شعر گردانی ای صبا نکهتی از خاک ره یار بیار

فعالیت شعر گردانی صفحه ۷۶ کتاب نگارش دوازدهم (درس چهارم)، سه بیت از یک غزل حافظ است که باید با توجه به معنی لغات و مفهوم ادبی و نمادین آن، درک و دریافت مان را از این شعر بنویسیم. در این مطلب برای شعر گردانی ای صبا نکهتی از خاک ره یار بیار ابتدا واژگان و آرایه های ادبی آن را بررسی می‌کنیم سپس دریافتی از این ابیات را می‌نویسیم.

معنی لفظی و ادبی واژگان ای صبا نکهتی از خاک ره یار بیار

• صبا: در ادبیات نقش قاصد و پیغام رسان میان عاشق و معشوق را دارد. معنای لفظی صبا:‌ نسیم ملایم و خنکی که در برخی نواحی از طرف شمال شرق می وزد. معنای عرفانی صبا: نفحات رحمانی که از جهت مشرق روحانیت آید.
• نکهت:‌ بوی خوش، بوی دهان
• مژده: خبر خوش
• دلدار: معشوق، محبوب (خداوند که معشوق عرفانی است.)
• نکته: مسئله، رمز، سخن دلنشینی که پوشیده باشد و هرکسی آن را نداند. 
• لطف: لطافت و نرمی و ملایمت، مهربانی و بذل و بخشش
• مشام: بویایی، بینی
• شمه:‌ بو، مقدار اندکی (مشام و شمه: هم‌ریشه)
• نفحات:‌ بوهای خوش، دم و نفس ها

شعر گردانی ای صبا نکهتی از خاک ره یار بیار

اغلب شعرهای حافظ را می‌‌توان هم عاشقانه و هم عرفانی برداشت کرد. اما این غزل که سه بیت از آن را خواندیم، به دلیل وجود عبارت هایی همچون «عالم اسرار» بیشتر عرفانی محسوب می‌شود و می‌دانیم که منظور از یار، معشوق ازلی و ادبی یعنی پروردگار است. بنابراین درک و دریافتی عارفانه از این ابیات خواهیم داشت.

شعر از زبان عارفی بیان می‌شود که دلتنگ دیدار معشوق حقیقی یعنی خداوند است و از این دوری اندوهگین است:

ای باد صبا برای اینکه با وزش ملایم و نرم و مهربان تو، جان تازه ای بگیرم و به خداوند نزدیکتر شوم، عطری از بهشت که جایگاه اصلی من است و در آنجا معبود و محبوب حقیقی ام را می‌بینم، برای من بیاور.

کاربران عزیز، در صورتی که به ادبیات عرفانی علاقه مندید می‌توانید زیباترین اشعار عارفانه پارسی؛ اشعار عارفانه مولانا، حافظ و سعدی را در ستاره بخوانید.