه آخر، سر پناهی یافتم جایی/…قهوه خانه گرم و روشن بود ،هم چون شرمد../همگان را خونِ گرمی بود》(خرداد۱۴۰۱)
الف)واژه دی کدام یک از انواع وابسته واسته است؟
پاسخ:مضاف الیه مضاف الیه
ب)زمان کدام فعل ماضی مستمر است؟
پاسخ:داشتم می گفتم
ج)نقش دستوری واژه‌ خوشبختانه را بنویسید .
پاسخ:قید
د)نوع واو مشخص شده را تعیین کنید
پاسخ:ربط

۲)هر یک از آثار قصه های دوشنبه،در حیاط کوچک پاییز در زندان ، فی حقیقه العشق،قصه شیرین فرهاد ، با کدام یک از توضیحات زیر مناسب است؟ (خرداد۱۴۰۱)
الف)کتابی است عرفانی از شیخ شهاب الدین سهروردی
پاسخ:فی حقیقه العشق
ب)شعر خوان هشتم از سروده این کتاب است
پاسخ:در حیاط کوچک پاییز در زندان
ج)این اثر از ترجمه های عبدالحسین زرین کوب است
پاسخ:قصه های دوشنبه
د)داستانی است طنز،از احمد عربلو با موضوع دفاع مقدس
پاسخ:قصه شیرین وفرهاد

۳)مصرع اول بیت زیر را تکمیل کنید.(خرداد۱۴۰۱)
من این زیبا زمین را آزمودم ؛میهن ای میهن
پاسخ:به دشت دل گیاهی جز گل رویت نمی روید

۴)ضمیر پیوسته ،درکدام مصراع،وابسته وابسته است؟(خرداد۱۴۰۲)
بعد چندی که گشودش چشم
رخش خود را دید
بس که خونش رفته بود از تن
بس که زهر زخم ها کاریش
گویی از تن حس وهوشش رفته بود و داشت می خوابید
پاسخ:بس که زهر زخم ها کاریش

۵)آرایه مناسب بیت زیر را بنویسید(خرداد۱۴۰۲)
الف)با اهل فنا دارد هرکس سر یک رنگی /باید که به رنگ شمع از رفتن سر خندند
پاسخ:مجاز

۶)با توجه به واژه های مشخص شده، کدام گزینه غلط املایی دارد؟(خرداد۱۴۰۳)
الف)ولی شستش خبر دار شده بودوچشمش مثل مرغ سر بریده ، مدام روی میز می دوید
ب)کان کمند شست خم خویش بگشاید/و بیندازد به بالا ،بر درختی،گیره ای ، سنگی/و فراز آید
پاسخ:گزینه ب

۸)کدام مورد با بیت مشو در پیچ و تاب رنج و غم،گم/به حالت تبسّم کن، در تقابل معنایی است؟ (خرداد۱۴۰۳)
الف)عشق من ، خنده تو در تاریک ترین لحظه ها می شکفد
ب)این نخستین بار شاید بود/کان کلید گنج مروارید او گم شد
پاسخ:گزینه ب

۹)باتوجه به سروده زیر،مقصود نقال از قصه درد چیست؟ (دی۱۴۰۱)
همچنان می رفت می آمد/همچنان می گفت و می گفت قدم می زد/قصّه است این قصّه؛آری قصّه درد است
پاسخ:مرگ رستم

۱۰)ترکیب کلید گنج مروارید در سروده زیر،نمایانگر کاربرد کدام آرایه‌ ادبی است؟ (شهریور۱۴۰۱)
این نخستین بار شاید بود/کان کلید گنج مروارید او گم شد
پاسخ:استعاره

۱۱)جای خالی عبارت زیر را به درستی پر کنید. (شهریور۱۴۰۳)
خوان هشتم برگرفته از کتاب…………. اخوان ثالث است
پاسخ:در حیاط کوچک پاییز در زندان

۱۲)در سروده زیر نوع نقش تبعی را مشخص کنید.(شهریور۱۴۰۲)
بر لب آن چاه /سایه ای را دید/او شغاد،آن نابرادر بود/که درون چَه نگه می کرد و می خندید.
پاسخ:بدل(آن نابرادر)

