رب گوجه فرنگی یکی از چاشنیهای پر مصرف در آشپزی است. برای تهیه رب گوجه در خانه نیازی به تجهیزات خاصی ندارید و به راحتی میتوانید آن را در منزل به چند روش مرسوم تهیه کنید. قبلا در مطالبی دیگر شما را با روش نگهداری رب خانگی در فریزر و طرز تهیه سس گوجه فرنگی خانگی آشنا کردهایم. اما در این مطلب شما را با طرز تهیه رب گوجه فرنگی خانگی و روشهایی برای نگهداری از آن برای مدت طولانی (برای جلوگیری از کپک زدن) آشنا خواهیم کرد.
طرز تهیه رب گوجه خانگی سنتی
وسایلی که شما برای این کار نیاز دارید عبارتند از:
- آبکش براش شستشوی گوجهها
- چاقوی تیز و بزرگ برای خرد کردن گوجهها
- یک سبد آبکش برنج برای صاف کردن گوجههای پخته شده
- یک قابلمه بزرگ و یک اجاق گاز تک شعله که به آن اجاق پلوپز یا اجاق گازی حیاطی (مانند تصویر زیر) نیز گفته میشود. در صورتی که قصد دارید به مقدار کم رب گوجه فرنگی تهیه کنید، نیازی به اجاق پلوپز نیست و میتوانید روی اجاق گاز آشپزخانه نیز این کار را انجام دهید.
با این توضیحات به سراغ روش تهیه رب گوجه خانگی خواهیم رفت.
مواد لازم برای تهیه رب گوجه فرنگی خانگی
برای خرید گوجه فرنگی برای تهیه رب باید در نظر داشته باشید که به ازای هر ۶۰ کیلوگرم گوجه فرنگی خریداری شده، میتوانید حدود ۲۰ کیلوگرم رب گوجه فرنگی تهیه کنید. بنابراین با توجه به مقدار مورد نیاز خود، گوجه لازم را خریداری کنید. مقدار مواد لازم اشاره شده در جدول زیر حدودا برای تهیه ۳ کیلوگرم رب در نظر گرفته شده است.
مواد لازم | |
گوجه فرنگی رسیده | ۱۰ کیلوگرم |
نمک | ۱۰ قاشق غذاخوری |
نکته مهم در خرید گوجه فرنگی برای تهیه رب آن است که هرچه گوجههای خریداری شده به اصطلاح آبکی نبوده و گوشتی تر باشند، کیفیت رب تهیه شده و مقدار آن بیشتر خواهد شد. بنابراین این موضوع را در هنگام خرید گوجه مد نظر داشته باشید. بهتر است برای تهیه رب گوجه فرنگی از گوجههای گوشتی و قرمز استفاده کنید. گوجه فرنگیهای گلخانهای برای پخت رب مناسب نیستند، چون نازک و بدون گوشت هستند.
دستور تهیه رب گوجه خانگی به روش سنتی
ابتدا باید گوجهها را تمیز کرده، به خوبی شسته و پوست گوجهها را بگیرید. اگر قسمتهایی از گوجه خراب شده آنها را جدا کنید.
۱. گوجهها را بخوبی شسته و آنها را در آبکش قرار دهید تا بخوبی خشک شوند.
۲. قسمت سبز رنگ گوجهها را (قسمت اتصال گوجه به بوته) جدا کرده و دور بریزید و گوجهها را با چاقو به چهار قسمت خرد کنید. در این مرحله بهتر است برای محافطت از پوست دست خود از دستکش یکبار مصرف استفاده کنید؛ زیرا گوجه فرنگی اسیدی بوده و میتواند باعث تحریک شدن و سوزش پوست دستان شما شود.
اگر گوجه شما آبدار است و آب زیادی دارد، میتوانید قسمت آبدار و تخمهای وسط آن را جدا کنید. به این ترتیب رب سریعتر غلیظ و آماده میشود.
۳. گوجههای خرد شده را داخل قابلمه ریخته و بدون اضافه کردن آب به آن، آن را روی شعله قرار دهید و با حرارت ملایم گوجهها را تا حد جوش آمدن حرارت دهید. در نظر داشته باشید که در حین جوشیدن، خود گوجهها از خود آب پس داده و آب مورد نیاز برای جوشیدن از همین طریق فراهم خواهد شد. هر دو دقیقه یکبار هم بزنید تا ته نگیرد.
نکته: همانگونه که گفته شد گوجهها باید تا حد جوش آمدن حرارت ببینید؛ بنابراین از حرارت دادن بیشتر به گوجهها خودداری کنید.
۴. حال قابلمه را از روی حرارت برداشته و اجازه دهید کمی سرد شود. پس از آنکه گوجهها به اندازهای سرد شدند که بتوانید دستتان را داخل قابلمه کنید، گوجهها را با دستانتان چنگ بزنید تا حالت له شدگی آنها تکمیل شود.
