۳۰ حدیث در مورد مادر و جایگاه او، از ائمه اطهار

شاید شما هم بارها به انواع دعا برای سلامتی پدر و مادر و طول عمر آن‌ها برخورد کرده باشید. حقیقت این است که بعد از پیامبر (ص) و ائمه معصوم (ع)، کسی مانند مادر حق بر گردن انسان ندارد. از این رو احادیثی در مورد مادر از پیامبر صلوات الله علیه و امامان روایت شده است که کاملا حق است. حتی تعدادی شعر در وصف مادر از مولانا وجود دارد که اهمیت جایگاه مادر را نشان می دهد. در هر صورت هر کسی وظیفه‌ دارد که کاملا قدرشناس مادر و پدر خود باشد. بنابراین مهم است که با توجه به انواع حدیث در مورد مادر و پدر، که از پیامبر و ائمه روایت شده، زندگی کنیم.  

 

حدیث در مورد مادر 

با عنایت به انواع حدیث در مورد مادر و پدر و شناخت بیشتر قدر و منزلتشان، می‌توان بخشی از حق بزرگی که بر ما دارند را ادا کنیم. در ادامه مطلب روایات و انواع حدیث در مورد مادر و پدر را گردآوری کرده‌ایم تا بتوانیم شما را با گوشه‌ای از حقی که آنان بر فرزندان دارند، آشنا سازیم.

<الْجَنَّةُ تَحْتَ أَقْدَامِ الْأُمَّهَات>

پیامبر اعظم (ص) فرمود:

بهشت زیر قدم مادران است.

«نهج الفصاحة (مجموعه کلمات قصار حضرت رسول (ص))، ص: ۴۳۴»

 

حدیث در مورد پرستاری از مادر

حدیث در مورد مادر و نحوه پرستاری از این بزرگواران را در این قسمت می‌خوانیم:

 

 

قرآن کریم

«وَ قَضى‏ رَبُّکَ أَلَّا تَعْبُدُوا إِلَّا إِیاهُ وَ بِالْوالِدَینِ إِحْساناً إِمَّا یبْلُغَنَّ عِنْدَکَ الْکِبَرَ أَحَدُهُما أَوْ کِلاهُما فَلا تَقُلْ لَهُما أُفٍّ وَ لا تَنْهَرْهُما وَ قُلْ لَهُما قَوْلًا کَرِیماً»

پروردگارت مقرّر داشت که جز او را نپرستید و به پدر و مادر نیکى کنید. اگر یکى از آن دو یا هر دو نزد تو به پیرى رسیدند، به آنان «اف» مگو و آنان را از خود مران و با آنان سنجیده و بزرگوارانه سخن بگو.

«آیه ۲۳ سوره مبارکه اسراء»

❆❆❆

← حدیث در مورد مادر →

عنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ (ع)، قَالَ:

«جَاءَ رَجُلٌ إِلَى النَّبِيِّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ، فَقَالَ: يَا رَسُولَ اللَّهِ، مَنْ أَبَرُّ؟ قَالَ: أُمَّكَ، قَالَ: ثُمَّ مَنْ؟ قَالَ: أُمَّكَ، قَالَ: ثُمَّ مَنْ؟ قَالَ: أُمَّكَ، قَالَ: ثُمَّ مَنْ؟ قَالَ:

أَبَاكَ».

امام صادق (ع) فرمود:

مردی به حضور رسول گرامی اسلام صلی الله علیه و آله آمده و عرضه داشت: ای رسول خدا! به کدامیک از بستگانم نیکی کنم؟ فرمود: به مادرت. مرد پرسید: بعد از آن؟ فرمود: به مادرت. برای بار سوم پرسید: پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود: مادرت. در نوبت چهارم حضرت فرمود: به پدرت نیکی کن!

«الکافی (ط – الإسلامیة)، ج ۲، ص: ۴۰۹»

❆❆❆

عن ابی ولاد الحناط قال:

سالت ابا عبد الله(ع) عن قول الله: «و بالوالدین احسانا» فقال: الاحسان ان تحسن صحبتهما و لا تکلفهما ان یسالاک شیئا هما یحتاجان الیه.

