مواد غذایی بدون فیبر و نحوه استفاده از آن ها در رژیم غذایی

فیبر از بهترین اجزای مواد غذایی است و در بسیاری از رژیم‌های سالم برای داشتن وزنی ایده‌آل توصیه می‌شود. اما گاهی ممکن است در برخی شرایط، پزشک رژیم با مواد غذایی بدون فیبر را برای شما تجویز کند. در این مقاله به شما خواهیم گفت کدام مواد غذایی فیبر کمتری دارند و چه افرادی به این نوع رژیم نیاز پیدا خواهند کرد؛ همراه ما باشید.

 

شرایط استفاده از مواد غذایی بدون فیبر

فیبر غذایی جزء غیرقابل‌هضم در بیشتر غذاهای گیاهی است. فیبر برای سلامتی شما مفید است، اما ممکن است گاهی اوقات هضم آن برای دستگاه گوارش کمی دشوار باشد. به همین دلیل، پزشک ممکن است بسته به شرایط سلامتی شما، مواد غذایی بدون فیبر یا رژیم غذایی کم فیبر را برای درمان تجویز کند. ازجمله شرایطی که در صورت ابتلا به آن باید از مواد غذایی بدون فیبر یا کم فیبر استفاده کنید، عبارت‌اند از:

• سندرم روده تحریک‌پذیر (IBS)
• دیورتیکولیت (التهاب دیورتیکول‌های جدار روده به‌خصوص روده بزرگ)
• بیماری کرون
• کولیت زخمی (التهاب و زخم شدن روده)
• اسهال
• گرفتگی شکم
• یبوست
• تحریک یا آسیب در دستگاه گوارش
• باریک شدن روده ناشی از تومور

پزشکان همچنین ممکن است مواد غذایی بدون فیبر را برای درمان اسهال و گرفتگی عضلات توصیه کنند. احتمال دارد لازم باشد قبل از انجام کولونوسکوپی، بعد از انواع جراحی یا در طول درمان‌های خاص سرطان نیز تا زمان مشخص طبق نظر متخصص، از این رژیم غذایی پیروی کنید.

هدف از پیروی از یک رژیم غذایی کم فیبر این است که به سیستم گوارش خود استراحت دهید. یک رژیم غذایی کم فیبر باید شرایط زیر را برای شما فراهم کند:

• کاهش میزان کاری که دستگاه گوارش انجام می‌دهد.
• کاهش میزان تولید مدفوع
• تسکین درد شکم، اسهال و سایر علائم

مواد غذایی بدون فیبر مقدار مواد مغذی دریافتی توسط بدن را محدود می‌کند و برای کاهش وزن به‌هیچ‌وجه توصیه نمی‌شود. بدون تجویز پزشک و با پیروی خودسرانه از این رژیم غذایی، عوارض جانبی ناخواسته‌ای ایجاد خواهد شد. به همین دلیل توصیه می‌شود تنها تحت نظر یک متخصص تغذیه یا متخصص بیماری خاص خود از رژیم غذایی کم فیبر پیروی کنید.

 

 

بهترین مواد غذایی بدون فیبر یا کم فیبر

به‌طورمعمول، یک رژیم غذایی کم فیبر، مصرف فیبر را به حدود ۱۰ گرم در روز هم برای مرد و هم برای زن محدود می‌کند. همچنین سایر غذاهایی که ممکن است فعالیت روده را تحریک کنند در این رژیم غذایی باید کمتر مصرف شوند. 

غذاهایی که رژیم غذایی کم فیبر را تشکیل می‌دهند، گزینه مناسبی برای سلامتی طولانی‌مدت نیستند و تنها تحت نظر متخصص به مدت کوتاه باید از این رژیم پیروی کرد.

به‌عنوان‌مثال، نان سبوس‌دار نسبت به نان سفید دارای مواد مغذی و فواید سلامتی بیشتری است، اما غلات سبوس‌دار سرشار از فیبر هستند. بنابراین افرادی که باید به دلایل شرایط سلامتی خود از مواد غذایی بدون فیبر استفاده کنند، باید نان سفید را به جای آن انتخاب کنند.

غذاهای کم فیبر عبارت‌اند از:

1. نان سفید، ماکارونی و برنج سفید
2. غذاهای تهیه شده با آرد سفید تصفیه‌شده مانند پنکیک و نان ‌شیرینی
3. غلات کم فیبر، گرم یا سرد
4. سبزیجات کنسرو شده
5. سبزیجات تازه، به مقدار کم، اگر خوب پخته شده باشند.
6. سیب‌زمینی بدون پوست
7. تخم‌مرغ
8. محصولات لبنی، اگر بدن شما بتواند آن‌ها را به‌خوبی هضم کند.
9. منابع پروتئینی حساس مانند توفو، مرغ و ماهی
10. کره بادام‌زمینی خامه‌ای
11. چربی‌ها ازجمله روغن زیتون، سس مایونز و کره
12. آب میوه بدون پالپ
13. میوه کنسرو شده
14. طالبی
15. خربزه
16. هندوانه
17. شلیل
18. پاپایا
19. هلو
20. آلو
21. سبزیجات خوب پخته یا کنسرو شده
22. هویج
23. چغندر
24. سیب‌زمینی سفید بدون پوست
25. کاهو، اگر بدن شما آن را تحمل کند.
26. سس‌های گوجه‌فرنگی
27. کدو حلوایی
28. اسفناج پوره
29. آب سبزیجات صاف شده
30. خیار بدون دانه یا پوست، کدو سبز و کاهوی رنده شده به‌صورت خام

توجه داشته باشید که اگرچه این مواد غذایی بدون فیبر هستند، از مصرف هر غذایی که می‌دانید هضم آن برای بدن شما مشکل است، خودداری کنید؛ به‌عنوان مثال وقتی رژیم غذایی کم فیبر دارید، برخی غذاها مانند غذاهای تند ممکن است بر سیستم گوارش شما تأثیر بیشتری بگذارند. همچنین بهتر است در این مدت از مصرف چای، قهوه، نوشابه انرژی‌زا و سایر مواد کافئین‌دار تا حد ممکن خودداری کنید.

