حکم برداشتن پول از جیب همسر از نظر مراجع تقلید چیست؟

سوالی که امروزه ذهن برخی از خانم‌ها را در گیر کرده این است؛ آیا می‌توان بدون اجازه از جیب همسر پول برداشت؟ حکم شرعی آن چیست؟ آیا به دلیل نفقه‌ای که بر گردن شوهر است، یک زن این حق را دارد؛ بدون اجازه از جیب شوهر خود پول بردارد؟ در این مطلب نظر و حکمی که مراجع عظام تقلید در این باره بیان داشته‌اند را برای شما گرداوری کردیم. شما باید بر اساس مرجع تقلیدی که دارید به این سوال خود پاسخ دهید. 

قبل از اینکه به نظرات مراجع تقلید در مورد حکم برداشتن پول از جیب همسر بپردازیم؛ بهتر است دو نکته را در نظر داشته باشید: 

در ابتدا باید بدانید که نظر مراجع در این باره با یکدیگر متفاوت است و هر شخصی بنابر مرجع تقلید خود لازم است در این باره عمل نماید.

همچنین نفقه زن که شوهر لازم است پرداخت کند، خوراک، پوشاک و تمامی نیازهای متعارف زن را بر اساس شأن او شامل می‌شود.

نظر مراجع درباره برداشتن پول بدون اجازه از جیب همسر

حکم شرعی برداشتن پول از جیب شوهر بدون رضایت از نگاه مراجع عظام تقلید به شرح زیر می‌باشد.

نظر آیت الله فاضل لنکرانی در مورد برداشتن پول از جیب شوهر بدون اجازه

ایشان در این‌باره بیان فرمودند که اگر نفقه از سوی شوهر به زن داده شود، برداشتن پول بدون اجازه جایز نخواهد بود اما اگر که شوهر نفقه که حق همسر است پراخت نکند، زن می‌تواند بدون اجازه او نفقه خویش را از مال شوهر بردارد. البته در صورتی که زن از رضایت شوهر خود مبنی بر برداشت مال اگاه باشد مانعی برای برداشت پول وجود ندارد؛ اما احتمال به رضایت او اجازه برداشت پول را صادر نمی‌کند.

نظر آیت الله العظمی صافی گلپایگانی

برداشتن پول از کیف شوهرش برای زن جایز نیست مگر اینکه به مجتهد واجد شرایط مراجعه کند و از مجتهد اجازه بگیرد.

نظر آیت الله خامنه ای

هر چند نفقه بر شوهر واجب است که بپردازد، اما زن او مجاز نیست بدون اجازه او از جیبش پول بردارد. اگر زن از شوهرش اطاعت کند و نفقه خود را از شوهرش مطالبه کند، اما او نخواهد پرداخت کند، ابتدا باید به حاکم الشرع (مجتهد) مراجعه کند تا او را واجب کند که نفقه خود را بپردازد. این راه ممکن نیست و شوهرش همچنان نمی‌خواهد نفقه او را بپردازد، او می تواند هر روز بدون اجازه او نفقه خود را بردارد و اگر ممكن نيست چنانچه ناچار باشد كه معاش خود را تهيه كند، در موقعى كه مشغول تهيه معاش است اطاعت شوهر بر او واجب نيست.

نظر آیت الله وحید خراسانی در مورد برداشتن پول از جیب شوهر بدون اجازه

زنی که خرج او بر شوهر می‌باشد و شوهر از پرداخت خرج امتناع می‌کند می‌تواند پس از مطالبه آن از شوهر و عدم پرداخت وی، بدون اجازه‌اش آن را از مال و پول او بردارد. بنا بر احتیاط واجب (اگر که امکان آن وجود داشته باشد) از حاکم شرع برای برداشتن آن اجازه بگیرد. همچنین اگر که زن نتواند از مال او بردارد و مجبور ساختن او نیز توسط متصدی امور حسبیه ممکن نیست، اگر که ناچار باشد که امرار معاش کند، هنگامی‌که در حال تهیه معاش است، اطاعت از شوهر بر او واجب نخواهد بود.

نظر آیت الله العظمی مکارم شیرازی

اگر شوهر هزینه های لازم را به طور متعارف می‌پردازد این کار جائز نیست. در غير اين صورت می‌تواند هر روز به اندازه خرجی‌ آن روز بدون اجازه از مال او بردارد و احتياط واجب آن است که اين کار با اجازه حاکم شرع باشد و اگر مجبور شود که خودش معاش خود را تهيه کند در موقعی که مشغول کار است اطاعت شوهر بر او واجب نيست.