ابی ولاد می‌گوید: معنای آیه «و بالوالدین احسانا» را از امام صادق(ع) پرسیدم، فرمود: احسان به پدر و مادر اینست که رفتارت را با آنها نیکو کنی و مجبورشان نکنی تا چیزی که نیاز دارند از تو بخواهند. «یعنی قبل از درخواست آنان » نیازشان را برطرف کنی.

« بحار الانوار، ج ۷۴، ص ۷۹»

❆❆❆

← حدیث در مورد مادر →

پیامبر اکرم (ص) فرمود:

خاک بر سرش ! خاک بر سرش ! خاک بر سرش! کسی که پدر و مادرش، یکی یا هر دو پیش او به پیری برسند و او بهشتی نشود. 

«نهج الفصاحة حدیث ۱۶۶۶»

 

حدیث در مورد کمک به مادر

الْزَمْ رِجْلَها، فَإنَّ الْجَنَّةَ تَحْتَ أقْدامِها، و الْزَمْ رِجْلَها فَثَمَّ الْجَنَّةَ.

حضرت زهرا سلام الله عليها می‌فرمایند:

هميشه در خدمت مادر و پاي بند او باش، چون بهشت زير پاي مادران است; و نتيجه آن نعمت هاي بهشتي خواهد بود.

«كنزل العمّال، جلد ۱۶، صفحه ۴۶۲، حدیث ۴۵۴۴۳»

❆❆❆

← حدیث در مورد مادر →

قال رسول الله (ص):

العبد المطیع لوالدیه و لربه فی اعلی علیین.

پیامبر اکرم (ص) فرمود:

بنده‌ای که مطیع پدر و مادر و پروردگارش باشد، روز قیامت در بالاترین جایگاه است.

«کنز العمال، ج ۱۶، ص ۴۶۷»

❆❆❆

قال رسول الله(ص):

سر سنتین بر والدیک، سر سنة صل رحمک.

پیامبر خدا(ص) فرمود:

دو سال راه برو به پدر و مادرت نیکی کن، یکسال راه برو و صله رحم انجام بده، (یعنی اگر پدر و مادرت در فاصله دوری هستند که دو سال باید راه بروی تا به آنها برسی و نیکی کنی ارزش دارد).

«بحار الانوار، ج ۷۴، ص ۸۳»

❆❆❆

← حدیث در مورد مادر →

قال علی بن الحسین (ع):

جاء رجل الی النبی(ص) فقال: یا رسول الله ما من عمل قبیح الا قد عملته فهل لی توبة؟فقال له رسول الله(ص): فهل من والدیک احد حی؟قال: ابی قال: فاذهب فبره. قال: فلما ولی قال رسول الله(ص): لو کانت امه.

امام سجاد(ع) فرمود: مردی خدمت رسول خدا(ص) رسید و گفت: ای رسول خدا، من هیچ کار زشتی نمانده که انجام نداده باشم، آیا می توانم توبه کنم؟ رسول خدا(ص) فرمود: آیا هیچیک از پدر و مادرت زنده هستند؟ گفت: بله، پدرم. حضرت فرمود: برو به او نیکی کن (تا آمرزیده شوی). وقتی او راه افتاد پیامبر(ص) فرمود: کاش مادرش زنده بود. (یعنی اگر او زنده بود و به او نیکی می کرد، زودتر آمرزیده می شد.)

«بحار الانوار، ج ۷۴، ص ۸۲»

❆❆❆

← حدیث در مورد مادر →

عَنْ مَنْصُورِ بْنِ حَازِمٍ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ (ع) قَالَ:

قُلْتُ أَيُّ الْأَعْمَالِ أَفْضَلُ قَالَ الصَّلَاةُ لِوَقْتِهَا وَ بِرُّ الْوَالِدَيْنِ وَ الْجِهَادُ فِي سَبِيلِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ.

