پاگیزگی در اسلام بسیار اهمیت دارد و بارها و بارها به آن تاکید شده است. به طور مثال احکام و احادیث زیادی در مورد ناخن گرفتن وجود دارد که بهتر است از آن مطلع باشید.
برای مؤمنان، پاکیزگی مقدمه تقرب آنان به خداوند است؛ زیرا آغاز ارتباط رسمی با خداوند تنها با داشتن طهارت (وضو یا غسل) ممکن است، و برای نماز که کلید ذکر خداست.
در این میان احادیث زیادی در مورد نظافت و پاکیزگی وجود دارد که در این بخش به آنها میپردازیم.
حدیث نظافت جز ایمان است
حدیث امام حسین در مورد بهداشت و پاکیزگی
حدیث امام رضا در مورد پاکیزگی
امام رضا علیه السلام:
مِن أخلاقِ الأنبیاءِ التَّنظُّفُ.
پاکیزگى از اخلاق پیامبران است.
(بحار الأنوار، ج ۷۸، ص ۳۳۵)
أنَّ اللهَ تَبارَكَ و تَعالی یُحِبُّ الجَمالَ والتَّجَمُّلَ، ویُبغِضُ البُؤسَ والتَّباؤُس.
خدای تبارک و تعالی، زیبایی و آراستگی را دوست دارد و فقر و فقر نمایی را دشمن میدارد.
(مستدرك الوسائل، جلد ۳، صفحه ۲۳۶)
حدیث در مورد نظافت خانه
در این قسمت احادیثی از پیامبر و سایر امامان در مورد نظافت خانه و اهمیت آن را گرداوری کردیم.
(وسائل، ج ۱، ص ۴۳۶)
طهروا هذه الأجساد طهرکم الله، فإنه ليس عبد يبيت طاهرا إلا بات معه ملک في شعاره، ولا يتقلب ساعة من الليل إلا قال: اللهم اغفر لعبدک فإنه بات طاهرا.
اين بدن ها را پاکيزه سازيد تا خداوند شما را پاکيزه گرداند، زيرا هيچ بنده اي نيست که شب با بدني پاکيزه بخوابد مگر اين که فرشته اي در ميان جامه او با وي مي خوابد و هيچ ساعتي از شب از اين پهلو به آن پهلو نمي چرخد مگر اين که آن فرشته گويد: خدايا! بنده ات را بيامرز، زيرا که با بدني پاکيزه خوابيده است.
(کنز العمال، ح ۲۶۰۰۳)
(وسائل الشیعه)
(محاسن، ص ۵۷۸)
نظفوا بيوتکم من حوک العنکبوت، فإن ترکه في البيت يورث الفقر.
اتاق هاي خود را از تار عنکبوت تميز کنيد، زيرا باقي گذاشتن آن در خانه فقر مي آورد.
وسائل الشيعه، جلد ۳، صفحه ۵۷۵
لا تؤوا التراب خلف الباب، فإنه مأوي الشيطان.
خاکروبه را پشت در (خانه) جمع نکنيد، زيرا که جايگاه شيطان مي شود.
وسائل الشيعه، جلد ۳، صفحه ۵۷۲
«لاتشربوا الماء من ثلمة الاناء ولامن عروته فانّ الشّیطان یقعد علی العروة و الثّلمة ».
دستمال چرب و گوشتی در خانه جای ندهید که استراحتگاه و مأوای شیطان است.
(محاسن، ص ۵۷۸)
امام محمد باقر عليه السلام
کنس البيوت ينفي الفقر.
جارو کردن خانه ها، فقر را از بين مي برد.
وسائل الشيعه، جلد ۳، صفحه ۵۷۱
حدیث در مورد نظافت مسجد
در تعدادی از روایات نیز به رعایت بهداشت در مساجد و نیز تمیزکردن آنها سفارش شده است:
رسول خدا (صلیاللهعلیهوآلهوسلّم)
«هرکسی مسجد را جارو کند، خداوند ثواب آزادکردن بنده را در نامه عملش مینویسد و هرکسی که به اندازه خاشاک چشمی زباله از مسجد بیرون ببرد، خداوند دو بهره از رحمتش را به او هدیه خواهد داد».
(برقی، احمد بن محمد، المحاسن، ج۱، ص۵۶-۵۷،)
«هر کس روز پنجشنبه، شب جمعه مسجد را جارو کند و به اندازه سرمه چشم خاک از مسجد بیرون برد، گناهانش آمرزیده خواهد شد».
(شیخ صدوق، ثواب الاعمال و عقاب الاعمال، ص۳۱)
مَن قَمَّ مَسجِدا كَتَبَ اللّهُ لَهُ عِتقَ رَقَبَةٍ، ومَن أخرَجَ مِنهُ ما يُقذي عَينا كَتَبَ اللّهُ عَزَّوجَلَّ لَهُ كِفلَينِ مِن رَحمَتِهِ.
هر كس مسجدی را جارو كند، خداوند برای او، ثواب آزاد كردن بندهای را مینویسد، و هر كس از مسجد به اندازه خاشاكی كه به چشم میرود، بیرون ببرد، خدای عز و جل، وی را از رحمتش دوچندان برخوردار میگردانَد.
( الأمالی للصدوق: ص ۲۴۶ ح ۲۶۳)
عُرِضَت عَلَيَّ اُجورُ اُمّتي، حَتَّى القَذاةَ يُخرِجُهَا الرَّجُلُ مِنَ المَسجِدِ.
