قاتل امام حسن مجتبی (ع) | سرنوشت قاتل امام حسن چه شد؟؟

قاتل امام حسن مجتبی (ع) ، همسر ایشان، به نام “جُعده” بوده، و پدرش “اشعث بن قیس”، و مادرش “ام فروه”، خواهر ابوبكر(خلیفه اول) بوده است. 

شهادت ‌امام حسن مجتبی (ع) در روز ۲۸ ماه صفر سال ۴۹ هجری در سن ۴۷ سالگی به خاطر خوردن زهر و مسمومیت ناشی از آن بوده است و ایشان در قبرستان بقیع به خاك سپرده شدند.

اما این سوال مطرح می شود که چگونه و چرا همسر امام حسن، تصمیم گرفت ایشان را به شهادت برساند؟؟ عاقبت قاتل امام (جعده) چه شد؟؟ اصلا چرا امام حسن (ع) با جعده ازدواج کرد؟؟ در ادامه مطلب به همه این سوالات پاسخ خواهیم داد. 

همه ما تا کنون بارها و بارها بر مظلومیت امامان معصوم و نحوه جانگداز شهادت آن ها گریسته ایم، اما کمتر از سرنوشت قاتلان ائمه اطلاعی در دست داریم. در میان ۱۲ امام شیعه که ۱۱ نفر از آن بزرگواران تا کنون به شهادت رسیده اند، دو نفر توسط همسرانشان به فیض شهادت نائل آمده اند.

اولین این امامان، امام حسن مجتبی (ع) است که توسط همسرش جعده دختر اشعث بن قیس و دیگری امام جواد (ع) که توسط همسرش ام فضل دختر مأمون عباسی کشته شد.

جعده چگونه امام حسن (ع) را به شهادت رساند؟؟

همانطور كه كتاب “منتخب التواریخ”، از كتاب “ارشاد” شیخ مفید”رحمةا…علیه” نقل كرده است، از این قرار است كه چون معاویه “لعنة ا…علیه” می خواست برای پسرش اخذ بیعت كند، سمّی را نزد جُعده فرستاد. به همراه صد هزار درهم، و وعده كرد كه اگر امام حسن مجتبی( را به قتل برساند، او را به تزویج فرزندش یزید”لعنة ا…علیه” در آورد. جُعده نیز سم را به آن حضرت خورانید، و حضرت تا چهل روز مریض بودند، و سپس از دنیا رفتند.

چرا امام حسن با جعده ازدواج کرد؟؟ ازدواج آنها چگونه صورت گرفت؟

اطلاعات دقیق و درستی در مورد «جعده» و یا سایر همسران امام وجود ندارند، اما می‌توان گفت به دلیل اینکه امام حسن(ع) فضائل فراوانی در وجودشان بود و همچنین سخنان رسول خدا(ص) در شأن ایشان سبب شد بسیاری از سرشناسان آن زمان چه در مدینه و چه در کوفه خواهان آن باشند که دختر خود را به همسری فرزند حضرت علی(ع) دربیاورند و شرافت دامادی همچون ایشان را داشته باشند.

در این میان اشعث بن‌ قیس رئیس قبیله «کنده» یمنی و همچنین سرپرست قبایل یمنی مقیم کوفه بود و دارای قدرت بود. نقل شده است که قرار بود امیرالمومنین(ع)، دختر سعید بن‌ قیس همدانی که از شیعیان آن حضرت و یکی از سران قبایل بود را برای امام حسن(ع) برگزیند و سعید نیز از این اتفاق بسیار خوشحال بود ولی زمانی که اشعث بن قیس متوجه این امر شد به سراغ سعید رفت و به او گفت «تو می‌خواهی دخترت را به کسی بدهی که جایگاه والایی در جامعه دارد و از مقام و مرتبی برخوردار است؟ در حالی که حسن(ع)به خاطر این جایگاه، بعدها دختر تو را با سخنان خود تحقیر خواهد کرد».

با این حرف‌ها، سعید از این کار منصرف کرد. همچنین اشعث دختر سعید را به عقد پسرش درآورد. سپس اشعث بن قیس به سراغ امام علی(ع)رفت و با اصرار فراوان دخترش را به عقد حسن بن علی(ع) درآورد، با انجام این کار زمانی که سعید از ماجرا باخبر شد با اشعث به نزاع برخاست و اشعث او را با ساده‌لوحی و بی‌تدبیری متهم کرد.