۱۳)واژه《سورت》در مصراع سورت سرمای دی بیداد ها می کرد در کدام معنا به کار نرفته است ؟ (دی۱۴۰۲)
الف)تندی
ب)سرعت
ج)شدت
د)حدت
پاسخ:سرعت

۱۴)واژه مشخص شده را در عبارت زیر معنا کنید.(دی۱۴۰۲)
شیرمرد عرصه ناوردهای هول
پاسخ:وحشت انگیز و ترسناک

۱۵)املای درست را در جمله های زیر، انتخاب نمایید. (دی۱۴۰۳)
داشتم می گفتم،آن شب نیز(صورت /سورت)سرمای دی بیداد ها می کرد
پاسخ:سورت

۱۶)در عبارت مقابل یک ترکیب اضافی پیدا کنید.(شهریور۱۴۰۳)
در تگِ تاریک چاهِ ژرف پهناور
پاسخ:تگ چاه

۱۷)مصراع اول بیت زیر را مرتب کنید. (شهریور۱۴۰۳)
به هر زندان به هر مجلس به هر ماتم به هر شادی/به هر حالت که بودم با تو بودم؛میهن ای میهن!
پاسخ:به هر مجلس به هر زندان به هر شادی به هر ماتم

 

درس چهاردهم

۱)با توجه به سروده زیر،به پرسش ها پاسخ دهید (خرداد۱۴۰۱)
《داشتم می گفتم ،آن شب نیز /سورت سرمای دی بیداد ها می کرد/وچه سرمایی ،چه سرمایی!/لیک،خوشبختانه آخر، سر پناهی یافتم جایی/…قهوه خانه گرم و روشن بود ،هم چون شرمد../همگان را خونِ گرمی بود》
الف)واژه دی کدام یک از انواع وابسته واسته است؟
پاسخ:مضاف الیه مضاف الیه
ب)زمان کدام فعل ماضی مستمر است؟
پاسخ:داشتم می گفتم
ج)نقش دستوری واژه‌ خوشبختانه را بنویسید .
پاسخ:قید
د)نوع واو مشخص شده را تعیین کنید
پاسخ:ربط

۲)هر یک از آثار قصه های دوشنبه،در حیاط کوچک پاییز در زندان ، فی حقیقه العشق،قصه شیرین فرهاد ، با کدام یک از توضیحات زیر مناسب است؟ (خرداد۱۴۰۱)
الف)کتابی است عرفانی از شیخ شهاب الدین سهروردی
پاسخ:فی حقیقه العشق
ب)شعر خوان هشتم از سروده این کتاب است
پاسخ:در حیاط کوچک پاییز در زندان
ج)این اثر از ترجمه های عبدالحسین زرین کوب است
پاسخ:قصه های دوشنبه
د)داستانی است طنز،از احمد عربلو با موضوع دفاع مقدس
پاسخ:قصه شیرین وفرهاد

۳)مصرع اول بیت زیر را تکمیل کنید.(خرداد۱۴۰۱)
من این زیبا زمین را آزمودم ؛میهن ای میهن
پاسخ:به دشت دل گیاهی جز گل رویت نمی روید

۴)ضمیر پیوسته ،درکدام مصراع،وابسته وابسته است؟ (خرداد۱۴۰۲)
بعد چندی که گشودش چشم
رخش خود را دید
بس که خونش رفته بود از تن
بس که زهر زخم ها کاریش
گویی از تن حس وهوشش رفته بود و داشت می خوابید
پاسخ:بس که زهر زخم ها کاریش 

۵)آرایه مناسب بیت زیر را بنویسید (خرداد۱۴۰۲)
الف)با اهل فنا دارد هرکس سر یک رنگی /باید که به رنگ شمع از رفتن سر خندند
پاسخ:مجاز

۶)با توجه به واژه های مشخص شده، کدام گزینه غلط املایی دارد؟ (خرداد۱۴۰۳)
الف)ولی شستش خبر دار شده بودوچشمش مثل مرغ سر بریده ، مدام روی میز می دوید
ب)کان کمند شست خم خویش بگشاید/و بیندازد به بالا ،بر درختی،گیره ای ، سنگی/و فراز آید
پاسخ :گزینه ب

