چگونگی استفاده رزمندگان از جزر و مد برای عبور از عرض رودخانه اروند

ستاره | سرویس محتوای کمک درسی – رودخانه اروند یکی از بزرگترین رودهای منطقه بین النهرین است. این رود که از تجمیع سه رود بزرگ دجله، فرات و کارون تشکیل می‌شود در مرز دو کشور ایران و عراق قرار گرفته است. از دیرباز این رود مورد مناقشه بین ایران و کشور عراق بوده و در جنگ تحمیلی نیز در عملیات والفجر هشت نقش تعیین کننده‌ای را در پیروزی ایران ایفا کرده است. در واقع عبور از این رودخانه توسط رزمندگان اسلام یکی از شاهکارهای نظامی است. اما چگونه رزمندگان به منظور عبور از عرض رودخانه اروند از پدیده جزر و مد استفاده می کردند؟

 

 

جزر و مد به زبان ساده

جزر و مد عبارت است از بالا رفتن آب و حرکتش به سمت ساحل (مد) و پایین آمدن آب (جزر) در سطح اقیانوس‌ها، دریا‌ها و حتی دریاچه‌ها به علت نیروی گرانش یا جاذبه‌ای که از سمت ماه و خورشید بر آن‌ها وارد می‌گردد.

 

بیشتر بخوانید: علت و منشا جزر و مد چیست؟

 

جزر و مد در اروندرود

اروندرود بیش از ۷۰۰ متر عرض دارد، طول آن از دهانه خلیج فارس تا فرات ادامه دارد. رودخانه‌های بزرگی، چون کارون، فرات، دجله و رودخانه‌های انشعابی در مسیر به این رود بزرگ ملحق می‌شوند و در نهایت این رود به دریا متصل می‌شود. وقتی به دریا وصل می‌شود، متأثر از جغرافیای جذر و مد خواهد شد. یعنی در شبانه روز ۶ ساعت در حالت جذر و ۶ ساعت در حالت مد است. بین این ۶ ساعت و این رفت و برگشت، حدود ۴۵ دقیقه هم مد کامل می‌شود. البته آب در زیر جریان دارد، ولی سطح آب، تقریباً راکت است و در این حالت، آب آخرین سطح ارتفاع خودش را پیدا می‌کند و شروع به جذر می‌کند.

 

 

چگونه رزمندگان به منظور عبور از عرض رودخانه اروند از پدیده جزر و مد استفاده می کردند؟

عبور از رودخانه، بر روی کاغذ و به نظر قریب به اتفاق فرماندهان جنگ در جهان غیرممکن و همواره یکی از مشکلات ارتش‌های جهان است ولی در علمیات والفجر ۸ نیروهای عمل کننده با عبور از رودخانه اروند که به رودخانه وحشی مشهور است، تعجب دنیا را برانگیختند.

ابتدا خود قرارگاه کربلا با قرارگاه نوح که دو قرارگاه عملیاتی بودند، مسیر‌های مختلف را با تیم اطلاعات و عملیات شناسایی کردند. بعد از آن خط و حد‌ها به یگان‌ها واگذار شد و هر یگانی نیرو‌های اطلاعات عملیات و تخریبش آمدند در خط و حد‌های خودشان مستقر شدند. وضعیت آب اروند که رودخانه‌ای وحشی با جزر و مد است و هر ۲۴ ساعت چهار بار جزر و مد می‌شود و این جزر و مد روند جریان آب را عوض می‌کند. اگر طوفان شود قایق چه ساعتی می‌تواند از آن عبور کند و چه زمانی قایق در این طرف ساحل یا ساحل آن طرف ممکن است به گل بنشیند. همه این اطلاعات را با تجربه و مطالعه پیشینه اروند به دست آوردند.

بعد از آن شناسایی عملی منطقه شروع شد. یعنی یگان‌هایی بودند که نیروی غواص شان ۱۰-۱۵ مرتبه در شب عرض اروند که تقریباً از ۵۰۰-۶۰۰ متر تا ۱۰۰۰ و ۱۲۰۰ متر بود را رفته و برگشتند.

یگان‌های اطلاعاتی پیش از عملیات بی سر و صدا و با دقت بالا و بدون آنکه دشمن متوجه شود چندین بار عرض اروند را شنا کرده و با رفت و برگشت به آن طرف و بعد تمامی موانع عراق را ثبت کرده است.

اینکه چه تعداد سنگر دارند و در هر سنگر چه امکاناتی از قبیل تیربار، آرپیچی و… وجود دارد. انواع و اقسام موانع مصنوعی، شامل: مین‌های مختلف، بشکه‌های انفجاری فوگاز، مین‌های والمر جهنده و… که در زیر آب تعبیه شده است. سیم خاردار‌های رشته ای، مانند: حصیر بافته و حلقوی‌هایی که بهم تنیده اند، بر روی «میله‌های خورشیدی» قرار گرفته اند که درمیانشان انواع مین‌ها جا دارد. همچنین سنگر‌های مارلو و ماژرنو، سنگر‌های بتنی، سنگر‌های مستحکم و اسکله‌هایی که در داخل آب برای کشتی‌ها ساختند. همه‌ی این موارد یک نوع تأمین یا سد عظیمی برای پدافند کننده بوجود می‌آورد.

جالب اینجاست که یگان‌های مذکور در زمان برگشت باید مسیر تردد خودشان را پاک سازی می‌کردند یعنی اگر جایی ردّ پا بود باید پاک می‌کردند که فردا صبح وقتی عراقی‌ها از خواب بیدار می‌شدند احساس نکنند که نیرویی به اینجا ترددی داشته تا مبادا عملیات لو برود. با این تاکتیک بود که این کار شناسایی انجام شد و این شناسایی مبنای عبور غواص‌ها و نیرو‌ها شد.