اطلاعاتی درباره ماجرای عید غدیر خم

ستاره | سرویس مذهبی – روز عید غدیر خم، یعنی روز ۱۸ ذی‌الحجه روزی است که رسول اکرم (ص)، امام علی (ع) را به جانشینی خود به مردم معرفی کرد. منابع بسیاری به شرح ماجرای عیدی غدیر پرداخته اند، تا جایی که حتی در برخی از مجموعه شعر غدیر که بحر طویل عید غدیر نامیده شده اند نیز این ماجرا را توضیح داده شده است. در این مقاله سوالات مهمی که درباره عید غدیر ممکن است برای شما پیش آمده باشد را گردآوری کرده‌ایم؛

غدیر به چه معناست؟

غدیر در لغت به معنای آبگیر است؛ گودالی در بیابان که آب باران در آن گرد آید. در میان راه دو شهر بزرگ مکه و مدینه، محلی است به نام «جُحفه» که در زمان رسول گرامی اسلام، کاروانیان حج از آن‌جا عبور می‌کردند، اما علت نام‌گذاری این غدیر به خم، آن است که آبگیر آنجا به شکل خُمِ رنگرزان بوده و برخی قبایل صحرایی، گاه جامه‏ های رنگ کرده خود را در این آبگیر می‌شسته‏‌اند.

ماجرای عید غدیر چه روز و چه ساعتی اتفاق افتاد؟

در مورد تاریخ غدیر تقریبا اختلافی بین منابع نیست. بر اساس بسیاری از منابع اهل سنت و شیعه،‌ وقوف پیامبر (ص) در عرفه، روز جمعه بوده است، بنابراین، روز غدیر آن سال که نه روز پس‌ از عرفه و هجدهم ذی‌الحجه است، یکشنبه بوده است. اما این گردهمایی در چه ساعتی از روز روی داده است؟ طبرسی در این‌باره می‌نویسد: جبریل زمانی که پنج ساعت از روز گذشته بود بر پیامبر نازل شد. فتال نیشابوری نیز گزارشی را می‌آورد و می‌نویسد: پنج ساعت از روز گذشته بود که جبرئیل پیام ابلاغ رسالت را برای پیامبر آورد.

چند نفر در غدیر جمع شدند؟

محور و هسته اصلى حاضران در غدیر، اهالى مدینه و بقیه از قبایل اطراف مدینه و احتمالا قبایل شمالى نجد بوده‌اند. بر اساس مباحثى که درباره جمعیت مدینه در پاسخ تفصیلی آمده، معلوم می‌شود که مدینه ظرفیت فرستادن حدود پنج هزار نفر را به مکه داشته است؛ از این‌رو با تمسک به روایتی در تفسیر عیاشی از امام صادق (ع) که تعداد حاضرین در غدیر ده هزار نفر دانسته شده؛ و همچنین گزارش «جامع الاخبار»، به این نتیجه می‌رسیم که حدود پنج هزار نفر از اهالى مدینه و تعدادى نیز از قبایل اطراف در غدیر حاضر بوده‌اند. هرچند چنانچه بخواهیم روایت ده هزار نفر عیاشى را بپذیریم، باید توجیهى برای ‏پنج هزار دیگر داشته باشیم.

امام علی(ع) در روز غدیر چند ساله بود؟

روز غدیر در سال دهم هجرت اتفاق افتاده است، اما با توجه به این‌که در سال تولد امام علی (ع) اختلاف نظر وجود دارد، تعیین سن آن حضرت در آن روز، بستگی به آن دارد که کدام نقل در ولادت ایشان تقویت شود. نظریه مشهور مورخان در مورد ولادت امام علی (ع) این است که آن حضرت در سال سی‌ام عام‌الفیل یعنی ده سال قبل از بعثت پیامبر اسلام (ص) متولد شدند. بنابراین، امام علی (ع) در روز غدیر ۳۳ سال داشتند. نظریه دیگر این است که امام علی (ع) ۱۲ سال قبل از بعثت متولد شدند؛ در این صورت سن امام(ع) در روز غدیر ۳۵ سال بود.

