مخالفان و موافقان ازدواج موقت

ستاره | سرویس مذهبی – ازدواج موقت همواره در کشور با موافقان و مخالفانی روبرو بوده است. در ادامه برخی دلایل مخالفان و موافقان ازدواج موقت یا صیغه را می‌خوانیم؛

 

مخالفان و موافقان ازدواج موقت چه میگویند؟

دلایل مخالفان با ازدواج موقت

بیشتر انتقادات وارد شده بر صیغه بر پایه مواردی چون ایجاد تبعیض‌های اجتماعی و حقوقی علیه زنان، مغایرت با اسلام، کلاه شرعی بودن برای روسپی‌گری، رواج بیماری‌های آمیزشی مانند ایدز، نقض حقوق کودک حاصل از صیغه، از هم ‌پاشیدن خانواده‌ها است.

از نظر فرهنگی، در جامعه ایران بسیاری «صیغه» را نوعی کلاه شرعی برای روسپی‌گری می‌دانند. روسپی‌گری در ایران جرم بوده و مجازات شلاق دارد اما خواندن یک متن صیغه از جانب عاقد، آن را شرعی می‌کند.

منتقدان معتقدند که صیغه موجب ایجاد تبعیض‌های اجتماعی و حقوقی علیه زنان می‌شود؛ زیرا در قوانین «صیغه» منافع مرد بر منافع زن برتری دارد و می‌افزاید: در این جا فقط لذت جنسی مرد در نظر گرفته شده‌ است، نه زن. همچنین این نوع ازدواج موجب نقض حقوق زنان می‌شود زیرا در ازدواج موقت، زنان از مردان ارث نمی‌برند و مرد ملزم به پرداخت نفقه نیست.

فاطمه صادقی، پژوهشگر علوم سیاسی و فعال حقوق زنان معتقد است صیغه می‌تواند موجب انقیاد برخی زنان شود زیرا تعدد زوجات به دنبال خواهد داشت اما در عین حال ممکن است مشکلات دسته‌ای دیگر از زنان را حل کند. نکته مورد تاکید باید این باشد که ازدواج موقت چه نفعی برای زنان دارد و شان اجتماعی زنان در این پدیده چقدر مورد توجه جامعه قرار می‌گیرد. او همچنین در مورد تفاوت فلسفه رایج درباره صیغه در گذشته و موافقان فعلی ترویج آن هشدار می‌دهد و بررسی کارشناسی را ضروری می‌داند.

 

مخالفت با ازدواج موقت با استناد به قرآن

مخالفان در بحث‌های درون ‌دینی، با استناد به دستورها و سنت پیامبر، متعه را حرام می‌دانند. عمده‌ترین استناد اهل سنت در مورد حرمت ازدواج موقت بر تحریم آن به واسطه سنت و احادیث پیامبر است. آنان دلیل مخالفت خود نسبت به ازدواج موقت را، «نَسخ» ذکر می‌کنند و معتقدند که این نوع ازدواج به استناد تعدادی از آیات قرآن و همچنین حدیثی صریح از پیامبر، منسوخ است. از جمله اینکه زن در ازدواج موقت زوجه نیست؛ برای آنکه از شرایط زوجیت این است که ارث ببرد و بتوان او را طلاق داد و در آن لعان و ظهار جاری شود و دارای «عده» باشد و حق نفقه داشته باشد و حال آنکه هیچ یک از این شرایط در این نوع ازدواج نیست و از تمام شوؤن زوجیت محروم است. همچنین ازدواج موقت ارث ندارد در حالی که زوجه دائم ارث دارد و با توجه به ارث زوجین، چون در ازدواج موقت زوجین از یکدیگر ارث نمی‌برند، پس قرآن ناسخ ازدواج موقت است. علاوه بر آن چون ازدواج موقت طلاق ندارد و طلاق هم از لوازم زوجیت است پس متعه زوجه نیست و چون زوجه نشد، آیه طلاق ناسخ آیه متعه می‌باشد در صورتی که اگر متعه زوجه بود، باید بتوان آن را طلاق داد و حال آن که در این شرایط طلاق وجود ندارد.

 

دلایل موافقان ازدواج موقت

موافقان ازدواج موقت نیز استدلال‌هایی را در دفاع از آن مطرح کرده‌اند؛

متعه از گسترش روابط آزاد جلوگیری می‌کند. روابط آزاد مغایر برخی مذاهب است و تعهدات قانونی برای طرفین ایجاد نمی‌کند. این مزیت به ویژه در مورد فرزندان حاصل از ازدواج موقت مطرح است که تمام حقوق فرزندان ازدواج عادی را دارند در حالی‌که فرزندان روابط آزاد حرام‌زاده محسوب شده و از حمایت‌های قانونی و اجتماعی بی‌بهره‌اند.

از ازدواج موقت می‌توان به عنوان یک دوره آزمایشی برای تصمیم‌گیری در مورد امکان زندگی مشترک استفاده کرد.

این نوع از ازدواج در دوره نامزدی برای افراد و خانوادهایی که به مسائل شرعی پایبندند راه حلی است که امکان معاشرت و مراودات میان دو طرف را برقرار می‌کند.

 

 

ازدواج موقت در جمهوری اسلامی ایران چگونه است؟

بحث صیغه در حدود سال ۱۳۷۰ با سخنان علی‌اکبر هاشمی رفسنجانی، رئیس جمهوری وقت که صیغه را به عنوان راهکاری برای مقابله با معضلات جنسی جوانان مطرح کرده بود، دامن زده شد ولی این بحث به علت مخالفت‌های سنگینی که پیش آمد برای بیش از یک دهه به حاشیه رفت. در سال ۱۳۸۱ نیز با طرح راه‌اندازی خانه عفاف بالا گرفت که بعد اعلام شد طراح آن دستگیر شده و خود سابقه منکراتی داشته ‌است. در این بین گزارش‌های متعددی از فروش خدمات جنسی با انجام متعه ثبت شد، مثلاً در قم که روزانه هزاران زائر و مسافر به آن رفت‌وآمد دارند.

بار دیگر در سال ۱۳۸۶ مصطفی پورمحمدی، وزیر کشور خواستار رواج «صیغه» با هدف «جلوگیری از شیوع فساد در جامعه» شد. هرچند که بعداً غلامحسین الهام، سخنگوی دولت اعلام کرد سخنان اخیر وزیر کشور درباره ازدواج موقت، از جایگاه یک روحانی بوده ‌است و نظر دولت نیست. این امر مربوط به دولت به عنوان قوه مجریه کشور نیست. در قانون حمایت از خانواده ۱۳۹۱ در ماده ۲۱ ضمن تأکید بر آن که نظام حقوقی جمهوری اسلامی ایران با رویکرد به محوریت و استواری روابط خانوادگی، ازدواج دائم را مبنای تشکیل خانواده می‌داند، نکاح موقت را بر اساس احکام شریعت و قانون مدنی ایران جایز دانسته و در سه حالت ثبت آن را الزامی می‌داند که عبارت از باردار شدن زوجه، توافق طرفین و یا شرط ضمن عقد می‌باشد. در ماده ۵۱ عدم ثبت در این شرایط را مشابه عدم ثبت ازدواج دائم مشمول احکام کیفری برمی شمارد.