ستاره | سرویس خانه داری – برای ما ایرانی ها که بساط چایی مان همیشه برپاست، یکی از مشکلات همیشگی، جرم و رسوب کتری و سماور است! وقتی آب در کتری میریزیم و روی حرارت قرار میدهیم به دلیل شوک حرارتی، املاح و سختیها از آب جدا شده و بر روی جداره داخلی کتری رسوب میکنند که به اصطلاح به آن گچ کتری میگوییم. در این مطلب روش های کندن گچ کتری با مواد طبیعی را به شما آموزش میدهیم.
مضرات رسوب کتری چیست؟
در صورتی که دیوارهی داخل کتری رسوب زیادی داشته باشد، احتمالا رنگ چای کدر خواهد شد، چرا که ذرات بسیار ریز رسوب، پس از داغ شدن، در سطح آب شناور میشوند و آب، دیگر زلال و شفاف نیست. همچنین وجود رسوبات کتری باعث میشود طعم آب و نتیجتا طعم چای تغییر کند و کیفیت آن پایین بیاید.
رسوبات ضخیم کتری مانند یک عایق عمل میکنند و به این دلیل زمان بیشتری صرف جوش آمدن آب میشود.
جرم های درون کتری باعث می شوند دیواره درونی کتری (مخصوصا کتری استیل و فلزی) به دلیل واکنش عناصر موجود در رسوب دچار خوردگی شود و اگر این دیواره از لایه محافظی مانند لعاب تشکیل شده باشد، با وجود رسوب کاملا از بین خواهد رفت.
از طرفی برخی محققین و دانشمندان بر این باورند که افزایش املاح معدنی در بدن انسان، باعث بیماریهایی مانند نارسایی کلیه و ضعیف شدن سیستم عصبی و حرکتی بشود. مخصوصا تراکم و رسوب کلسیم در کلیه، باعث بیماریهای خطرناکی شده و در بیماران کلیوی شرایط را بحرانیتر میکند. همچنین سدیم که به میزان زیادی در رسوبات آب در جداره کتری وجود دارد، تاثیرات مخربی بر سیستم گوارش میگذارد. بنابراین تمیز کردن کتری و پاک کردن رسوب کتری و سماور هر چند وقت یک بار لازم است.
تمیز کردن کتری و رسوبات جداره کتری
از روشهای زیر میتوانید برای از بین بردن رسوب کتری روگازی و برقی استفاده کنید.
روش شوک دادن به کتری برای کندن رسوب کتری
کتری یا سماور را روی شعله قرار دهید و بگذارید تا بدنه آن، کاملا داغ شود (نباید بیش از حد داغ شود). سپس کتری یا سماور داغ را داخل آب سرد قرار دهید تا آهک آن کنده شود. در آخر میتوانید داخل کتری را با برس تمیز و خشک کنید.
روش دیگر شوک دادن این است که چند دقیقه سماور یا کتری را بدون آب حرارت دهید (کتری زیاد داغ نشود) سپس داخل کتری را با آب سرد یا آب یخ پر کنید. آب و جرمهای جدا شده را خالی کرده و داخل آن را بشویید.
روش شوک دادن برای کتری هایی که رسوبات آن ها چندان ضخیم نیست کاربرد دارد
پاك كردن رسوب كتری برقی با نوشابه
این روش جالب، برای کتری و سماورهایی با رسوبات ضخیم کاربرد دارد. برای تمیز کردن کتری با نوشابه، کافی است یک بطری نوشابه را درون کتری یا سماور بریزید و آن را بجوشانید. پس از به جوش آمدن، میبینید که جرم جداره کتری جدا میشود. کتری را خالی کنید و به خوبی آن را با آب و برس بشویید و تمیز کنید.