منصور بن حازم می‌گوید: از امام صادق (ع) پرسیدم:

چه اعمالی بهتر است؟ فرمود: نماز در وقت، و نیکوئی با پدر و مادر، و جهاد در راه خدا».

«الکافی (ط – الإسلامیة)، ج ۲، ص: ۱۵۸»

❆❆❆

← حدیث در مورد مادر →

قَالَ رَجُلٌ لِرَسُولِ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله و سلّم):

إِنَّ وَالِدَتِي بَلَغَهَا الْكِبَرُ وَ هِيَ عِنْدِي الْآنَ أَحْمِلُهَا عَلَى ظَهْرِي وَ أُطْعِمُهَا مِنْ كَسْبِي وَ أُمِيطُ عَنْهَا الْأَذَىَ بِيَدِي وَ أَصْرِفُ عَنْهَا مَعَ ذَلِكَ وَجْهِيَ اسْتِحْيَاءً مِنْهَا وَ إِعْظَاماً لَهَا فَهَلْ كَافَأْتُهَا قَالَ لَا لِأَنَّ بَطْنَهَا كَانَ لَكَ وِعَاءً وَ ثَدْيَهَا كَانَ لَكَ سِقَاءً وَ قَدَمَهَا لَكَ حِذَاءً وَ يَدَهَا لَكَ وِقَاءً وَ حِجْرَهَا لَكَ حِوَاءً وَ كَانَتْ تَصْنَعُ ذَلِكَ لَكَ وَ هِيَ تَمَنَّى حَيَاتَكَ وَ أَنْتَ تَصْنَعُ هَذَا بِهَا وَ تُحِبُّ مَمَاتَهَا.

روزی شخصی به پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلّم) گفت: ای رسول خدا! مادرم پیر شده و پیش من زندگی می کند، او را در پشت خود حمل کرده، برای رفع حوائجش به این طرف و آن طرف می برم، و از درآمد خویش نیازهای وی را تامین می نمایم، با دست خود او را از آزار و اذیتها محافظت می کنم، با کمال ادب و تعظیم و احترام با او رفتار می نمایم. آیا زحمات وی را تا حدودی جبران کرده ام؟

پیامبر صلی الله علیه و آله فرمود: نه، زیرا شکم او جایگاه تو، پستانهایش منبع تغذیه تو، قدمهایش وسیله حرکت تو، دستهایش محافظ تو، و آغوش او گهواره ات بوده است. او این همه خدمات را با رضایت خاطر برای تو انجام می داد و آرزو می کرد که تو زنده بمانی؛ ولی تو خدماتی را به وی ارائه می دهی، در حالی که انتظار مرگ او را داری.

«مستدرک الوسائل، ج ۱۵، ص ۱۸۰»

 

 

حدیث در مورد نیکی به مادر

در این بخش روایات و انواع حدیث در مورد مادر و نیکی به او از پیامبر و معصومین (ع) ذکر شده است:

قال امیر المؤمنین علی (ع):

بر الوالدین اکبر فریضة.

امیر المؤمنین علی (ع) فرمودند:

بزرگترین و مهمترین تکلیف الهی نیکی به پدر و مادر است.

❆❆❆

← حدیث در مورد مادر →

قال رسو الله (ص):

مَنْ أَصْبَحَ مَرْضِيّاً لِأَبَوَيْهِ أَصْبَحَ لَهُ بَابَانِ مَفْتُوحَانِ إِلَى الْجَنَّةِ وَ إِنْ كَانَ وَاحِدٌ مِنْهُمَا فَبَابٌ وَاحِدٌ.

رسول خدا (ص) فرمود:

هر کس مورد رضایت پدر و مادرش باشد دو در بهشت به روی او باز می شود و اگر یکی از آن دو از وی راضی باشد یک در باز می شود. 

