دهه محرم، ده روز ابتدایی ماه محرم، اولین ماه در تقویم هجری قمری است که برای شیعیان سراسر جهان، یادآور شهادت امام حسین (ع) و یاران باوفایش در واقعه جانسوز کربلا است.
در این ایام غم و اندوه، شیعیان با پوشیدن لباس مشکی و برپایی مجالس عزاداری در مساجد و حسینیهها، به سوگ عزیزان خود مینشینند و یاد رشادتها و فداکاریهای آنان را گرامی میدارند.
روز نهم محرم، تاسوعا و روز دهم آن، عاشورا نامیده میشود. این دو روز در ایران تعطیل رسمی بوده و شور و شعور حسینی در سراسر کشور به اوج خود میرسد.
میرزا جواد ملکی تبریزی در کتاب المراقبات گفته است:
«برای دوستداران خاندان پیامبر(ص) شایسته است که در دهه اول محرم در قلب و ظاهرشان آثار حزن و اندوه هویدا باشد و بعضی از لذتهای حلال را به ویژه در نهم، دهم و یازدهم این ماه ترک کنند، به مانند کسی که داغدار عزیزانش است؛ و در دهه اول محرم هر روز امامشان را با زیارت عاشورا یاد کنند.»
برای عزاداری در شب ششم محرم میتوانید با متن روضه شب ششم محرم ، متن نوحه شب ششم محرم یا با استفاده از عزاداری کنید.
نامگذاری روزهای دهه
هر یک از شب های محرم به نام یکی از شهدا یا شخصیت ها یا وقایعی مرتبط با جریان کربلا نام گذاری شده است. نام گذاری این شب ها با گذشت زمان صورت گرفته و واضع خاصی ندارد. این کار از طرف مداحان و ذاکران اهل بیت و بر اساس جایگاه شهیدان کربلا، نزدیکی هر یک از آنها به نقطه وحدت بخش کربلا یعنی امام حسین(ع) و هم آهنگی شور و التهاب مراسم و روضة آنان با مرکز شورآفرین شب عاشورا صورت گرفته است.
شب ششم محرم به نام کیست؟
شب ششم محرم، شب نوجوانان عاشورایی، شب روضه قاسم بن الحسن(ع) است. قاسم بن حسن (شهادت سال ۶۱ هجری) از فرزندان امام حسن(ع) است که در واقعه کربلا به شهادت رسید. او در شب عاشورا در پاسخ امام حسین(ع) که نظر او را در مورد مرگ پرسید، مرگ را شیرینتر از عسل دانست. نحوه شهادت قاسم ابن الحسن در روز عاشورا به دست عمرو بن سعد بن نفیل ازدی بوده است.
در برخی از منابع داستانی درباره ازدواج وی با یکی از دختران امام حسین(ع) با عنوان عروسی قاسم نقل شده است که عالمان متعددی همچون علامه مجلسی، میرزاحسین نوری، شیخ عباس قمی، مرتضی مطهری آن را غیرمعتبر شمردهاند، اما برخی همچون ابوالحسن شعرانی گفتهاند دلیل بر رد این مطلب وجود ندارد. در عُرفِ عزاداریِ شیعیان در ایران، شب ۶ محرم به قاسم(ع) اختصاص دارد.
تاریخ ولادت قاسم بن حسن ثبت نشده است؛ با این حال در مقتل خوارزمی آمده است که وی در هنگام شهادت به سن بلوغ نرسیده بود و در لباب الانساب اثر بیهقی، سن وی به هنگام شهادت ۱۶ سال ثبت شده است. شیخ مفید، مادر قاسم و عبدالله و عمرو بن حسن را یک کنیز دانسته که اسم او نفیله یا رمله است؛ اما در مقاتل الطالبین، مادر او و ابوبکر بن حسن، مشترک دانسته شده است.