۷)کدام مورد با بیت مشو در پیچ و تاب رنج و غم،گم/به حالت تبسّم کن، در تقابل معنایی است؟(خرداد۱۴۰۳)
الف)عشق من ، خنده تو در تاریک ترین لحظه ها می شکفد
ب)این نخستین بار شاید بود/کان کلید گنج مروارید او گم شد
پاسخ:گزینه ب

۸)باتوجه به سروده زیر،مقصود نقال از قصه درد چیست؟ (شهریور۱۴۰۱)
همچنان می رفت می آمد/همچنان می گفت و می گفت قدم می زد/قصّه است این قصّه؛آری قصّه درد است
پاسخ:مرگ رستم

۹)ترکیب کلید گنج مروارید در سروده زیر،نمایانگر کاربرد کدام آرایه‌ ادبی است؟(شهریور۱۴۰۱)
این نخستین بار شاید بود/کان کلید گنج مروارید او گم شد
پاسخ:استعاره

۱۰)جای خالی عبارت زیر را به درستی پر کنید.(شهریور۱۴۰۱)
خوان هشتم برگرفته از کتاب…………. اخوان ثالث است
پاسخ:در حیاط کوچک پاییز در زندان

۱۱)در سروده زیر نوع نقش تبعی را مشخص کنید. (شهریور۱۴۰۲)
بر لب آن چاه /سایه ای را دید/او شغاد،آن نابرادر بود/که درون چَه نگه می کرد و می خندید.
پاسخ:بدل(آن نابرادر)

۱۲) واژه《سورت》در مصراع سورت سرمای دی بیداد ها می کرد در کدام معنا به کار نرفته است ؟(شهریور۱۴۰۲)
الف)تندی
ب)سرعت
ج)شدت
د)حدت
پاسخ:سرعت

۱۳) واژه مشخص شده را در عبارت زیر معنا کنید.(شهریور۱۴۰۲)
شیرمرد عرصه ناوردهای هول
پاسخ:وحشت انگیز و ترسناک

۱۴) املای درست را در جمله های زیر، انتخاب نمایید.(شهریور۱۴۰۳)
داشتم می گفتم،آن شب نیز(صورت /سورت)سرمای دی بیداد ها می کرد
پاسخ:سورت

۱۵) در عبارت مقابل یک ترکیب اضافی پیدا کنید.(شهریور۱۴۰۳)
در تگِ تاریک چاهِ ژرف پهناور
پاسخ :تگ چاه

۱۶)مصراع اول بیت زیر را مرتب کنید. (شهریور۱۴۰۳)
به هر زندان به هر مجلس به هر ماتم به هر شادی/به هر حالت که بودم با تو بودم؛میهن ای میهن!
پاسخ:به هر مجلس به هر زندان به هر شادی به هر ماتم

درس شانزدهم

۱)برای هر یک از واژه های مشخص شده یک برابر معنایی مناسب بنویسید(خرداد ۱۴۰۱)
ب)به عنوان ولیمه کباب غاز صحیحی بدهد.
پاسخ:ب)طعامی که در مهمانی و عروسی می دهند
 

۲)املای درست را از داخل کمانک انتخاب کنید.(خرداد ۱۴۰۱)
الف) الّا والله که امروز باید (ناهار/نهار) را با ما صرف کنی
پاسخ:الف)ناهار
 

۳)در هر یک از متن‌های زیر واژه ای بیابید که دارای «هم آوا» باشد.(خرداد ۱۴۰۱)
ج) در آن اثنا صدای زنگ تلفن از سرسرای عمارت بلند شد.
پاسخ:ج)عمارت

۴)مفهوم هر یک از کنایه های مشخص شده را بنویسید.( خرداد ۱۴۰۱)
الف) این سال نو به شما مبارک باشد و هزار سال به این سال ها برسید
ب)دیدم ماشاء الله چشم بد دور،آقا واترقّیده اند.
پاسخ:الف)آرزوی عمر طولانی کردن. ب)پس روی کردن،تنزّل کردن

۵)معنی واژه های مشخص شده را بنویسید.(خرداد ۱۴۰۲)
پ)ز یزدان دان،نه از ارکان،که کوته دیدگی باشد/که خطی کز خرد خیزد،تو آن را از بنان بینی
پاسخ:پ) سر‌انگشت.

