نویسنده: حمید قارایی
بروزرسانی: 19 تیر 1402
قلب پاک موهبتی الهی است که انسان با داشتن آن از رذائل اخلاقی به دور می‌شود. در جایی که تعداد شعر در مورد لبخند، غم و جدایی در زبان فارسی بسیار زیاد است، پس حتما بستر مهمی نیز برای توصیف قلب پاک و دل بی ریا و شعر درباره مهربانی فراهم شده است. اگر دقت کرده باشید در شعر درباره آیینه بسیار از قلب پاک صحبت شده و شاعر آیینه را به دل انسان ها توصیف کرده است. در مجموعه پیش رو کوشیدیم بهترین شعرها درباره قلب پاک را گردآوریم. در اشعار سنتی به جای قلب از واژه دل استفاده شده بود.
در مورد ابیاتی که تکی یا دو، سه بیت متوالی می‌خوانید، هرکدام برگزیده از میان غزلی بودند و چون همه ابیات غزل با قلب پاک مرتبط نبود، دلیلی برای ذکر همه غزل نیافتیم اما اگر شعری از لحاظ محتوایی چشمگیر بود، ابیات بیشتری از آن نقل شد. در دسته‌های دیگر نیز اشعار متنوع دیگری خواهید خواند.
شعر سنتی در مورد قلب پاک
در میان اشعار گذشتان نمونه‌های بسیاری از شعر در مورد انسان‌های پاک وجود دارد که در ادامه به ذکر چند نمونه از آن‌ها اکتفا می‌کنیم:
با دل پاک مرا جامه ناپاک رواست
بد مر آن را که دل و دیده پلیدست و پلشت
رودکی
✦✦✦
روی در مسجد و دل ساکن خمار چه سود؟
خرقه بر دوش و میان بسته به زنار چه سود؟
هر که او سجده کند پیش بتان در خلوت
لاف ایمان زدنش بر سر بازار چه سود؟
دل اگر پاک بود خانه ناپاک چه باک
سر چو بی‌مغز بود نغزی دستار چه سود؟
چون طبیعت نبود قابل تدبیر حکیم
قوت ادویه و ناله بیمار چه سود؟
قوت حافظه گر راست نیاید در فکر
عمر اگر صرف شود در سر تکرار چه سود؟
عاشقی راست نیاید به تکبر سعدی
چون سعادت نبود کوشش بسیار چه سود؟
سعدی
✦✦✦
بیار می که به فتوی حافظ از دل پاک
غبار زرق به فیض قدح فروشویم
✦✦✦
جام می گیرم و از اهل ریا دور شوم
یعنی از اهل جهان پاکدلی بگزینم
حافظ
✦✦✦
ای عذر پذیر عذرخواهان
عفو تو شفیع پرگناهان
خواهم به ستایش تو بودن
من خود چه توانمت ستودن
هم تو دل پاک ده زبان هم
در مدحت خویش و بلکه جان هم
به گر ندهی، بهیچ سانم
آن جان، که به خویش زنده مانم
امیرخسرو دهلوی
✦✦✦
کسی کو هرچه دید از چشم جان دید
هزاران عرش در مویی عیان دید
عدد از عقل خاست اما دل پاک
عدد گردید از گفت زبان دید
✦✦✦
منزل عشقش دل پاک است و بس
نیست عشقش در خور هر منزلی
شد دل عطار غرق بحر عشق
کی تواند غرقه دیدن ساحلی
✦✦✦
هرکز نفسی پاک نیاید ز دلت بر
تا جان تو فرمانبر این نفس پلید است
یارب به کرم کن نظری در دل عطار
کز دست دل خویش دل او بپزیده است
از مجموعه اشعار عطار نیشابوری
✦✦✦
تو صمیمی‌تر از آنی که دلم می‌پنداشت
دل تو با همه ی آینه‌ها نسبت داشت
تو همان ساده دل سبز نجیبی که خدا
در میان دل پاکت صدف آینه کاشت
✦✦✦
ای آنکه عشق با دل پاک تو خو گرفت
باید برای بردن نامت وضو گرفت
مهر از اقبال نام تو تعبیر می شود
ایثار از شکوه شما آبرو گرفت
باید ز چشمه سار تو ای عزیز
حتی اگر شده است به قدر سبو گرفت
✦✦✦
دل اگر پاک بود جلوه گه نور خداست
سینه پاک دلان آینه دوست نماست
زینت دل گل مهر است چه حاصل از کین
که گل عشق به گلزار جهان بی همتاست
از چه شادی ز پریشانی ما ای غافل
که پریشانی ما مایه جمعیت ماست
گوهر معرفت اندوز که بر ظلمت جهل
چلچراغی است که بر گمشدگان راهنماست
به عمل کم نشود از خرد مرد فهیم
فیض دریا نکند هیچ ز دریا کم و کاست
زاهدا از چه به تزویر شوی در محراب
این چه زهدی است که آلوده به نیرنگ و ریاست
چند نازی به جوانی و به زیبائی و مال
که به یک پلک زدن طعمه شاهین بلاست
فیض اله نکویی
همانطور که خواندید در بسیاری از اشعار و متن در مورد دریا، شاعر به خوبی در مورد قلب پاک و دل بی ریای انسان ها صحبت کرده اند. بهترین آن ها را می توانید در ستاره بخوانید.