۵. اکنون نیاز است تا برای حدود ۳۰ ساعت درب قابلمه را گذاشته تا ترکیب شما به اصطلاح جا افتد.
۶. پس از مدت زمان گفته شده به سراغ قابلمه رفته و گوجهها را با یک “سبد آبکش برنج” صاف کنید تا عصاره گوجه آماده شده از دانهها و پوست گوجه فرنگیها جدا شود.
۷. برای تکمیل شدن تهیه رب خانگی باید دوباره عصاره آماده شده را درون قابلمه ریخته و آن را بر روی شعله کم حرارت دهید تا آب آن تبخیر شود. در این مرحله اجازه دهید تا رب گوجه به غلظت مناسب برسد؛ رب گوجه زمانی به غلظت مناسب رسیده است که اگر با قاشق روی آن شیاری ایجاد کنید، شیار ایجاد شده سریع پر نشود و پر شدن آن طول بکشد.
نکته: هنگام جوشیدن عصاره، آن را به خصوص در اواخر پخت هم بزنید و مراقب باشید تا ته نگیرد.
نکته کلیدی: نکته کلیدی برای خوشرنگ شدن رب گوجه فرنگی خانگی آن است که نمک را کمی مانده به اتمام حرارت نهایی (حدود نیم ساعت قبل از اتمام) به قابلمه اضافه کنید. اگر در مراحل اولیه و در طبخ ابتدایی، نمک را به قابلمه اضافه کنید، این کار باعث تیره شدن رب شما خواهد شد. |
حال رب گوجه فرنگی شما آماده است و میتوانید آن را داخل شیشه ریخته و نگهداری کنید.
اگر علاقهمند به پخت و تهیه انواع طعمدهندهها از گوجه هستید پیشنهاد میکنیم با مطالعه مقاله طرز تهیه سرکه گوجه فرنگی همراه ما باشید.
طرز تهیه رب گوجه فرنگی با سبزی خرد کن و مخلوط کن
از آنجایی که سبزی خرد کنهای خانگی دستگاههای تقریبا ضعیفی هستد، تهیه رب گوجه فرنگی به مقدار زیاد با این دستگاه میتواند باعث کند شدن تیغه آن و یا خراب شدن آن شود. بنابراین اگر قصد دارید به مقدار کم (بطور مثال در حد ۵ الی ۱۰ کیلوگرم) این کار را انجام دهید، استفاده از این دستگاه گزینه مناسبی است. برای تهیه رب گوجه فرنگی با سبزی خرد کن، مراحل زیر را دنبال کنید:
۱. گوجهها را بخوبی شسته و آنها را خوب خشک کنید.
۲. گوجهها را داخل سبزی خرد کن ریخته و آنها را خرد کنید تا بحالت مخلوط در آید.
۳. سپس مخلوط حاصل را به کمک سبد آبکش برنج صاف کنید تا هسته و پوستهها جدا شود.
۴. آب و گوشت گوجه صاف شده را داخل یک قابلمه ریخته و بر روی شعله ملایم حرارت دهید تا آب آن به آرامی تبخیر شود.
۵. نمک را کمی مانده به اتمام حرارت نهایی (حدود نیم ساعت قبل از اتمام) به قابلمه اضافه کنید.
همه مراحل تهیه رب گوجه فرنگی با مخلوط کن شبیه به تهیه رب گوجه فرنگی با سبزی خرد کن است، فقط نکته مربوط به تهیه رب گوجه خانگی به این روش آن است که به این روش نیز نمیتوان به مقدار زیاد رب تهیه کرد.
نکته: اگر میخواهید با مقدار زیادی گوجه فرنگی، رب تهیه کنید (مثلا در حد ۱۵۰ الی ۲۰۰ کیلوگرم گوجه)، بهتر است فرایند خرد کردن و آماده سازی اولیهی این کار را بصورت دستی یا با استفاده از دستگاه سبزی خرد کن و مخلوط کن انجام ندهید. بهترین دستگاه برای انجام این کار، استفاده از دستگاه آبگیری چندکاره یا همان دستگاه آبغوره گیری صنعتی (تصویر زیر) موجود در بازار است. حسن استفاده از این دستگاه این است که این دستگاهها بطور اتوماتیک هسته و پوسته را از گوجهی خرد شده جدا کرده و نیازی به صاف کردن دستی نیست. |
طرز تهیه رب گوجه خانگی با روغن
مواد لازم | |
گوجه فرنگی | ۲ کیلوگرم |
روغن مایع یا روغن زیتون | ۱ الی ۲ قاشق غذاخوری (نصف پیمانه) |
نمک | به مقدار لازم |
مراحل تهیه رب گوجه فرنگی:
بهتر است برای تهیه رب گوجه فرنگی از گوجههای گوشتی و قرمز استفاده کنید. گوجه فرنگیهای گلخانهای برای پخت رب مناسب نیستند، چون نازک و بدون گوشت هستند.