از بین بردن رسوب کتری با آبلیمو
روش تمیز کردن با آبلیمو برای مواردی که رسوب و جرم زیاد است، مناسب نیست و برای رسوب کم کاربرد دارد اما عطر خوبی نیز به کتری دس از تمیز شدن میدهد. برای این کار ۲ فنجان آب را با ۵۰ میلی لیتر آب لیموترش تازه یا چند برش لیمو ترش ترکیب کنید. این مخلوط را داخل کتری بریزید و بگذارید بجوشد. پس از به جوش آمدن آب کتری را خالی کرده و آن را تمیز کنید.
کندن رسوبات کتری با سرکه سفید
مقداری آب و سرکه سفید را به مقدار مساوی مخلوط کنید و داخل کتری بریزید. کتری را روی حرارت بگذارید تا به جوش آید و برای ۳۰ دقیقه بجوشد. سپس کتری را از روی حرارت بردارید و بگذارید ۱۵ دقیقه دیگر در محلول بماند. آن وقت کتری را خالی کنید و با آب بشویید. برای از بین بردن بوی سرکه کتری را با آب پر کنید و بگذارید کمی بجوشد و دوباره آن را خالی کرده و تمیز کنید.
روش دیگر جرم گیری کتری و سماور با سرکه این است که کتری را با سرکه پر کنید تا جایی که سرکه روی رسوبات را کامل بپوشاند. بگذارید سرکه به مدت یک شب تا صبح داخل کتری بماند، سپس سرکه را به ظرف دیگری انتقال دهید و برای جرم گیری دفعات بعدی کتری نگه دارید. کتری خالی را ۳ بار با آب سرد کاملا بشویید. میتوانید این روش را هر دو هفته یک بار با همان سرکه هایی که نگه داشته اید انجام دهید.
از بین بردن رسوب ضخیم کتری با جوش شیرین
یک قاشق چایخوری جوش شیرین را با مقداری آب مخلوط کنید. این ترکیب را درون کتری برقی یا کتری معمولی بریزید و بگذارید به جوش بیاید. سپس شعله را خاموش کنید و اجازه دهید این محلول حدود ۲۰ دقیقه در کتری خیس بخورد. نهایتا کتری را خالی کرده و رسوبات را با یک برس مناسب یا سیم ظرفشویی تمیز کنید و کتری را با آب سرد بشویید. این روش تا حدی برای رسوبات ضخیم نیز کاربرد دارد.
نکته: اگر کتری شما برقی است قسمت الکتریکی زیر کتری را به هیچوجه برس یا سیم نکشید.
تمیز کردن کتری و چای ساز با سیب زمینی و زاج
تمیز کردن رسوب کتری کوچک در جایخی
در صورتی که کتری شما کوچک است و رسوبات آن نیز زیاد ضخیم نیست میتوانید مقداری آب درون کتری بریزید و آن را به مدت نصف روز در جایخی یخچال قرار دهید تا آب درون آن یخ ببندد. سپس کتری را از جا یخی یا فریزر درآورید. پس از خارج شدن یخ از آن، کتری رسوب زدایی میشود.
پیشگیری از گچ گرفتن کتری
پس از هر بار استفاده از کتری وقتی آب در کتری جوش آمد اجازه ندهید که مدت طولانی آب در آن بماند تا رسوب نبندد. انداختن صدف و گوش ماهی در ته کتری هنگام جوشیدن آب نیز از جرم گرفتن کتری جلوگیری میکند زیرا گوش ماهیها آهک موجود در آب را به خود جذب میکنند. قلوه سنگ نیز تا حدی برای این کار مفید است.
سخن آخر
برای تمیز کردن و جرم گیری سطح بیرونی کتری نیز میتوانید از محلول سرکه یا جوش شیرین استفاده کنید. اگر کتری شما استیل است پیشنهاد میکنیم تمیز کردن وسایل استیل به راحتی آب خوردن را بخوانید. همچنین میتوانید تجربیات خود در مورد تمیز کردن کتری و سماور را با ما و خوانندگان ستاره به اشتراک بگذارید.