آیا خود امام علی(ع) برای اثبات ولایت و امامت خویش به واقعه غدیر استدلال می‌کردند؟

خود امام علی (ع) برای اثبات امامت و ولایت خویش به این واقعه استناد فرموده‌اند. در ادامه برخی از روایات اهل سنت در این مورد آورده شده است:

• احمد بن حنبل (م ۲۴۱ق) در مسند: حضرت على (ع) مردم را در رحبه گرد آورد و فرمود: «سوگند می‌دهم هر مرد مسلمانى که غدیر خم را به خاطر دارد و سخنى را که در آن روز از رسول خدا (ص) شنیده است، از جا برخیزد». سى تن از مردم براى اقامه شهادت بپا خاستند – ابو نعیم گفته است که افراد بسیارى‏ شهادت دادند – و اعلام کردند آن هنگام که رسول خدا دست على (ع) را به دست مبارک خود گرفت خطاب به مردم فرمود: «آیا می‌دانید که من شایسته‌تر به مؤمنان از خود آن‌ها می‌باشم؟» همگى فرمایش رسول خدا (ص) را تصدیق کردند. رسول خدا فرمود: «هر کس من مولای او هستم،‌ این [علی] مولای او است، پروردگارا! دوست على را دوست بدار و دشمن على را دشمن بدار». ابو طفیل گفت: از میان جمع در حالى بیرون رفتم که در خودم احساس ناراحتى می‌کردم و در بازگشت از اجتماع مردم، به دیدار «زید بن ارقم» رفتم و به او گفتم: از على چنین و چنان شنیدم و ناراحت شدم! «زید» گفت: آنچه را که شنیدى انکار مکن! به دلیل آن‌که، آنچه را که استماع کرده‌اى من خود از رسول خدا(ص) شنیده‌ام.
• بوبکر بزار (م ۲۹۲ق) در البحر الزخار: ابو اسحاق از عمرو بن ذى مر، سعید بن وهب و زید بن یثیع نقل کرده است که؛ هر سه به اتفاق هم گفتند که شنیدیم:

حضرت على (ع) سوگند می‌داد که؛ «هر کسى از شما از پیغمبر اکرم (ص) در روز غدیر خم آنچه را درباره من فرموده، شنیده است، شهادت خود را اعلام نماید». سیزده تن از حاضران از جای خود برخاستند و گواهى خود را اعلام داشتند که از آن‌حضرت شنیدیم، فرمود: «آیا من از جان مؤمنان سزاوارتر از خود آن‌ها نیستم؟» مردم فرموده آن‌ حضرت را تصدیق کردند….».

• در سیره حلبیه نقل شده که علی (‏ع) به همین حدیث احتجاج فرمود که: «هر کس [این جمله رسول خدا را: «من کنت مولاه…»] شنیده، بلند شود و شهادت دهد که پیامبر (ص) در روز غدیر این حقایق را گفته است. به نقلی، ۱۷ و به نقلی ۳۰ نفر از اصحاب بلند شدند و گواهی دادند.

چه کسانی واقعه غدیر را تایید کرده‌اند؟

واقعه غدیر خم، یکی از مسلم‏ترین مسائل تاریخ اسلام است که صدها مورخ و مفسر شیعه و سنی آن را نقل کرده‌اند و افرادی چون ابوریحان بیرونی، خواجه نصیرالدین طوسی و فارابی نیز بر همین اساس، به تحلیل فلسفه «امامت» پرداخته‌اند. ابن‌سینا نیز به موضوع نص (حدیث صریح غدیر)، در کتاب شفا پرداخته و آن را بهترین راه برای تعیین جانشین دانسته است.

چه کسی روز غدیر را عید اعلام کرد؟

واکنش شیطان درباره عید غدیر چه بود؟