۶)در کدام گزینه املای واژه ای غلط است؟شکل درست آن را بنویسید.(خرداد ۱۴۰۲)
الف) نمی پذیرفتید؛ بهانه می آوردید و طفره می رفتید.
ب)آن‌وقت من هر چه اسرار و تعارف میکنم،تو بیشتر ابا و امتناع می ورزی.
پاسخ:ب) یا «آن وقت من هر چه اسرار و تعارف میکنم،تو بیشتر ابا و امتناع می ورزی.». (اصرار)
 

۷)در هر یک از جمله های زیر املای درست را از داخل کمانک برگزینید. (خرداد ۱۴۰۲)
پ)قدری برای به جا آمدن احوال و تسکین (قلیان/غلیان)درونی در حیاط قدم زدم.
پاسخ:پ) غلیان

۸)زمان و نوع فعل«نخستین جمله» در همه عبارات زیر به جز عبارت………….. یکسان است.(خرداد ۱۴۰۲)
الف) داشتم میگفتم آن شب نیز/سورت سرمای دی بیدادها میکرد.
ب)در باب آن مسئله معهود خاطرم داشت کم کم به کلی آسوده می شد.
پ)با تمام نیرویی که داشت میدوید.هر از گاهی صدای تیر یا انفجاری او را به خود می آورد
ت)کار داشت به دلخواه انجام می یافت که ناگهان از دهنم در رفت که آخر آقایان،حیف نیست از چنین غازی گذشت؟
پاسخ:پ)با تمام نیرویی که داشت میدوید.هر از گاهی صدای تیر یا انفجاری او را به خود می آورد.
 

۹)املای درست را در جمله های زیر انتخاب کنید.(خرداد ۱۴۰۳)
الف) مهمان ها سخت در (محضور/محظور) گیر کرده و تکلیف خود را نمی دانند.
پاسخ:الف)محظور

۱۰)کدام گزینه واژه‌ای «هم آوا» در زبان فارسی ندارد؟ (خرداد ۱۴۰۳)
الف) دیگر اکنون آن عماد تکیه و امید،ایران شهر / شیر مرد عرصه ناوردهای هول… / در بن این چاه آبش زهر شمشیر و سنان گم بود.
ب)گویی جامه ای بود که درزی ازل به قامت ایشان دوخته بود.
ج) پیامد دو صد مرد آتش فروز / دمیدند گفتی شب آمد به روز
پاسخ:ب)یا«گویی جامه ای بود که درزی ازل به قامت ایشان دوخته بود.»
 

۱۱)کدام گزینه بار معنایی منفی ندارد؟ (خرداد ۱۴۰۳)
الف) دیدم،توطئه ما دارد می ماسد.
ب)اندیشیدم که باز برای ما چه خوابی دیده اند.
ج)دیدم چشم بد دور آقا واترقیده‌اند
پاسخ:الف

۱۲)معنای ابیات و عبارات زیر را به نثر روان بنویسید.(خرداد ۱۴۰۳)
الف) شش دانگ حواسم پیش مصطفی است.
پاسخ:تمام حواسم پیش مصطفی است.
 

۱۳)در کدام گزینه غلط املایی وجود دارد؟ (شهریور ۱۴۰۱)
الف) مرد نقّال از صدایش ضجّه می بارید.
ب)گفتم «دِ بگیر که این ناز شصتت باشد.»
پاسخ:ب)شستت

۱۴)با توجه به ابیات زیر به پرسشهای داده شده، پاسخ دهید.(دی ۱۴۰۱)
اگر خونین دلی از جور ایام/لب خندان بیاور چون لب جام
به آن کس میرسد زین گنج بسیار/که باشد شادمانی را سزاوار
ب) در بیت دوم جمله «هسته (پایه)» و جمله «وابسته (پیرو)» را مشخص کنید.
پاسخ:ب)هسته(پایه):به آن کس میرسد زین گنج بسیار. وابسته (پیرو):که باشد شادمانی را سزاوار