نظر آیت الله العظمی نوری همدانی

در فرض سؤال که سرپرست یک خانواده خرجی خانواده را ندهد یا کم بدهد، اگر شوهر نفقه نمی‌دهد در حد ضرورت به عنوان تقاص برداشتن نفقه، مانعی ندارد.

نظر حضرت امام(ره) در مورد برداشتن پول از جیب شوهر بدون اجازه

آیا زن می تواند بدون اجازه از جیب شوهرش پول بردارد؟ آیا زن می‌تواند از جیب شوهر خسیسش بدون هم آهنگی پول بردارد و به جای نفقه حساب کند؟

نفقه به زنی تعلق می‌گیرد که مطیع باشد، یعنی با اجازه همسر از منزل خارج شود و او را تمکین نماید. مقدارنفقه هم بر اساس نیاز و احتیاج زن می‌باشد که عبارت است از خوراک، پوشاک، مسکن، خدمتکار و سایر لوازم زندگی است. اما مقدار غذا و نوشیدنی ها باید به اندازه سیر شدن و از نظر نوع باید در حد متعارف و مناسب با شأن او باشد. همچنین در لباس و سایر موارد نیز بر اساس شأنش باشد.

حال زنى که از شوهر اطاعت می‌کند اگر مطالبه خرجى کند و شوهر ندهد؛ می‌تواند جهت الزام شوهر بر پرداخت نفقه به حاکم شرع و اگر ممکن نباشد به مؤمنین مراجعه نماید. و چنانچه الزام شوهر بر دادن نفقه ممکن نباشد، مى‏تواند در هر روز باندازه خرجى آن روز بدون اجازه از مال او بردارد و اگر ممکن نیست چنانچه ناچار باشد که معاش خود را تهیه کند، در موقعى که مشغول تهیه معاش است اطاعت‏ شوهر بر او واجب نیست.

حال که جواب این سوال شرعی، منوط به دانستن معنای نفقه است؛ بهتر است تا حدودی با نفقه و وظیفه شوهر برای پرداخت نفقه به زن، آشنا شوید: 

نفقه در اسلام چه تعریفی دارد؟

نفقه چیست؟ نفقه از جمله حق و حقوق زن است که بیشتر از سایر حقوق مورد توجه قرار گرفته و به زوجه پرداخت می شود. نفقه عبارت است از مایحتاج زوجه مانند خوراک، پوشاک، مسکن، امور درمانی، بهداشتی، آرایشی و خدمتکار در صورت نیاز و یا عادت که از جانب زوج باید تأمین شود.

البته میزان نفقه زن بستگی به شرایط زندگی و شأن و منزلت زوجه دارد. پرداخت نفقه مشروط به تمکین زوجه نسبت به زوج می باشد و در غیر این صورت زن ناشزه محسوب شده و مستحق دریافت نفقه نخواهد بود. اما مهریه از جمله حقوق مالی زن در زندگی مشترک است که هیچ محدودیت و شرطی جهت استقرار آن برای زوجه نیست و باید در هر شرایطی به وی پرداخت شود جز این که زن به محض انعقاد نکاح، مستحق نیمی از مهر و پس از مقاربت مستحق نیم دیگر آن می شود.

قابل ذکر است که حتی اگر زوجه شاغل باشد و حقوق دریافت کند و یا دارای مال و اموالی باشد؛ این امر دلیل بر عدم پرداخت نفقه به وی نمی‌شود و زن اجباری به پرداخت هزینه های خود از محل درآمد یا اموالش پس از ازدواج ندارد.

نفقه را می توان به دو دسته نفقه ایام گذشته و نفقه حال تقسیم کرد، زوجه می تواند نسبت به نفقه ایام گذشته خود نیز اقدام کرده و آن را مطالبه نماید اما اولاد و یا والدین نمی توانند نفقه ایام گذشته خود را مطالبه نمایند. در زمان طلاق رجعی که زوجه باید عده بگذراند نیز نفقه ایام عده به وی تعلق می‌گیرد و در این ایام تمام حقوق مالی زن برقرار خواهد بود.

همچنین اگر زوجه در هنگام طلاق باردار باشد تا زمان وضع حمل مستحق دریافت نفقه خواهد بود. باید اشاره کنیم که نفقه از دو جهت حقوقی و کیفری قابل مطالبه است. در ازدواج موقت، نفقه به زوجه تعلق نمی گیرد اما اگر زوجین نفقه را به عنوان شرط ضمن عقد قید کرده باشند، قابل مطالبه خواهد بود.