پاداش كارهای نیك امّتم، حتّی خار و خاشاكی كه شخصی از مسجد بیرون میبرد، بر من عرضه شده است.
( أخبار مكّة للفاكهی: ج ۲ ص ۱۲۹ ح ۱۲۸۹ عن أنس)
يا عَلِيُّ، أعطِ الحورَ العينَ مُهورَهُنَّ: إماطَةَ الأَذى عَنِ الطَّريقِ، وإخراجَ القُمامَةِ مِنَ المَسجِدِ، فَذلِكَ مَهرُ الحورِ العينِ.
ای علی! مهریه حوریان بهشتی را بپرداز: برطرف كردن مانع از سرِ راه و بیرون بردن خاكروبه از مسجد، مهریه حوریان بهشتی است.
قَمَّتِ البَیتَ: أی كَنَسَتْهُ، والقُمامة: الكُناسة (النهایة: ج ۴ ص ۱۱۰ «قمم»)
اِبنُوا المَساجِدَ وأخرِجُوا القُمامَةَ مِنها… وإخراجُ القُمامَةِ مِنها مُهورُ الحورِ العينِ.
مسجدها را بسازید و خاكروبه را از آنها خارج سازید… كه رُفتن خاكروبه از آنها، مهریه حوریان بهشتی است.
(المعجم الكبیر: ج ۳ ص ۱۹ ح ۲۵۲۱)
مَن كَنَسَ المَسجِدَ يَومَ الخَميسِ ولَيلَةَ الجُمُعَةِ، فَأَخرَجَ مِنهُ مِنَ التُّرابِ ما يُذَرُّ فِي العَينِ، غَفَرَ اللّهُ لَهُ.
هر كس در روز پنجشنبه و شب جمعه، مسجد را نظافت كند و گَرد و خاكی را كه در چشم میرود، بِروبَد، خداوندْ او را میآمرزد.
(تهذیب الأحكام: ج ۳ ص ۲۵۴ ح ۷۰۳، ثواب الأعمال: ص ۵۱)
مَن أحَبَّ ألّا تَأكُلَهُ الدّيدانُ تَحتَ الأَرضِ فَليَكنُسِ المَساجِدَ.
هر كس دوست دارد خوراك كِرمهای زیرِ خاك نشود، مسجدها را نظافت كند.
( الفضائل: ص ۱۲۹ عن عبد اللّه بن مسعود، بحار الأنوار: ج ۸ ص ۱۴۵ ح ۶۷.)
امام علی (علیهالسّلام)
«هرکسی مسجد را بزرگ نگهدارد و نخاله و آشغال در آن نیاندازد، فردای قیامت خندان خواهد بود و وقتی که (نامه اعمال) او را حساب میکنند، خداوند نامه عمل او را به دست راستش میدهد».
(مجلسی، محمدتقی، لوامع صاحبقرانی، ج۳، ص۲۴۸،)
«هر کسی مسجد را جارو کند، گناه آنروز وی بخشیده میشود».
(جرجانی، ابواحمد بن عدی، الکامل فی ضعفاء الرجال، ج۲، ص۴۵۸،)
أمَرَ رَسولُ اللّهِ صلى الله عليه و آله أن تُبنَى المَساجِدُ، وأن تُطَيَّبَ وتُطَهَّرَ، وأن تُجعَلَ عَلى أبوابِهَا المَطاهِرُ.
پیامبر خدا فرمان داد تا مسجدها ساخته شوند و خوشبو و پاكیزه گردند و در كنار درِ هر یك، وضو خانه قرار داده شود.
(مسند زید: ص ۱۵۴ عن زید بن علیّ عن آبائه علیهم السلام.)
حدیث امامان و پیامبران درباره پاکیزگی
(مکارم الاخلاق، ص ۱۱۷)
(مکارم الاخلاق، ص ۱۴۵)
(دعائم الاسلام، ج۱، ص ۱۰۰)
(دعائم الاسلام)
(وسائل، ج ۱، ص ۴۳۳)
(وسائل، ج ۱۶، ص ۵۷۲)
(دعائم الاسلام)
إنَّ الْجَنَّةَ وَ الْحُورَ لَتَشْتاقُ إلي مَنْ يَكْسَحُ الْمَسْجِدَ، اَوْ يَأخُذُ مِنْهُ الْقَذي.
همانا بهشت و حورالعين در انتظار افرادي است كه در نظافت و تميز كردن مسجد سعي و تلاش نمايند.
(مستدرك الوسائل، جلد ۳، صفحه ۳۸۵)
کنس البيوت ينفي الفقر.
جارو کردن خانه ها، فقر را از بين مي برد.
(وسائل الشيعه، جلد ۳، صفحه ۵۷۱)
حدیث درباره پاکیزگی کلاس دوم
پیامبر اعظم حضرت محمد صلی الله علیه و آله می فرماید: با هرچه می توانید، خود را پاکیزه دارید، خداوند متعال اسلام را بر پاکیزگی پایهگذاری کرده است و جز پاکان کسی به بهشت نمیرود.
متن حدیث: قال رسول الله صلی الله علیه و آله : تنظفّوا بکلّ ما استطعتم، فإنّ الله تعالی بنی الإسلام علی النّظافة ولن یدخل الجنّة إلاّ کل نظیفٍ