«مستدرک الوسائل، ج ۱۵، ص: ۱۷۶»

❆❆❆

عن ابی عبد الله (ع) قال:

 جاء رجل الی النبی(ص) فقال: یا رسول الله من ابر؟ قال (ص): امک، قال: ثم من؟قال(ص): امک، قال: ثم من؟ قال (ص): امک، قال: ثم من؟قال (ص): اباک.

امام جعفر صادق عليه السلام می فرمایند:

شخصي خدمت رسول خدا – صلّي الله عليه و آله – رسيد و گفت: اي رسول خدا به چه كسي نيكي كنم؟ حضرت فرمود: به مادرت. گفت: بعد از او به چه كسي؟ حضرت فرمود: به مادرت. گفت: سپس به چه كسي؟ حضرت فرمود: به مادرت. باز پرسيد: بعد از او به چه كسي؟ حضرت فرمود: به پدرت.

«بحارالانوار، جلد ۷۴، صفحه ۹۴»

❆❆❆

← حدیث در مورد مادر →

عن ابن مسعود قال: 

سئلت رسول الله(ص): ای الاعمال احب الی الله عز و جل؟ قال: الصلاة لوقتها، قلت ثم ای شی ء؟قال: بر الوالدین، قلت: ثم ای شی ء؟ قال: الجهاد فی سبیل الله.

ابن مسعود می‌گوید: از پیامبر گرامی(ص) سؤال کردم محبوبترین کار پیش خدا کدام است؟فرمود: نماز در وقت، گفتم: بعد از آن چه چیز؟فرمود: نیکی به پدر و مادر، گفتم: بعد از آن چه چیز، فرمود: جهاد در راه خدا. 

«بحار الانوار، ج ۷۴، ص ۷۰»

❆❆❆

عَنْ جَابِرٍ قَالَ:

أَتَى رَجُلٌ رَسُولَ اللَّهِ (ص) فَقَالَ إِنِّي رَجُلٌ شَابٌّ نَشِيطٌ وَ أُحِبُّ الْجِهَادَ وَ لِي وَالِدَةٌ تَكْرَهُ ذَلِكَ فَقَالَ لَهُ النَّبِيُّ ص ارْجِعْ فَكُنْ مَعَ وَالِدَتِكَ فَوَ الَّذِي بَعَثَنِي بِالْحَقِّ نَبِيّاً لَأُنْسُهَا بِكَ لَيْلَةً خَيْرٌ مِنْ جِهَادِكَ فِي سَبِيلِ اللَّهِ سَنَةً.

جابر گوید:

 مردی خدمت رسول خدا صلی اللَّه علیه و آله آمد و عرض کرد: من جوانی با نشاطم و جهاد را دوست دارم ولی مادری دارم که نمی خواهد به جهاد روم. پیغمبر صلی اللَّه علیه و آله باو فرمود: باز گرد و همراه مادرت باش، سوگند به آن که مرا به حق به نبوت مبعوث فرموده که انس گرفتن یک شب او با تو از جهاد یک سالت در راه خدا بهتر است.

«کافی (ط – الإسلامیة)، ج ۲، ص ۱۶۳»

 

 

پیامبر اکرم (ص) فرمود: آنکه پدر و مادرش را خشنود کند، خدا را خشنود کرده و کسی که پدر و مادر خود را به خشم آورد، خدا را به خشم آورده است.

کنز العمال، ج ۱۶، ص ۴۷۰

❆❆❆

امام باقر(ع) فرمود: در سه چیز خداوند متعال به احدی اجازه ترک آنها را نداده است: ادای امانت به مرد نیکوکار و فاسق، وفای به عهد و پیمان نسبت به نیکوکار و فاسق، نیکی به پدر و مادر، نیکو کار باشند یا فاسق و لا ابالی.

بحار الانوار، ج ۷۴، ص ۵۶.

❆❆❆

حنان بن سدیر می گوید: در حضور امام صادق(ع) بودیم که میسر هم در میان ما بود، از رابطه خویشاوندی سخن به میان آمد، امام صادق(ع) فرمود: ای میسر چند بار اجل و مرگ تو فرا رسیده و هر بار خداوند آن را به خاطر صله رحم با خویشاوندانت تاخیر انداخته است، اگر می خواهی خداوند عمر تو را زیاد کند به پدر و مادرت نیکی کن.