۱۵)با توجه به نوشته زیر درستی یا نادرستی هر یک از موارد داده شده را تعیین کنید.(شهریور ۱۴۰۱)
«دیدم چپ و راست مهمانها دراز کشیده اند. گفتم:آقای مصطفی خان خیلی معذرت خواستند که مجبور شدند بدون خداحافظی با آقایان بروند. »
الف) «و» در جمله «چپ و راست مهمانها دراز کشیده اند» پیوند هم پایه ساز است.
ب)«که» در جمله ماقبل پایانی،پیوند وابسته ساز است.
پاسخ:الف) نادرست. ب)درست 

۱۶)«صرف کردن صیغه بلّعت»در عبارت زیر، نمایانگر چه مفهومی است؟ (شهریور ۱۴۰۱)
«مهمان ها بدون تخلّف،تمام و کمال دور میز حلقه زده،در صرف کردن صیغه بلعت اهتمام تامی داشتند.»
پاسخ: تأکید بر خوردن غذا
 

۱۷)در کدام گزینه جمله مرکّب وجود ندارد؟ (شهریور ۱۴۰۲)
الف) تو که یک غاز بیشتر نیاورده ای و به همه دوستانت هم وعده کباب غاز داده ای.
ب) گردنش مثل همان غاز مادر مرده ای بود که در همان ساعت در دیگ مشغول کباب شدن بود.
ج) انسان حیوانی است گوشت خوار ولی این مخلوقات عجیب گویا استخوان خور خلق شده اند.
د) به قدری عصبانی شده بودم که چشمم جایی را نمی‌دید.از این بهانه تراشی هایش داشتم شاخ در می آوردم.
پاسخ:ج)

۱۸)مفهوم عبارت «ستاره ضعیفی در شبستان تیره و تار درونم درخشیدن گرفت» را بنویسید.( دی۱۴۰۲)
پاسخ:ناامیدی ام به امیدواری تبدیل شد. از ناامیدی به امیدواری رسیدن

۱۹)واژه«بادی» در جمله «این حرف که در بادی امر زیاد بی پا و بی معنی به نظر می آمد،معلوم شد آن قدرها هم نامعقول نیست.» با کدام واژه در متن زیر مترادف است؟ (دی ۱۴۰۳)
«یکی را از ملوک عجم حکایت کنند که دست تطاول به مال رعیت دراز کرده بود و جور و اذیت آغاز کرده.»
پاسخ:آغاز
 

۲۰)تفاوت معنایی فعل ، ساخت را در نمونه های زیر بررسی کنید (شهریور ۱۴۰۳)
الف) بنا کرد به خواندن قصیده ای که میگفت همین دیروز ساخته است.
پاسخ:الف)سروده است،گفته است

۲۱)معنای ابیات و عبارات زیر را به نثر روان بنویسید.(شهریور ۱۴۰۳)
ز) محتاج به تذکار نیست که ایشان در خوراک هم سرسوزنی قصور را جایز نمی شمردند
پاسخ:نیازی به یادآوری نیست که ایشان در خوردن هم اندکی کوتاهی را جایز نمی‌شمردند.

درس هفدهم

۱)درک و دریافت خود را از سروده زیر بنویسید.(خرداد ۱۴۰۱)
«و اگر دیدی به ناگاه/خون من برسنگ فرش خیابان جاری است،/بخند؛ زیرا خنده تو/برای دستان من،/شمشیری است آخته»
پاسخ:شادی معشوق ( وطن ) به شاعر امید زندگی و قدرت مبارزه می بخشد
 

۲)با توجه به ابیات زیر مراد از «پیر خردمند» کیست؟ (خرداد ۱۴۰۲) 
«چه خوش فرمود آن پیر خردمند/وزین خوشتر نباشد در جهان پند:
اگر خونین دلی از جور ایّام/لب خندان بیاور چون لب جام»
پاسخ : حافظ

۳)شاعر در سروده زیر،علاقه خود به محبوبش را به چه موضوعی پیوند زده است؟ (خرداد ۱۴۰۲)
«خنده ات را میخواهم/چون گلی که در انتظارش بودم/گل آبی،گل سرخ کشورم که مرا می خواند.»
پاسخ:میهن دوستی

