اهمیت و فضیلت شب قدر از نگاه روایات

شب قدر شبی است که در آن تقدیر افراد مانند رزق و روزی، مرگ و میر و … برای سال آینده رقم می خورد. از اعمال شب قدر می توان به احیا، نماز و غسل مخصوص این شب اشاره کرد.

فضیلت شب قدر

ستاره | سرویس مذهبی – فرا رسیدن شب‌های پر فضیلت قدر بر تمامی عاشقان الهی مبارک باد. با معرفی فضیلت شب قدر  با ما همراه باشید.

شب قدر - اعمال شب قدر - نماز شب قدر-  عکس شب قدر

 

چرا اين شب را شب قدر ناميده‌اند؟

مفسران قرآن كريم با استفاده از قرآن و احاديث پيشوايان معصوم (عليهم السلام)، درباره نام‌گذارى اين شب به شب قدر مطالب و دلايل زيادى آورده اند كه مهم‌ترين و مناسب ترين آن‌ها بدين شرح است:

۱ـ در قرآن كريم قدر به معناى منزلت و بزرگى خداوند عالم آمده هم چنان كه در اين آيه مى‌خوانيم: “ما قدروا الله حق قدره” آنان عظمت خداوند را نشناختند. و حبيش در كتاب “وجوه القرآن” ليله القدر را به ليله العظمه معنا كرده؛ رمز اين بزرگى هم در خود سوره قدر بيان گرديده: شب قدر، از هزار ماه بهتر است.

۲ ـ در سوره قدر می‌خوانیم: عبادت در این شب از عبادت در هزار ماه بهتر و با ارزش تر است. به همین دلیل شب با ارزش و پر قیمت می‌تواند معنای دیگری برای معنای قدر باشد.

۳ ـ در قرآن كريم مى خوانيم: “و من قدر عليه رزقه فلينفق مما آتاه الله” هر كس گرفتار تنگى روزى و تنگدستى در زندگى شود مقدارى از آنچه را خداوند به او عطا كرده، در راه خدا انفاق نمايد. بنابراین قدر به معناى سختى معيشت نيز در قران کریم آمده است.

۴ ـ طبق آيات متعدد قرآن كريم, “قدر” به معناى اندازه گيرى، تقدير و تنظيم امور آمده است. در آيه‌اى مى‌خوانيم: ما قرآن را در شب مباركى نازل كرديم و ما همواره بيم دهنده بوده‌ايم و در آن شب: “فيها يفرق كل إمر حكيم” هر كارى، بر طبق حكمت خداوند، تعيين و تنظيم مى‌گردد.”

 

در شب قدر چه اتفاقی می‌افتد؟

طبق روايات فراوانى كه وارد شده, در شب قدر، سرنوشت افراد براى سال آينده، مانند: رزق و روزى، مرگ و مير، خوشى و ناخوشى و امور و حوادث ديگر زندگى، بر اساس استعدادها و لياقت‌ها، رقم مى‌خورد و اين تقدير و تنظيم حكيمانه هم، در انسان هيچ گونه اجبار و سلب اختيارى به وجود نمى‌آورد.

در روایتی امام صادق(ع) درباره رقم خوردن سرنوشت و تقدیر افراد در شب قدر فرموده است: “التقدير فى ليله القدر تسعه عشر، والابرام فى ليله احدى و عشرين، والامضإ فى ليله ثلاث و عشرين” تقدير امور و سرنوشت‌ها در شب نوزدهم، تحكيم آن در شب بيست و يكم و امضاى آن در شب بيست و سوم صورت مى گيرد.

 

شب قدر - اعمال شب قدر - نماز شب قدر-  عکس شب قدر

 

کدام شب، شب قدر است؟

مجموع مطالبى كه از قرآن كريم و احاديث شيعه و اهل سنت، در مورد تعيين شب قدر که بهتر از هزار ماه معرفی شده است، بدست مى‌آيد را در موارد زير مى‌توان خلاصه نمود:

۱ ـ بدون تردید شب قدر در ماه مبارک رمضان قرار گرفته است، چون از يك سو خداوند فرموده: قرآن در ماه رمضان نازل شده و از سوى ديگر در سوره “قدر” هم آمده: آن (قرآن) را در شب قدر نازل كرديم; و اين كه شب قدر در ماه مبارك رمضان قرار دارد، مورد اتفاق روايات و مفسرين قرآن است.

۲ ـ شب قدر در دهه آخر ماه مبارك رمضان قرار دارد، روايات فراوان و نظريه هاى مفسران شيعه و اهل سنت، آن را حتمى مى شمارد. پس در اين مورد هم ترديدى نيست.

عايشه همسر پیامبر روايت مى‌كند: تلاش و كوششى را كه مى‌ديدم رسول خدا (ص)، در دهه آخر ماه مبارك رمضان انجام مى‌داد، در اوقات ديگر انجام نمى‌داد.

۳ ـ مطابق رواياتی كه در منابع شيعه آمده، شب‌هاى نوزدهم, بيست و يكم و بيست و سوم ماه مبارك رمضان شب‌هاى قدر معرفى شده‌اند. اما امام باقر(ع) دايره آن را محدودتر نموده، و در پاسخ عبدالواحد بن مختار انصارى كه خواستار تعيين يكى از آن شب‌ها از سوى امام(ع) بود، فرموده‌اند: “ما عليك إن تعمل فى ليلتين، هى احديهما” ايرادى ندارد هر دو شب را به عبادت و شب زنده دارى مشغول باش؛ زيرا شب قدر يكى از اين دو شب مى‌باشد.