❆❆❆

امام صادق(ع) فرمود: هنگامی که حضرت موسی(ع) مشغول مناجات با پروردگارش بود، مردی را دید که در زیر سایه عرش الهی در ناز و نعمت است، عرض کرد: خدایا این کیست که عرش تو بر او سایه افکنده است؟ خداوند متعال فرمود: او نسبت به پدر و مادرش نیکوکار بود و هرگز سخن چینی نمی کرد.

 

حدیث در مورد احترام به مادر

احترام به پدر و مادر در قرآن همراه با تاکید به پرستش خدا آورده شده است و احادیثی گهربار در باب نیکی به پدر و مادر ذکر شده است. با توجه به اهمیت و جایگاه مادر در قرآن و نزد معصومین، انواع حدیث در مورد مادر و احترام به وی در این بخش گردآوری شده است:

پیامبر خدا (ص) فرمود: هر فرزند نیکو کاری که با مهربانی به پدر و مادرش نگاه کند در مقابل هر نگاه، ثواب یک حج کامل مقبول به او داده می شود، سؤال کردند: حتی اگر روزی صد مرتبه به آنها نگاه کند؟ فرمود: آری خداوند بزرگتر و پاکتر است.

بحار الانوار، ج ۷۴، ص ۷۳.

❆❆❆

قال الصادق (ع): 

بر الوالدین من حسن معرفة العبد بالله اذ لا عبادة اسرع بلوغا بصاحبها الی رضی الله من حرمة الوالدین المسلمین لوجه الله تعالی.

امام صادق(ع) فرمود: نیکی به پدر و مادر نشانه شناخت شایسته بنده خداست. زیرا هیچ عبادتی زودتر از رعایت حرمت پدر و مادر مسلمان به خاطر خدا انسان را به رضایت خدا نمی رساند.

«بحار الانوار، ج ۷۴، ص ۷۷»

❆❆❆

← حدیث در مورد مادر →

عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ:

لَوْ عَلِمَ اللَّهُ شَيْئاً أَدْنَى مِنْ أُفٍّ لَنَهَى عَنْهُ وَ هُوَ مِنْ أَدْنَى الْعُقُوقِ وَ مِنَ الْعُقُوقِ أَنْ يَنْظُرَ الرَّجُلُ إِلَى وَالِدَيْهِ فَيُحِدَّ النَّظَرَ إِلَيْهِمَا.

امام صادق (ع) فرمودند:

اگر خداوند چیزی را کمتر و پست تر از اف گفتن می دانست از آن نهی می فرمود، و اف گفتن کمترین مرتبه عقوق است، و از جمله عقوق تند نگاه کردن به پدر و مادر است.

«الکافی (ط – الإسلامیة)، ج ۲، ص: ۳۵۰»

❆❆❆

← حدیث در مورد مادر →

قِیلَ یا رَسُولَ اللَّهِ ، مَا حَقُّ الْوَالِدَةِ فَقَالَ هَيْهَاتَ هَيْهَاتَ لَوْ أَنَّهُ عَدَدَ رَمْلِ عَالِجٍ وَ قَطْرِ الْمَطَرِ أَيَّامَ الدُّنْيَا قَامَ بَيْنَ يَدَيْهَا مَا عَدَلَ ذَلِكَ يَوْمَ حَمَلَتْهُ فِي بَطْنِهَا.

از رسول خدا (ع) سؤال کردند حق مادر چیست؟ فرمود: هیهات: هیهات: اگر به عدد ریگ های بیابان و قطره های باران در خدمت مادر بایستید معادل یک روزی که در شکم او بوده اید نخواهد بود.