شعر کوتاه در مورد قلب پاک
نگاهت معنی بیدار عشق است
تو در آبادی دل خانه داری
تو را دیدن همان دیدار عشق است
✦✦✦
قلب تو شهر گل یاس، دست تو بازار خوبی
اشک تو بارون روی، مرمر دیوار خوبی
ای گل آلوده گل من، ای تن آلوده دل پاک
دل تو قبله این دل، تن تو ارزونی خاک
از مجموعه شعر اردلان سرفراز
✦✦✦
درویشم و دنیا واسم یه مشت خاکه
همه دارو ندارم فقط‌یک دل‌پاکه
جهانبخش پازوکی
✦✦✦
اگر تنهایی ام چشم مرا بست
اگر دل از تنم افتاد و بشکست
فدای قلب پاک آن عزیزی
که در هر جا که باشد یاد ما هست
✦✦✦
نگاه خسته و یک قلب پاک و دریایی
و یک سه تار پر از نغمه اهورایی
دلم بدون تو یک مرغ عشق پر بسته
و باز می‌شود این دل اگر که باز آیی
مرور می‌کنم این اتفاق آخر را
تو رفتی و دل من ماند و اشک و شیدایی
مریم وزیری
✦✦✦
آی آدم‌ها
قلبتان تا زمانی پاک است
که
بر زبانتان
سخن حق
جاری باشد
شعر نو در مورد قلب پاک
قلبی که از بودن آن با خبر است و قلبی که از حضورش بی‌خبر
قلبی که از آن با خبر است همان قلبی ست که در سینه می‌تپد
همان که گاهی می‌شکند
گاهی می‌گیرد و گاهی می‌سوزد
گاهی سنگ می‌شود و سخت و سیاه
و گاهی هم از دست می‌رود
با این دل است که عاشق می‌شویم
با این دل است که دعا می‌کنیم
با همین دل است که نفرین می‌کنیم
و گاهی وقت‌ها هم کینه می‌ورزیم
اما قلب دیگری هم هست
قلبی که از بودنش بی خبریم
این قلب اما در سینه جا نمی‌شود
و به جای اینکه بتپد، می‌وزد و می‌بارد و می‌گردد و می‌تابد
این قلب نه می‌شکند نه می‌سوزد و نه می‌گیرد
سیاه و سنگ هم نمی‌شود
از دست هم نمی‌رود
زلال است و جاری
مثل رود و نسیم
و آنقدر سبک است که هیچ وقت هیچ جا نمی‌ماند
بالا می‌رود و بالا می‌رود و بین زمین و ملکوت می‌رقصد
این همان قلب است که وقتی تو نفرین می‌کنی او دعا می‌کند
وقتی تو بد می‌گویی و بیزاری او عشق می‌ورزد
وقتی تو می‌رنجی او می‌بخشد
این قلب کار خودش را می‌کند
نه به احساست کاری دارد نه به تعلقت
نه به آنچه می‌گویی نه به آنچه می‌خواهی
و آدم‌ها به خاطر همین دوست داشتنی اند
به خاطر قلب دیگرشان
به خاطر قلبی که از بودنش بی خبرند
ما را دوست دارند بی هیچ علتی!
عرفان نظر آهاری
✦✦✦
سیب‌ها و قلب‌ها
ناخن کبود برق
روی شیشه شکسته افق کشیده شد
چندشی درخت‌های لخت را فراگرفت
خال سرخی از نگاه برق
روی گونه سپید سیب‌ها چکید
گونه سپیدشان تلألو طلا گرفت
ای فروترین و برترین فروغ
ای طلیعه بهشتی و جهنمی
پس چه وقت خال سرخ می‌نهی
بر دل سیاه آدمی؟
سیب‌ها رسیده‌اند
قلب‌ها هنوز، نه
ای فروترین و برترین فروغ
پس چه وقت
پس چه وقت
پس چه وقت می
دمی؟
نادر نادرپور
سبزترین نقطه در جهان
قلب پاک توست
گوشه ای دنج، برای من …
جایی برای زیستن
و ماندن
و سبز شدن..
✦✦✦
باران را که می بویم ،
رایحه اش ،
به لطافت نگاه مهربانت
و موسیقی دلنوازش،
به زیباییِ طپش های
قلب پاک توست ،
پس
بیا و بر من ببار ……
✦✦✦
زندگی یعنی همین امروز همین حالا
یعنی در آغوشت تا همیشه تا فردا
زندگی یعنی نگاه تو
کوک کردن قلبم با صدای تو
دل دادن به آهنگ دل پاکت…
شعر جهان درباره قلب پاک
دو کبوتر توأمان بی‌تابند
و قلب پاک تو
با لرزش خوش کبوتران
به تنظیم ایقاع و آهنگ جهان برخاسته است…
غاده السمان
ترجمه: عبدالحسین فرزاد
در پایان امیدواریم از مطالعه اشعار درباره قلب پاک لذت برده باشید. در صورت تمایل از طریق ارسال نظر برایمان بنویسید کدام شعر را بیشتر از بقیه دوست داشتید.
