نامگذاری روزهای دهه
هر یک از شب های محرم به نام یکی از شهدا یا شخصیت ها یا وقایعی مرتبط با جریان کربلا نام گذاری شده است. نام گذاری این شب ها با گذشت زمان صورت گرفته و واضع خاصی ندارد. این کار از طرف مداحان و ذاکران اهل بیت و بر اساس جایگاه شهیدان کربلا، نزدیکی هر یک از آنها به نقطه وحدت بخش کربلا یعنی امام حسین(ع) و هم آهنگی شور و التهاب مراسم و روضة آنان با مرکز شورآفرین شب عاشورا صورت گرفته است.
برای عزاداری در شب پنجم محرم میتوانید با متن روضه شب پنجم محرم و متن نوحه شب پنجم محرم مجموعهای از نوحه های پنجمین شب ماه محرم را دراختیار داشته باشید.
شب پنجم محرم متعلق به کیست؟
این شب مانند شب چهارم میان چند شهید کربلا مشترک است. شب پنجم به حبیب بن مظاهر و حضرت عبدالله بن حسن کودک هشت ساله امام مجتبی(ع) نیز منسوب است. عبدالله(ع) در شمار آخرین شهیدانی بود که پیش از شهادت امام حسین(ع) در ظهر عاشورا به شهادت رسید.
حَبیب بن مُظاهِر اَسَدی (شهادت ۶۱ق) از شهدای کربلا. حبیب از قبیله بنیاسد و از اصحاب خاص حضرت علی(ع) بود. او از کسانی بود که پس از مرگ معاویه به امام حسین(ع) برای رفتن به کوفه نامه نوشتند. پس از شهادت مسلم، حبیب مخفیانه از کوفه خارج شد و خود را به امام حسین رساند و در روز عاشورا در کربلا به شهادت رسید. قبر او در حرم امام حسین(ع) و در نزدیکی ضریح امام حسین(ع) قرار دارد.
حبیب بن مُظَهَّر از قبیله بنیاسد و کنیه ابوالقاسم بوده است. ابنحجر عسقلانی در کتاب الاصابة فی تمییز الصحابه از منابع صحابهنگاری نام او را آورده است. به گفته او حبیب، پیامبر را درک کرده است اما به گفته سید محسن امین نام او در کتابهای الاِستیعاب و اُسدالغابه از منابع صحابهنگاری به عنوان صحابه پیامبر نیامده است. شیخ طوسی او را در زمره فهرست اصحاب امام علی(ع)، امام حسن(ع) و امام حسین(ع) آورده است.
زهیر، الگوی عاشقی کربلاست. او تا چند روز پیش، از دیدار حسین(ع) هراس داشت، اما پس از آن که به خیمه امام گام نهاد، بارقه نگاه حسین(ع) چنان در جانش اثر کردکه از همه هستی خود گذشت و از دنیا و خانمان گسست. او در این راه چنان پیش رفت که به یکی از فرماندهان سپاه آن حضرت تبدیل شد.
وی از مردان شریف و شجاع شهر کوفه و قوم خود شمرده میشد و به واسطه حضور در جنگها و فتوحات بسیار، جایگاه رفیعی به دست آورده بود. در برخی از منابع از قین -پدر زهیر- به عنوان یکی از اصحاب رسول خدا(ص) نام برده شده است.
دَهِه مُحَرَّم روزهای یکم تا دهم ماه محرم، اولین ماه سال هجری قمری است. در این ده روز، شیعیان به مناسبت شهادت امام حسین(ع) و یارانش در واقعه کربلا، سوگواری میکنند. روز نهم تاسوعا و روز دهم عاشورا نامیده شده و در ایران این دو روز تعطیل رسمی هستند.
میرزا جواد ملکی تبریزی در کتاب المراقبات گفته است:
«برای دوستداران خاندان پیامبر(ص) شایسته است که در دهه اول محرم در قلب و ظاهرشان آثار حزن و اندوه هویدا باشد و بعضی از لذتهای حلال را به ویژه در نهم، دهم و یازدهم این ماه ترک کنند، به مانند کسی که داغدار عزیزانش است؛ و در دهه اول محرم هر روز امامشان را با زیارت عاشورا یاد کنند.»