۴)معنای واژه مشخص شده در عبارت «دیگر در آن ذی حیاتی نفس نمی کشد» چیست؟ (خرداد ۱۴۰۳)
پاسخ:دارای حیات،زنده،جاندار،موجود زنده

۵)در عبارت زیر زمان فعل مشخص شده را دقیقاً تعیین کنید. (خرداد ۱۴۰۳)
در کناره دریا موج کف آلوده اش را باید بر فرازد.
پاسخ:مضارع التزامی

۶)با توجه به ابیات زیر به پرسشهای داده شده، پاسخ دهید. (شهریور ۱۴۰۱)
اگر خونین دلی از جور ایّام/لب خندان بیاور چون لب جام
به آن کس میرسد زین گنج بسیار/که باشد شادمانی را سزاوار
الف) مفهوم نشانه «ان» را در واژه «خندان» چیست؟
پاسخ: الف)صفت فاعلی

۷)در سروده زیر مقصود شاعر از «نان و هوا» چیست؟ (دی ۱۴۰۱)
«نان را از من بگیر، اگر میخواهی هوا را از من بگیر، اما خنده ات را نه»
پاسخ:ضرورت های زندگی

۸)مفهوم نشانه «ان» را در واژه های زیر بنویسید.(دی ۱۴۰۲)
الف) کاویان
ب)بهاران
پاسخ:الف)صفت نسبی. ب)زمان،وقت،هنگام،توقیت

۹)در سروده زیر «مشبّه و مشبّه‌به» را مشخص کنید.(دی ۱۴۰۲)

«بخند؛ زیرا خنده تو برای دستان من شمشیری است آخته.»
پاسخ:مشبه:خنده /  مشبه‌به:شمشیر
 

۱۰)در عبارت زیر،معنای «کنایی»قسمت مشخص شده را بنویسید.(شهریور ۱۴۰۲)
«اما خنده ات که رها می شود و پروازکنان در آسمان مرا میجوید،تمام درهای زندگی را به رویم می گشاید.»
پاسخ:کنایه از امیدوار نمودن و زندگی بخشیدن
 

۱۱)الگوی«نهاد + مفعول + مسند + فعل»در کدام گزینه دیده نمی شود؟ (شهریور ۱۴۰۳)
الف) عشق جاودانی همواره معشوق را جوان می بیند.
ب) همواره عشق قدیم را موضوع صحیفه شعر خود می گرداند.
ج) گل آبی گل سرخ کشورم مرا می خواند.
د) محبت چون به غایت رسد آن را عشق خوانند.
پاسخ:ج)گل آبی گل سرخ کشورم مرا می خواند.
  

۱۲)جاهای خالی را کامل کنید. (شهریور ۱۴۰۳)
ب)نویسنده مجموعه شعر هوا را از من بگیر خنده ات را نه……………………است
پاسخ: پابلو نرودا

۱۳)مفهوم کنایه های مشخص شده را بنویسید(شهریور  ۱۴۰۳ )                                                                                                                                                                            ب)روشنی را،/بهار را از من بگیر / اما خنده ات را هرگز / تا چشم از دنیا نبندم.                                                                                                                                                            پاسخ: تا نمیرم.(مردن)
 

درس هجدهم

۱)در کدام گزینه غلط املایی دیده می‌شود؟ (خرداد ۱۴۰۱) 
1)نهالی چند در هنگام ورود خویش در باغ غرس کرده بود
2)کتاب را بر روی زانو گشوده بود و از پس عینک ستبر خویش در آن می نگریست.
3)چنان می نمود که در چهار گوشه اتاق،درفش ملی ما را به احتزاز در آورده باشند.
4)قومی به اسارت دشمن درآید و مغلوب و مقهور گردد.
پاسخ:۳) اهتزاز

۲)با توجه به هر یک از موارد داده شده پاسخ درست را انتخاب کنید.(خرداد ۱۴۰۱)
ج) در سروده «همان جا که شاید اینک دست زمان و صورت ظاهرش،مرده نشانش بدهند»ترکیب «دست زمان»، اضافه
استعاری است با تشبیهی؟
پاسخ: اضافه استعاری
 