سوالات رایج در مورد حکم شرعی برداشتن پول از جیب شوهر بدون رضایت

حکم شرعی برداشتن پول از جیب شوهر بدون رضایت چیست؟ آیا مادر، خواهر و دختر مجاز به برداشتن پول از جیب پسر، برادر و پدر بدون رضایت آنها هستند؟

 به طور کلی غصب اموال مردم، حرام است و حتى در دانه و هسته اى از مال كسى بدون رضايت او نمى توان تصرف كرد. به عنوان مثال حتی براى پدری جايز نيست در اموال فرزند بالغ و عاقل خود تصرف كند مگر با اجازه و رضايت او و تصرف بدون رضايت او حرام و موجب ضمان است مگر در مواردى كه استثنا شده است.

بنابراین برای یک مادر، خواهر و یا دختر جایز نیست که بدون رضایت صاحبان آن اموال، پول یا مالی را که متعلق به پسر، برادر و یا پدر است، بردارند. البته افراد واجب النفقه مانند فرزند و همسر که نفقه آنها به عهده پدر خانواده می‌باشد، در صورتی که از دادن نفقه به ایشان بدون دلیل خودداری می‌شود؛ می‌توانند با مراجعه به حاکم شرع به مقدار لازم از اموال وی بردارند.

 

اگر زنى بدون اجازه شوهرش از پول يا مال او بردارد اما مى‌داند شوهرش راضى است، آيا واجب است که باز هم اجازه بگیرد يا به همين اطمينان مى توان اكتفا كرد؟ در صورتى كه احتمال دهد كه او راضى است، حكم چگونه است؟

آیت الله بهجت با اطمينان اشكال ندارد و بدون اطمينان جايز نيست.

اگر زن بدون اجازه همسر از پول او به صورت پنهانی بردارد (به عنوان مثال برداشتن از جیب او) و برای خود یا فرزندان یا هزینه های زندگی خرج کند چه حکمی دارد؟

 آیت الله مکارم شیرازی در این باره می‌فرمایند؛ اگر شوهر هزینه های لازم آنها را به طور متعارف می‌پردازد این کار جائز نیست.

آیا زن می‌تواند برای مخارج روزانه خود، بدون اجازه شوهرش از جیب او پول بردارد؟

نظر آیت الله فاضل لنکرانی در این باره اینگونه است: زنی که از شوهر اطاعت می کند، اگر مطالبه خرجی کند و شوهر ندهد، می تواند جهت الزام شوهر [و مجبور کردن او] به پرداخت نفقه، به مجتهد جامع الشرایط و اگر ممکن نباشد، به عدول مؤمنین و اگر آن هم ممکن نباشد به فُسّاق مؤمنین مراجعه کند [و از آنها برای مجبور کردن شوهر و گرفتن حق خود کمک بگیرد] و چنان چه الزام شوهر به دادن نفقه ممکن نباشد، می‌تواند در هر روز به اندازه خرجی آن روز، بدون اجازه، از مال او بردارد.

حکم برداشتن بدون اجازه پولِ شوهر و پدر (منبع دفتر مقام معظم رهبری)

سؤال: برداشتن بدون اجازه پولِ شوهر و پدر از جیب آنها یا به صورت دیگر، برای امور خانه یا نیازهای شخصی چه حکمی دارد؟

جواب مقام معظم رهبری: اگر بدون رضایت باشد، جایز نیست.

حکم برداشتن پول از جیب همسر(منبع آیت الله بهجت)

پرسش: آيا جايز است زن، بدون اجازه ى شوهر دست در جيب او كرده و براى مخارج خانه يا فرزندان پولى را بردارد؟

پاسخ آیت الله بهجت: بايد شوهر راضى باشد. اگر زن بخواهد از کیف شوهرش پول بردارد، نیاز به رضایت شوهر دارد.

کلام آخر

به طور کلی غصب اموال مردم، حرام است و حتّى در دانه و هسته‌اى از مال كسى بدون رضايت او نمى‌توان تصرف كرد. با اینحال اگر همسر نفقه زن را طبق قانون نپردازد؛ مراجع تقلید در مورد حکم شرعی برداشتن پول از جیب شوهر بدون رضایت، نظرات متفاوتی دارند که در این مطلب به آن پرداختیم. همانطور که می‌بینید نظر مراجع در این باره با یکدیگر متفاوت است و هر شخصی بنابر مرجع تقلید خود لازم است در این باره عمل نماید.