در مورد عید فطر،دعاها و آداب و سنن آن بیشتر بدانیم

 عید فطر روز اول ماه شوال و در پایان ماه رمضان و از مهم‌ترین جشن‌ها و اعیاد مسلمانان است. در این روز، روزه حرام است و مسلمانان نماز عید برگزار می‌کنند و زکات فطره پرداخت می کنند. در ایران از سال ۱۳۹۰ با تصویب مجلس شورای اسلامی و تایید شورای نگهبان عید فطر دو روز (روز عید و روز بعد از آن) تعطیل است.

تعیین روز عید فطر

از آن‌جایی که شرط اعلام ماه شوال با رویت هلال ماه به وقوع می‌پیوندد. همواره در کشورهای مسلمان، بر حسب موقعیت مکانی آن کشور، رویت هلال ماه اول ماه شوال و روز عید فطر متغیر است به صورتی که ممکن است به طور مثال در عربستان سعودی روز دوشنبه روز عید اعلام شود اما در ایران روز سه شنبه روز عید فطر اعلام شود.

رویت هلال عید فطر در فقه شیعه

در فقه شیعه ماه نو و تعیین عید فطر از جهت مصداقی جنبه تقلیدی صرف ندارد. از طریق رویت توسط خود شخص یا دو نفر عادل یا به دلیل شیاع یا سی روزه شدن ماه رمضان ثابت می شود. بیشتر مراجع حکم حاکم شرع را نیز در این زمینه ملاک می دانند مگر اینکه فرد مطمئن باشد که حاکم شرع اشتباه کرده است. بیشتر مراجع اثبات ماه نو برای شهرهای هم افق نیز سرایت می دهند. بعضی مراجع رویت هلال را تنها از طریق چشم غیرمسلح ملاک می دانند نه با دوربین و تلسکوپ و بعضی دیگر خیر.

بعضی از مراجع تقلید و علمای شیعه معتقدند تعیین عید فطر بر عهده حاکم شرع است و پیروی از آن بر تمام شیعیان حتی مراجعی که نسبت به آن علم ندارند (رؤیت ماه جدید برای آنها ثابت نشده) لازم است. هر چند اگر فردی مطمئن شود که آن روز آخر ماه رمضان و یا دوم ماه شوال است شرعاً نمی‌توان او را از عمل به علم خود بازداشت.

رویت هلال عید فطر در ایران

گفتنی است در ایران به طور عمده تعیین عید فطر بر عهده حاکم شرع است و پیروی از آن طبق نظر بعضی مراجع تقلید و علمای شیعه، بر تمام شیعیان حتی مراجعی که نسبت به آن علم ندارند لازم است.

رویت هلال عید فطر در فقه سنی

در کشور عربستان سعودی به عنوان مهم‌ترین کشور سنی مذهب، این وظیفه را شورای عالی قضایی عربستان سعودی که مهم‌ترین مرجع اسلامی و تصمیم گیری است بر عهده دارد. معمولاً سایر کشورهای عربی و اسلامی منطقه نیز با پیروی از روز خاصی که توسط شورای عالی قضایی عربستان سعودی تعیین شده، آن روز را به عنوان روز عید فطر اعلام می‌کنند. در تمامی کشورهای اسلامی گذشته از نوع حکومت مشخص کردن عید فطر بر مبنای شروع ماه شوال و از همه مهمتر رویت هلال شوال معین می‌شود.

آداب و سنن عید فطر

• تکبیر

از سنت‌های مسلمانان در روز عید فطر، تکبیر است. تکبیر در روز عید فطر، برگرفته از آیه‌ای از قرآن است و پیش از نماز عید فطر و شروع خطبه، در خانه‌ها و کوچه و بازار خوانده می‌شود؛

الله أکبر الله أکبر الله أکبر
لا إله إلا الله
الله أکبر الله أکبر
ولله الحمد
الله أکبر کبیراً
والحمد لله کثیراً

• غسل

در متون اسلامی، توصیه شده است که مسلمانان در روز عید فطر و عید قربان، تن خود را در آب بشویند و غسل کنند. غسل عید، از سنت‌های مسلمانان در روز عید است و در آن فرقی بین مردان، زنان و کودکان نیست.