۳)هر یک از آثار «قصه های دوشنبه،در حیاط کوچک پاییز در زندان،فی حقيقه العشق و قصه شیرین فرهاد»، با کدام یک از توضیحات زیر متناسب است؟ ( خرداد ۱۴۰۱)
ج) این اثر از ترجمه های عبدالحسین زرین کوب است.
پاسخ:ج)قصه های دوشنبه

۴)مفهوم مشترک سروده های زیر را بنویسید.(خرداد ۱۴۰۱)
*یک قصه بیش نیست غم عشق وین عجب /کز هر زبان که می شنوم نامکرر است
*هر روز باید ذکری واحد را مکرر بخوانم/و آنچه را قدیمی است،قدیمی ندانم: «که تو از آن منی و من از آن تو»
پاسخ:سخن عشق تکراری نیست و عاشق از ذکر نام معشوق خسته نمی شود

۵)معنی واژه های مشخص شده را بنویسید.(خرداد ۱۴۰۲)
ب)من بیم آن داشتم که مورد عتاب معلم واقع گردم
پاسخ:ب)سرزنش،ملامت، تندی

۶)با توجه به متن زیر،شکل درست واژه ای را که املای آن غلط است،بنویسید.(خرداد ۱۴۰۲)
«{معلّم} لباسی را که جز در روز توزیع جوایز یا در هنگامی که بازرس به مدرسه می‌آمد نمی‌پوشید، بر تن کرده بود. گذشته از آن، تمام اتاق درس را ابهّت و شکوهی که مخصوص مواقع رسمی است، فرا گرفته بود اما آن‌چه بیشتر مایع شگفتی من گشت، آن بود که بر روی نیمکت‌هایی که در مواقع عادی خالی بود، جماعتی را از مردان دهکده دیدم که نشسته بودند.»
پاسخ:مایه

۷)عبارت «و آنچه را قدیمی است قدیمی ندانم که تو از آن منی و من از آن تو.درست مانند نخستین باری که نام زیبای تو راتلاوت کردم» کدام مفهوم را خاطرنشان می سازد؟ (خرداد ۱۴۰۲)
الف) غیرت و توانایی معشوق
ب) جاودانگی و تقدس عشق
پ) کرامت و مهربانی معشوق
ت) وصف ناپذیری و زیبایی عشق
پاسخ:ب) یا «جاودانگی و تقدس عشق»

8)معنی ابیات و عبارات زیر را به نثر روان بنویسید. (خرداد ۱۴۰۲)
ج) یک قصه بیش نیست غم عشق وین عجب کز هر زبان که میشنوم نامکرر است.
پاسخ:ج) داستان عشق یک ماجرا بیشتر نیست؛ اما عجیب آنکه آن را از هر کس میشنوم غیر تکراری است.

۹)مترادف واژه (کلان) در عبارت «هر که مرا بیند، به حقیقت داند که از شما بسیار کلان ترم و جهان از شما زیادت دیده ام» کدام کلمه است؟ (خرداد ۱۴۰۳)
«یکی از مردان معمّر دهکده که کتاب را بر روی زانو گشوده بود و از پس عینک ستبر خویش در آن می نگریست»
پاسخ:معمّر

۱۰)از چهار گزینه زیر،در دو گزینه نادرستی املایی وجود دارد؛ آن دو را مشخص کنید.(خرداد ۱۴۰۳)
ب)حمایل و محافظ – غرص نهال – مستور و پوشیده
پاسخ:ب)غرس نهال
 

۱۱)با توجه به بیت زیر به پرسش ها پاسخ دهید.(خرداد ۱۴۰۳)
«به سوزی ده کلامم را روایی / کز آن گرمی کند آتش گدایی،»
الف) نقش ضمیر پیوسته در مصراع نخست چیست؟
ب) جمله وابسته (پیرو) مشخص کنید.
ج) نقش دستوری واژه مشخص شده چیست؟
پاسخ:الف) مضاف‌الیه/ ب)از آن گرمی کند آتش گدایی/ ج)نهاد

۱۲)نوع حذف را در موارد زیر مشخص نمایید.(خرداد ۱۴۰۳)
الف) چه حرف تازه ای برای گفتن مانده است یا چه چیز تازه ای برای نوشتن
پاسخ:الف)حذف به قرینه لفظی