«مستدرک الوسائل، ج ۱۵، ص ۲۰۳»

❆❆❆

← حدیث در مورد مادر →

امام سجاد عليه السلام می‌فرمایند:

حَقُّ أُمِّکَ فَأنْ تَعْلَمَ أنَّها حَمَلَتْکَ حَیْثُ لا یَحْتَمِلُ أحَدٌ أحَداً، و أعْطَتْکَ مِنْ ثَمَرَةِ قَلْبِها ما لا یُعْطِی أحَدٌ أحَداً،‌ وَوَقَتْکَ بِجَمیعِ جَوارِحِها…

حقّ مادرت بر تو، این است که بدانی او تو را در جایی حمل کرده است که هیچ کس، دیگری را حمل نمی‌کند و از میوۀ دلش چیزی را به تو داد که احدی به دیگری نمی‌دهد و تو را با تمام اعضایش حفظ کرد.

«امالی صدوق، صفحه ۳۷۱»

❆❆❆

قِيلَ لِعَلِيِّ بْنِ الْحُسَيْنِ (ع):

أَنْتَ أَبَرُّ النَّاسِ بِأُمِّكَ وَ لَا تَزَالُ تَأْكُلُ مَعَهَا قَالَ أَخَافُ أَنْ يَسْبِقَ يَدِي إِلَى مَا سَابَقَتْ عَيْنُهَا إِلَيْهِ فَأَكُونَ قَدْ عَقَقْتُهَا.

از حضرت امام سجاد علیه السلام پرسیدند:

تو که از نیکوکارترین مردم نسبت به مادرت هستی، چرا با او سر یک سفره نمی نشینی؟ امام فرمود: می ترسم دستم به غذایی پیشی گیرد که پیش از آن چشم مادرم به سوی آن رفته [و می خواهد بردارد] و به همین مقدار نافرمانیش کرده باشم. »

«بحار الأنوار (ط – بیروت)، ج ۱۰۱، ص: ۹۳»

❆❆❆

← حدیث در مورد مادر →

رسولُ اللّه صلى‏ الله ‏عليه و ‏آله و سلّم:

أعظَمُ الناسِ حَقّا على المرأةِ زَوجُها، وأعظَمُ الناسِ حقّا عَلَى الرَّجُلِ اُمُّهُ.

پيامبر خدا صلى‏ الله ‏عليه و ‏آله و سلّم:

بزرگترين حقّ را بر زن، شوهر او دارد و بزرگترين حقّ را بر مرد، مادر او دارد.

«كنز العمّال: ۴۴۷۷۱ منتخب ميزان الحكمة: ۲۵۴»

← حدیث در مورد مادر →

 

 

قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله و سلّم): 

إِذَا حَمَلَتِ الْمَرْأَةُ كَانَتْ بِمَنْزِلَةِ الصَّائِمِ الْقَائِمِ الْمُجَاهِدِ بِنَفْسِهِ وَ مَالِهِ فِي سَبِيلِ اللَّهِ فَإِذَا وَضَعَتْ كَانَ لَهَا مِنَ الْأَجْرِ مَا لَا تَدْرِي مَا هُوَ لِعِظَمِهِ فَإِذَا أَرْضَعَتْ كَانَ لَهَا بِكُلِّ مَصَّةٍ كَعِدْلِ‏ عِتْقِ مُحَرَّرٍ مِنْ وُلْدِ إِسْمَاعِيلَ فَإِذَا فَرَغَتْ مِنْ رَضَاعِهِ ضَرَبَ مَلَكٌ عَلَى جَنْبِهَا [جَنْبَيْهَا] وَ قَالَ استأنف [اسْتَأْنِفِي‏] الْعَمَلَ فَقَدْ غُفِرَ لَكِ.

هنگامی که زن باردار می شود در تمام طول مدت حمل به منزله روزه دار و شب زنده دار و مجاهد در راه خدا با جان و مال است و هنگامی که وضع حمل می کند آنقدر خدا به او پاداش می دهد که هیچکس حد آنرا از عظمت نمی داند و هنگامی که فرزندش را شیر می دهد در برابر هر مکیدنی از سوی کودک خداوند پاداش آزاد کردن برده ای از فرزندان اسماعیل را به او می دهد و هنگامی که دوران شیرخوارگی کودک تمام شد یکی از فرشتگان بزرگوار بر پهلوی او می زند و می‌گوید: برنامه اعمال خود را از نوآغاز کن چرا که خداوند همه گناهان ترا بخشید.