۱- ابتدا باید گوجهها را تمیز کرده، به خوبی شسته و پوست گوجهها را بگیرید. اگر قسمتهایی از گوجه خراب شده آنها را جدا کنید.
اگر گوجه شما آبدار است و آب زیادی دارد، میتوانید قسمت آبدار و تخمهای وسط آن را جدا کنید. به این ترتیب رب سریعتر غلیظ و آماده میشود.
۲- سپس آنها را به قطعات ریز خرد کرده و در مخلوط کن بریزید تا آنها را به سسی یکدست تبدیل کند. (استفاده از مخلوط کن اختیاری است.)
۳- قابلمهای را روی شعله زیاد بگذارید و گوجههای پوره شده را داخل آن بریزید.
۴- هر دو دقیقه یکبار هم بزنید تا ته نگیرد.
۵- نصف پیمانه روغن زیتون را به همراه یک قاشق چایخوری نمک اضافه کنید. (روغن موجب خوشرنگ شدن رب میشود.)
۶- حالا باید گوجهها را روی حرارت کم گذاشته و هر چند وقت یک بار هم بزنید تا ته نگیرد.
۷- به مرور آب تبخیر شده و رب غلیظ میشود. آب گوجه فرنگی باید آنقدر بجوشد تا غلیظ شود.
توجه داشته باشید که اگر رب شل و آبدار باشد سریع کپک میزند و اگر خیلی سفت باشد طعم سوختگی میدهد.
۸- یک مرحله کاملا اختیاری نیز وجود دارد که میتوانید رب آماده شده را درون سینی فر گذاشته و آن را حدوداً ۲ ساعت در فر با شعله ملایم قرار دهید. این کار پوره را غلیظ و کاراملی میکند.
۹- وقتی رب خوش رنگ و زیبای شما آماده شد و به غلظت مناسب رسید آنها را در شیشه بریزید.
طرز تهیه رب گوجه در آفتاب
مواد لازم | |
گوجه فرنگی | ۲ کیلوگرم |
روغن مایع یا روغن زیتون | ۱ الی ۲ قاشق غذاخوری |
نمک | به مقدار لازم |
مراحل تهیه رب گوجه فرنگی در آفتاب:
۱) مرحله ابتدایی کاملا مثل روش قبل است. یعنی باید گوجهها را بشویید و سپس آنها را به قطعات کوچک خرد کنید.
۲) حالا باید روی گوجهها را نمک بریزید.
۳) سپس باید گوجههای بریده و نمک زده را داخل قابلمه بگذارید و درب آن را ببندید.
۴) قابلمه را در آفتاب گذاشته و هر چند ساعت یک بار آنها را بهم بزنید تا کپک نزند.
۵) باید هر روز به سراغ گوجهها بروید و با دست گوجهها را ورز دهید تا له شوند.
۶) بعد از ۲ یا ۳ روز وقتی پوست گوجهها از آنها کاملا جدا شد، گوجهها برای رب گیری آماده شدهاند.
۷) حالا باید گوجهها را در صافی ریخته تا سس آن یکدست شود.
۸) در این مرحله مانند روش قبل باید گوجهها را روی حرارت بگذارید. هر ۱۵ دقیقه یکبار رب گوجه را هم بزنید تا ته نگیرد.
۹) کمی روغن در این مرحله به آن اضافه کنید؛ در آخر حرارت را کم کنید تا ۱۰ الی ۱۵ دقیقه دیگر هم بجوشید و خوب غلیظ شود.
نکاتی برای جلوگیری از کپک زدن رب گوجه فرنگی
- مهمترین نکته برای جلوگیری از کپک زدن رب گوجه فرنگی، نگهداری از آن در جای خنک است. برای اطمینان و انجام اقدامات اساسیتر، میتوانید پس از پرکردن شیشههای نگهدرای از رب، یک قاشق روغن مایع بر روی آن ریخته و درب آن را محکم کنید.
- اگر میخواهید برای زمان زیادی رب گوجه فرنگی را نگهداری کنید میتوانید رب را در قالبهای یخ بریزید و در فریزر نگهداری کنید.
- دیگ مسی یا قابلمه چدنی روکش دار بهترین جنس دیگی است که برای جوشاندن رب استفاده میشود.
سخن آخر
امروزه بیشتر افراد از رب گوجههای کارخانهای استفاده میکنند. اما اگر تنها یک بار رب گوجه خانگی را استفاده کنید و تفاوت آن را با ربهایی که از بیرون میخرید حس کنید، شاید برای همیشه خودتان در خانه رب درست کنید.
قبلا در مطالبی دیگر شما را با طرز تهیه انواع رب از جمله رب انار خانگی، رب زردآلو، رب آلوچه ترش و… آشنا کردهایم. پیشنهاد میکنیم حتما از این مطالب نیز دیدن کنید.