۱۳)کدام اثر مربوط به بخش ادبیات جهان است؟ (خرداد ۱۴۰۳) 
الف) از پاریز تا پاریس
ب)قصه های دوشنبه
پاسخ:ب یا قصه های دوشنبه

۱۴)دو ویژگی عشق جاودانی را در عبارت زیر بنویسید.(خرداد ۱۴۰۳)
«عشق جاودانی همواره معشوق را جوان می‌بیند / و نه توجهی به گرد و غبار و جراحات پیری دارد / و نه اهمیتی به چین و شکن‌های ناگزیر سالخوردگی می‌دهد.»
پاسخ: عاشق، معشوق را همیشه جوان میبیند و به عیوب ظاهری معشوق توجه نمی‌کند
 

۱۵)در کدام بیت واژه ای هم معنی واژه «جبهه» به کار رفته است؟ (دی ۱۴۰۱)
الف) دلم را داغ عشقی بر جبین نِه/زبانم را بیانی آتشین ده
ب)الهی سینه ای ده آتش افروز/در آن سینه دلی وان دل همه سوز
پاسخ:الف)جبین

۱۶)با توجه به متن «با خود اندیشیدم که باز برای ما چه خوابی دیده اند؟ آنگاه سر خویش گرفتم و راه مدرسه در پیش»: (دی ۱۴۰۱)
الف) واژگان پدیدآورنده آرایه لفظی «سجع» کدام اند؟
ب)یک مورد کاربرد کنایه مشخص کنید.
پاسخ:الف)خویش، پیش. ب) «برای ما چه خوابی دیده اند؟» یا «سر خویش گرفتم».

۱۷)در سطرهای زیر بر چه نکانی تأکید شده است؟ (دی ۱۴۰۱)
«چه حرف تازه ای برای گفتن مانده است،یا چه چیز تازه ای برای نوشتن.
که بتواند عشق مرا یا سجایای ارزشمند تو را بازگو کند؟»
پاسخ:شاعر عشق خود را با تازه ترین تعابیر بیان نموده است یا توصیف ناپذیری عشق.
محبوب دارای بهترین خصلت هاست یا وصف ناپذیری معشوق.
 

۱۸)در عبارت زیر «عشق جاودانی» چگونه توصیف میشود؟ (شهریور ۱۴۰۲)
«این گونه است که عشق جاودانی همواره معشوق را جوان میبیند و نه توجهی به گرد و غبار و جراحات پیری دارد».
پاسخ:ظاهر بین نبودن عاشق
 

۱۹)ابیات و عبارات زیر را به نثر ساده و روان بنویسید.(شهریور ۱۴۰۲)
و)در این اندیشه مستغرق بودم که دیدم مرا به نام خواندند.
پاسخ:و)در این فکر فرو رفته بودم که دیدم مرا به اسم صدا زدند
 

۲۰)معنی واژه های مشخص شده را بنویسید. (شهریور ۱۴۰۳)
الف) پدران و مادران نیز در تربیت و تعلیم شما چنان که باید اهتمام نورزیده اند.
پاسخ:الف) کوشش،سعی،همت گماشتن.

۲۱)در کدام گزینه نادرستی املایی به کار رفته است؟ (شهریور ۱۴۰۳)
الف) و از کُربت جورش راه غربت گرفتند.
ب) صدای غرش تانک نزدیک تر می شد.
ج) آن شب من نیز خود را بر روی بام خانه گذاشته بودم و به نظاره آسمان رفته بودم.
د)در این اندیشه ها مستقرق بودم که دیدم مرا به نام خواندند
پاسخ:د) مستغرق
 

۲۲)عبارت زیر بیانگر اهمیت کدام بُعد از هویت ملی است؟ (شهریور ۱۴۰۳)
وقتی قومی به اسارت دشمن در آید و مغلوب و مقهور بیگانه گردد،تا وقتی که زبان خویش را همچنان حفظ کند، همچون کسی است که کلید زندان خویش را در دست داشته باشد.
پاسخ: پاسداری از زبان ملی یا زبان ملی