«الأمالی(للصدوق)، ص: ۴۱۱»

❆❆❆

← حدیث در مورد مادر →

الامام زین العابدین (علیه السلام):

فَحَقُّ أُمِّک فَأَنْ تَعْلَمَ أَنَّهَا حَمَلَتْک حَیثُ لَا یحْمِلُ أَحَدٌ أَحَداً وَ أَطْعَمَتْک مِنْ ثَمَرَةِ قَلْبِهَا مَا لَا یطْعِمُ أَحَدٌ أَحَداً وَ أَنَّهَا وَقَتْک بِسَمْعِهَا وَ بَصَرِهَا وَ یدِهَا وَ رِجْلِهَا وَ شَعْرِهَا وَ بَشَرِهَا وَ جَمِیعِ جَوَارِحِهَا مُسْتَبْشِرَةً بِذَلِک فَرِحَةً مُوَابِلَةً مُحْتَمِلَةً لِمَا فِیهِ مَکرُوهُهَا وَ أَلَمُهَا وَ ثِقْلُهَا وَ غَمُّهَا حَتَّی دَفَعَتْهَا عَنْک یدُ الْقُدْرَةِ وَ أَخْرَجَتْک إِلَی الْأَرْضِ فَرَضِیتْ أَنْ تَشْبَعَ وَ تَجُوعَ هِی وَ تَکسُوَک وَ تَعْرَی وَ تُرْوِیک وَ تَظْمَأَ وَ تُظِلَّک وَ تَضْحَی وَ تُنَعِّمَک بِبُؤْسِهَا وَ تُلَذِّذَک بِالنَّوْمِ بِأَرَقِهَا وَ کانَ بَطْنُهَا لَک وِعَاءً وَ حَجْرُهَا لَک حِوَاءً وَ ثَدْیهَا لَک سِقَاءً وَ نَفْسُهَا لَک وِقَاءً تُبَاشِرُ حَرَّ الدُّنْیا وَ بَرْدَهَا لَک وَ دُونَک فَتَشْکرُهَا عَلَی قَدْرِ ذَلِک وَ لَا تَقْدِرُ عَلَیهِ إِلَّا بِعَوْنِ اللَّهِ وَ تَوْفِیقِه.

❆❆❆

حق مادرت این است که بدانی او تو را چنان برداشته که کسی دیگری را بدان گونه برنگیرد و از میوه دل خود تو را چنان خورانده که هیچ کس دیگری را بدان سان نخوراند و به راستی تو را به گوش و چشم و دست و پای و پوست و تمام اندامهایش (به تمام وجود خود) نگهداری کرده و بدین نگهداری به خوشرویی و دلشادی مواظبت در پیوسته و هر ناگواری و درد و گرانی و نگرانی (دوران بارداری را) تحمّل کرده چنان که دست تطاول (آفات) را از تو دور ساخته و تو را بر زمین نهاده و خرسند بوده است که تو سیر باشی و او خود گرسنه ماند و تو جامه پوشی و او برهنه باشد و تو را سیراب کند و خود تشنه ماند و تو را در سایه دارد و خود زیر آفتاب باشد و با بیچارگی خود تو را نعمت بخشد و با بیخوابی خود تو را لذّت خواب چشاند و شکمش ظرف هستی تو بوده و دامنش پرورشگاهت و پستانش چشمه نوشت و جانش نگهدارت، سرد و گرم دنیا را برای تو و به خاطر تو چشیده است پس به قدرشناسی از این همه او را سپاس گزار، و این قدردانی را نتوانی جز به یاری و توفیق خداوند.

«تحف العقول، ص ۲۶۳»