در روایت آمده است که چون خواستى غسل كنى بگو: «اللَّهُمَّ إِيمَاناً بِكَ وَ تَصْدِيقاً بِكِتَابِكَ وَ اتِّبَاعَ سُنَّةِ نَبِيِّكَ مُحَمَّدٍ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ‏» پس بسم الله بگو و غسل كن و چون از غسل فارغ شدى بگو: «اللَّهُمَّ اجْعَلْهُ كَفَّارَةً لِذُنُوبِي وَ طَهِّرْ دِينِي اللَّهُمَّ أَذْهِبْ عَنِّي الدَّنَسَ‏»

• زکات فطره یا فطریه

طبق روایات، مسلمانان باید قبل از نماز عید فطر، زکات فطره را از مال خود کنار بگذارند و آن را به یک فرد نیازمند بپردازند. به طور شرعی فطریه هر فرد  با در نظر گرفته قوت غالب وی، مقدار نان یا برنجی که مصرف می‌کند تعیین می‌شود.

احکام نماز عید فطر

نماز عید فطر دو رکعت دارد و در هر رکعت، پس از خواندن سوره حمد، می‌توانید سوره ای  به دلخواه خود بخوانید. البته علما توصیه می‌کنند در رکعت اول، پس از حمد، سوره شمس و در رکعت دوم پس از سوره حمد، سوره غاشیه خوانده شود و یا در رکعت اول پس از سوره حمد، سوره اعلی و در رکعت دوم، سوره شمس خوانده شود.

در نماز عید  فطر، در رکعت اول، و پس از خواندن حمد و سوره، پنج تکبیر و پنج قنوت خوانده می‌شود که بعد از هر تکبیر یک بار دست ها را به قنوت گرفته و دعای قنوت را میگوییم و در رکعت دوم، چهار تکبیر و چهار قنوت.

ساعت و زمان نماز عید فطر چگونه است؟ زمان خواندن نماز عید فطر، از زمان طلوع خورشید تا زوال آن( یعنی تا قبل از اذان ظهر) است و اگر زمان آن بگذرد قضا ندارد.

• آيا مي توان نماز عيد فطر را به جماعت نيت كرد؟ و در نماز بايد حمد و سوره را همراه با امام جماعت بخوانيم يا خير؟

۱- در زمان غیبت احتیاط واجب آن است که نماز عید به جماعت خوانده نشود؛ ولی به قصد رجاء اشکال ندارد و با قصد امید به ثواب جماعت؛ نیت جماعت نماید، اشکال ندارد. لیکن اگر در زمان غیبت، توسط ولی فقیه یا کسی که از طرف او اجازه دارد نماز عید را به جماعت برگزار نماید، اشکال ندارد و نیت جماعت بدون قصد رجاء هم اشکال ندارد و صحیح است.

۲- در صورت برگزاری نماز عید با جماعت، حمد و سوره را امام می خواند و ماموم حمد و سوره را نمی خواند؛ ولی سایر ذکر ها از جمله دعای قنوت را ماموم هم باید بخواند.

• نماز عيد فطر و قربان و نماز جمعه، از کدام نوع از واجبات است؟

آیا نماز عید فطر واجب است؟ ممکن است این سوال برای شما پیش آمده باشد که آیا نماز عید فطر واجب است یا نه؟

در عصر حاضر نماز عيد فطر و قربان واجب نيست، بلکه مستحب است، ولی نماز جمعه واجب تخييری است.

البته مستحب است نماز عید فطر را پس از بلند شدن آفتاب بخوانند. یعنی وقتی آفتاب دیده شود و در عید فطر مستحب است بعد از برخواستن آفتاب افطار کنند، زکات فطره را بدهند و بعد نماز عید را بخوانند.

• آيا در حال حاضر و بسط يد ولی فقيه، اقامه نماز عيد فطر و قربان فقط توسط ولی فقيه و نمايندگان وی که مجاز به اقامه هستند بايد انجام شود يا اين‌ كه ائمه جماعات هم در مساجد و جاهای ديگر می‌‌توانند اقامه نمايند؟

اقامه نماز عيد برای‌ غير منصوبان از طرف ولی فقيه به قصد رجا، نه به قصد ورود، اشكال ندارد اگرچه بهتر است كه غير از منصوب از طرف ولی فقيه كسی متصدی اقامه‌ آن نشود.