این سوال پیش می‌آید که چرا امیرالمومنین(ع) دختر این فرد به ظاهر اسلام آورده را برای فرزندش برگزید با آن که وی از فرمانداران عثمان بود و با حضرت دشمنی داشت؟

در نظر داشته باشد اشعث در آن زمان خود را دوستدار امام علی(ع) معرفی می‌کرد و تمام رفتارش این مطلب را نشان می‌داد. وی فردی بود که بسیار ماهرانه سخن می‌گفت و خود را در میان مردم به عنوان پیرو حضرت علی(ع) شناسانده بود. این فرد بعد از این داستان شخصیت اصلی خود را بروز داد، به هر حال «جعده» فریب معاویه را خورد و با وعده پول و همسری یزید، دست به انجام عملی فاجعه‌بار زد و امام دوم شیعیان را مسموم کرد و به شهادت رساند.

در نهایت هم «جعده» به همسری یزید درنیامد و معاویه با سخنانی طعنه‌آلود به جعده گفت «نمی‌خواهد یزید را هم همچون حسن مسموم کنید». این زن بعد از امام حسن (ع) دوبار دیگر ازدواج کرد که از او نسلی نمانده است.

فرزندان امام حسن از جعده | آیا امام حسن (ع )از جعده همسری که او را به زهر مسموم کرد فرزندی هم داشت؟

بنا بر نقل مرحوم شیخ مفید در کتاب «الارشاد»، خیر. بر اساس روایات قوی تاریخی امام حسن (ع) از این زن (جعده)هیچ فرزندی نداشت و آن فرزندانی که به امام نسبت داده می شوند و در واقعه کربلا بودند متعلق به کنیزی به نام نفیله، مادر عمرو، قاسم و عبدا… است که هرسه در کربلا در کنار امام حسین ـ علیه السلام ـ شهید شدند.

نام همسر امام حسن مجتبی که مادر حضرت قاسم بود

روایات متعددی از همسران و فرزندان امام حسن  وجود دارد که مشخص نیست درست هستند یا خیر. در منابع از خوله دختر منظور فزاری مادر حسن مثنی، ام اسحق دختر طلحه بن عبیدالله تیمی، ام بشیر دختر عقبه بن عمرو مادر زید، جعده دختر اشعث و نفیله یا رمله مادر قاسم، عبدالله و عمر به‌عنوان همسران امام حسن(ع) نام برده شده است.

چرا جعده قصاص نشد؟

به نقل از شیخ مفید، نزدیک ترین تاریخ نگار شیعی به قرن اول و دوم ، این دانشمند پرآوازه اسلامی در کتاب «الارشاد فی معرفة حجج ا… علی العباد» خود که به «الارشاد» معروف است در مورد نحوه شهادت امام حسن علیه السلام می نویسد: زمانی که لحظه شهادت امام حسن (ع) نزدیک شد، آن حضرت برادرش حسین بن علی (ع) را طلب کرد و در آن لحظات پایانی به او گفت:اى برادر! به زودى از تو جدا مى‏شوم و به دیدار پروردگار خود، نائل مى‏گردم. مرا مسموم کرده اند و امروز پاره جگرم در میان تشت افتاد؛ می‌دانم چه کسى این جفا را بر من کرده و این ظلم از کجا سرچشمه گرفته؛ من در پیشگاه خدا با وى دشمنى خواهم کرد؛ ولی سوگند به حقى که بر تو دارم از تو می خواهم که این پیشامد و مرتکب آن را تعقیب مکن و منتظر قضای الهی درباره من باش.

حال دو تحلیل بر این تصمیم می توان در نظر گرفت اول این که دستگاه حاکم با علم به این که جعده می خواهد دست به چنین کاری بزند می توانست از اجرای این توطئه جلوگیری کند و نکرد بنابراین دخالت های پشت پرده این دستگاه و دشمنی با اهل بیت(ع) بیشتر نمایان شد و امام صلاح دیدند که در آن شرایط چنین تصمیم بگیرند.

دوم این که چون شاهد و مدرک و سندی معتبر وجود نداشت امام با علم به این که چه فردی او را مسموم کرده و با نقشه چه سیستمی این اتفاق افتاده است به صراحت درباره قصاص قاتل تقاضایی مطرح نکرد.