۴ ـ در ميان شب بيست و يكم و شب بيست و سوم در عين حالى كه خدا و رسول(ص) و امامان (عليهم السلام) براى زنده نگهداشتن روح اميد و نشاط و اهميت به اطاعت و عبادت بندگان و تقرب آنان، سعى در مخفى داشتن شب قدر داشته اند ـ آن طور كه از تعدادى از احاديث استفاده مى‌شود، احتمال شب قدر بودن شب بيست و سوم را مى‌توان تقويت نمود و معتبرتر دانست. زيرا در چند روايت آمده: رسول خدا(ص) به عبادت و شب زنده دارى دهه آخر ماه مبارك رمضان سفارش مى‌كرد. امام على(ع) مى‌فرمايد: شب بيست و سوم، در عين حالى كه باران شديدى آمده بود و مسجد مدينه را گل و آب فرا گرفته بود، رسول خدا (ع) ما را به نماز وا مى‌داشت و با وجود اين كه صورت و بينى آن حضرت گل آلود شده بود، دست از عبادت و شب زنده دارى نمى‌كشيد.

 

اعمال شب قدر چیست؟

مسلمانان براى عبادت و درك فضيلت و فيض شب قدر عموما به مسجدها می‌روند و اعمال مشترک شب های قدر را به جا می‌آورند:

 

۱ ـ غسل شب قدر

غسل، از يك سو عبادت است؛ چون مى‌بايست به ((نيت تقرب و اطاعت خداوند)) انجام شود و از سوى ديگر نظافت و بهداشت مى‌باشد. چون با شست وشوى بدن، هر مومنى خود را براى حضور در مجامع عمومى و ملاقات سالم و جاذب با اهل ايمان آماده و منظم مى‌گرداند.

امام صادق(ع) فرموده است: “هركس براى شب‌هاى هفدهم، نوزدهم، بيست و يكم و بيست سوم ماه مبارك رمضان، كه اميد شب قدر بودن آنها مى‌رود، غسل انجام دهد، از گناهان پاك مى‌گردد و مانند روزى مى شود كه از مادر متولد گرديده است.

 

۲ ـ احيا و شب زنده دارى در شب قدر

احيا, بيدار بودن و شب‌هاى‌ قدر را باعبادت سپرى نمودن، از تكاليف ديگر در اين شب‌ها مى‌باشد. بارى، شب زنده‌دارى با عبادت و دعا، وظيفه‌اى براى همه شب‌هاى قدر است. اما امام حسن عسكرى (ع) فرموده: فلا يفوتك احيإ ليله ثلاث و عشرين; اگر نتوانستى در شب‌هاى ديگر احيا داشته باشى، سعى كن احيا و شب زنده دارى شب بيست و سوم را از دست ندهى.

 

۳ ـ قرآن بر سر گرفتن در شب قدر

تكليف ديگر شب‌هاى قدر، قرآن به سرگرفتن است. مومنان روزه گرفته، در ماه خدا و خانه خدا، كتاب خدا را گشوده، به سرگرفته و آن را شفيع خود قرار مى‌دهند. آن‌ها به محتواى قرآن مى‌انديشند، به آغوش آن پناه مى‌برند و با قرآن پيوند و پيمان مجدد برقرار مى‌نمايند تا با معارف نورانى آن، همه زواياى زندگى خويش را نورانى و متعالى گردانند.

 

شب قدر - اعمال شب قدر - نماز شب قدر-  عکس شب قدر

 

امام صادق(ع) هم فرموده است: براى شب‌هاى قدر قرآن كريم را جلوى خود قرار دهيد، آن را بگشاييد و بخوانيد: “اللهم انى إسئلك بكتابك المنزل، وما فيه وفيه اسمك الاكبر،و إسمائك الحسنى، وما يخاف ويرجى، إن تجعلنى من عتقائك من النار

 

۴ ـ نماز و دعا در شب قدر

امام صادق(ع) فرموده است: در هر يك از دو شب‌هاى قدر صد ركعت نماز باید خوانده شود. آن حضرت، خود نيز اين عمل را انجام مى‌داد، چنانكه از سر شب تا سفيده صبح به دعا و مناجات با خداوند مى‌پرداخت. از جمله دعاهايى كه به خواندن آنها سفارش شده دعاى جوشن كبير مى‌باشد.

 

۵ ـ استغفار و توبه در شب قدر

اگر چه روزه‌دارى خود عامل شست و شوى بخشى از گناهان مى‌باشد، اما براى وارد شدن به ماه مبارك رمضان، به خصوص دريافت فيض شب‌هاى قدر اداى دين خالق و خلق هم لازم خواهد بود. در عين حال، در اين شب‌هاى نورانى، كه به بيان امام صادق(ع): “درهاى رحمت الهى، به روى بندگان گشوده مى‌گردد.” درخواست آمرزش گناهان, توبه و انابه و گريه و ناله به درگاه خداوند، براى رفع گرفتارى‌ها و رسيدن به حاجت‌هاى مادى و معنوى، كارى ضرورى خواهد بود.

 

سایت جامع فرهنگی مذهبی شهید آوینی

یادتون نره این مقاله رو به اشتراک بگذارید.
وب گردی:
مطالب مرتبط

نظر خود را بنویسید