 

 

ممنوعیات رژیم غذایی بدون فیبر

مواد غذایی بسیار زیادی هستند که فیبر خوبی دارند و اگر می‌خواهید از مواد غذایی بدون فیبر استفاده کنید، باید مصرف آن‌ها را کنار بگذارید. مهمترین مواد غذایی دارای فیبر عبارت‌اند از:

1. اکثر سبزیجات خام به‌جز کاهو و خیار بدون پوست
2. برخی از سبزیجات، حتی زمانی که پخته شده‌اند مانند کلم بروکلی، گل کلم، کلم، شاتوت، کلم پیچ و کلم بروکسل دارای فیبر زیادی هستند.
3. پیاز و سیر
4. پوست سیب‌زمینی
5. لوبیا، نخود و عدس
6. آجیل و دانه‌ها
7. نان، پاستا یا غلات سبوس‌دار، ازجمله بلغور جو دوسر، کتان و ذرت بو داده
8. برنج وحشی یا قهوه‌ای
9. گوشت فرآوری شده

 

 

نکاتی مهم در استفاده از مواد غذایی بدون فیبر

قبل و در طول رژیم غذایی کم فیبر، از پزشک خود در مورد غذاهایی که بهتر است در برنامه خود بگنجانید، سؤال کنید. او می‌تواند در مورد نوع برنامه‌ای که برای سلامت کلی شما مفید است و نیازهای خاص شما را برآورده می‌کند، مشاوره بهتری ارائه دهد. همچنین ممکن است ملاقات با یک متخصص تغذیه برای دریافت برنامه غذایی خاص و راهنمایی در مورد رژیم غذایی کم فیبر مفید باشد. 

تغییر انواع غلاتی که می‌خورید نقطه شروع خوبی برای حذف فیبر است. سعی کنید غذاهای تهیه شده با غلات کامل را با محصولاتی که با آرد سفید یا تصفیه‌شده تهیه می‌شوند، عوض کنید. هنگامی‌که به خواربارفروشی می‌روید، برچسب‌ها را بخوانید و سعی کنید از خرید مواد غذایی با بیش از ۲ گرم فیبر در هر وعده خودداری کنید.

یکی از عوارض جانبی استفاده از مواد غذایی بدون فیبر یبوست است که می‌تواند آزاردهنده باشد. به همین دلیل در صورت نیاز به رژیم غذایی کم فیبر حتماً میزان مصرف مایعات و بخصوص آب را در طول شبانه‌روز افزایش دهید تا احتمال ابتلا به یبوست کمتر شود.

یک نمونه از رژیم غذایی کم فیبر در روز به شکل زیر می‌باشد:

• صبحانه: تخم‌مرغ نیم‌پز، نان تست سفید کره‌ای و آب سبزیجات
• ناهار: ساندویچ سالاد تن روی یک نان باگت با یک فنجان خربزه
• شام: یک ماهی قزل‌آلا کبابی شده با پوره سیب‌زمینی

 

 

چگونه دوباره خوردن فیبر را شروع کنیم؟

هنگامی‌که شرایط سلامتی شما بهبود پیدا کرد و آماده شروع مجدد مصرف فیبر شدید، بهتر است این کار را به‌آرامی انجام دهید. شروع ناگهانی و زیاد فیبر بعد از یک دوره مصرف مواد غذایی بدون فیبر می‌تواند عوارض گوارشی مختلفی مانند اسهال را ایجاد کند. اما وقتی به‌تدریج این کار را انجام دهید به جلوگیری از عوارض جانبی ناخوشایند کمک خواهد کرد. 

مصرف فیبر را به‌تدریج به میزان ۵ گرم در هفته افزایش دهید. برای انجام این کار، سعی کنید روزانه بخش کوچکی از وعده‌های غذایی شما شامل مواد غذایی دارای فیبر باشد.

میزان فیبر مورد نیاز شما بر اساس سن و جنسیت شما مشخص می‌شود. طبق نظریه آکادمی تغذیه و رژیم غذایی، افرادی که از یک رژیم غذایی ۲۰۰۰ کالری در روز پیروی می‌کنند باید مقادیر فیبر را به اندازه گفته شده در زیر دریافت کنند:

• ۳۸ گرم در روز برای مردان بالغ و ۳۰ گرم پس از ۵۰ سالگی
• ۲۵ گرم در روز برای زنان بالغ و ۲۱ گرم بعد از ۵۰ سالگی

سالم‌ترین راه برای دریافت فیبر نیز در این شرایط خوردن میوه‌هایی با پوست، سبزیجات، غلات کامل، لوبیا، آجیل و دانه‌ها است.

 

سخن آخر

فیبر از مهم‌ترین مواد در یک رژیم غذایی سالم است که بسیاری از متخصصین تغذیه بر مصرف مناسب آن به‌صورت روزانه تأکید می‌کنند. زیرا عدم وجود آن می‌تواند سلامت گوارش را به خطر انداخته و مانع جذب مواد مغذی مورد نیاز بدن می‌شود. شما فقط باید تحت نظر یک متخصص، در صورت وجود شرایط سلامتی خاص از رژیم غذایی کم فیبر برای یک مدت مشخص و کوتاه پیروی کنید و بعد از بهبود وضعیت، دوباره به تدریج مواد غذایی دارای فیبر را در رژیم خود بگنجانید.

 

منبع: healthline