سرنوشت «جعده»همسر و قاتل امام حسن مجتبی(ع) چگونه شد؟ | مرگ جعده همسر امام حسن

«جعده» گمان می‌کرد همین که امام حسن(ع) را از میان بر دارد، عروس خلیفه می‌شود و دیگر همه چیز تمام است اما نمی‌دانست سرنوشت جوری رقم می‌خورد که دنیا به فرزندانش روی خوش نشان نخواهد داد.

جعده که نفاق را از پدرش به ارث برده بود، در آرزوی همسری یزید دست به عمل شومی زد که ریشه‌دار بودن نفاق در این خاندان را پیش‌ از پیش نمایان ساخت، باید گفت که از تاریخ‌ ولادت‌ و وفات‌ او اطلاعی‌ در منابع‌ نیامده‌ است.

روزی که امام حسن(ع) روزه بود، جعده زهر را در شیر ریخت و در هنگام افطار به امام(ع) داد، امام مقداری از آن نوشید و بلافاصله زهر را احساس کرد و فرمود: «انا لله وانا الیه راجعون»، جعده‌ پس‌ از زهر دادن‌ به‌ امام‌ حسن(ع)، مورد نفرین حضرت‌ قرار گرفت.

از آن پس، پیوسته لخته‌های خون بالا می‌آورد و این وضع ۴۰ روز ادامه داشت تا سرانجام در روز ۲۸ صفر سال ۵۰ هجری پس از وصیت به برادرش، امام حسین(ع)، دار فانی را وداع گفت.

پس‌ از کارگر شدن زهر، معاویه‌ به‌ وعده مالی‌ که‌ به‌ جعده‌ داده‌ بود وفا کرد، ولی‌ به‌ ازدواج‌ او با یزید رضایت‌ نداد و به‌ او گفت:‌ می‌ترسد فرزندش‌ را نیز مانند حسن ‌بن‌ علی‌ به‌ قتل‌ برساند.

با نگاهی کوتاه به شرایط و اوضاع سیاسی اجتماعی آن روز در متوجه می‌شویم که جعده فریب وعده‌های معاویه را خوردند، نه اینکه جعده عاشق یزید باشد، بلکه چون خلیفه آن وقت معاویه بود و می‌خواست زن پسر خلیفه آن روز و خلیفه آینده شود، دست به چنین کاری زد و امام در این قضیه فدای توطئه معاویه و یزید شد.

در مورد سرنوشت جعده و زندگی او پس از امام حسن(ع) هم در تاریخ این طور آمده است:

جعده‌ پس‌ از امام‌ حسن‌ مجتبی(ع)، دو بار ازدواج‌ کرد، نخست‌ با «یعقوب ‌بن‌ طلحه بن‌ عبیدالله»  که‌ برای‌ او سه‌ پسر به‌ نام‌های‌ اسماعیل‌، اسحاق‌ و ابوبکر به ‌دنیا آورد؛ اسماعیل‌ و اسحاق‌ به‌ هنگام‌ حیات‌ پدر از دنیا رفتند. دومین‌ بار پس‌ از کشته‌ شدن‌ یعقوب ‌بن‌ طلحه‌ (متوفی‌ ۶۳) در واقعه حره‌  با عباس ‌بن‌ عبدالله ‌بن‌ عباس‌ (فرزند ارشد ابن‌عباس‌) ازدواج‌ کرد و برای‌ او پسری‌ به‌ نام‌ محمد و دختری‌ به‌ نام‌ قریبه به‌ دنیا آورد که‌ از این‌ دو نیز نسلی‌ باقی‌ نماند.

در گزارش‌ها آمده‌ که‌ قریشیان‌ به‌ هنگام‌ مشاجره‌ با فرزندان‌ جعده‌ آنان‌ را «بنی‌ مسمه الازْواج‌» -فرزندان‌ زنی‌ که‌ همسرانش‌ را مسموم‌ می‌کند- خطاب‌ می‌کردند.

شما چه اطلاعات دیگری راجع به قاتل امام حسن مجتبی (ع) دارید؟ می‌توانید از طریق قسمت “نظرات و پرسش‌ها” دیدگاه‌هایتان را با ما به اشتراک بگذارید.