نویسنده: ابوالفضل ناظمی
بروزرسانی: 15 آذر 1402
در منابع معتبر زیادی حدیث در مورد حجاب و حیا از ائمه اطهار ذکر شده است. از آنجایی که حجاب یکی از ارکان مهم در حفظ پایداری و بنیان خانواده است، پیامبر و معصومین (ع)، احادیث زیادی را در این زمینه بیان کردهاند. محجبه بودن یکی از ارکان شیوه زندگی سالم در اسلام بوده و علاوه بر ثبات خانواده، بر سلامت جسم و روح تأثیر بسزایی دارد و عدم توجه به آن عوارض مخربی را بر زندگی فرد به جای می‌گذارد.
بنابراین با توجه به ضرورت حجاب، در این مطلب به گردآوری روایات و احادیث معتبر در مورد حجاب پرداخته‌ایم.
حدیث در مورد حجاب با متن عربی
در ادامه این مطلب احادیثی از ائمه در مورد حجاب، به تفکیک ارائه شده است.
حدیث در مورد حجاب از پیامبر (ص)
رسول خدا (صلی الله علیه واله) فرمودند:
اِنَّ مِن خَیرِ نِسَائَکُم اَلمُتَبَرَّجَةَ مِن زَوجِها الحصَانَ عَن غَیرِه.
بهترین زنان شما، زنی است که برای شوهرش آرایش و خودنمایی کند، اما خود را از نامحرمان بپوشاند.
«بحارالانوار، ج ۱۰۳، ص ۲۳۵»
❆❆❆
← حدیث در مورد حجاب →
رسول خدا (صلی الله علیه واله) فرمودند:
إذا تطیّبت المرأه لغیر زوجها فإنّما هو نار و شنار.
وقتى زنى براى کسى جز شوهر خود بوى خوش بکار برد، مایه آتش و عار است.
«نهج الفصاحه»
❆❆❆
رسول خدا (صلی الله علیه واله) فرمودند:
أربع من أعطیهنّ فقد أعطی خیر الدّنیا و الآخره لسان ذاکر و قلب شاکر و بدن على البلاء صابر و زوجه لا تبغیه خونا فی نفسها و لا ماله.
چهار چیز است که هر کس از آن بهره دارد از نیکى دو جهان بهره ور است، زبانى که یاد خدا کند و قلبى که سپاس پروردگار گذارد و تنى که بر بلا صبور باشد و زنى که بناموس و مال وى خیانت نکند.
«نهج الفصاحه»
❆❆❆
رسول خدا (صلی الله علیه واله) فرمودند:
أیُّما امرأةٍ استَعطَرَتْ فَمَرَّت‌على قَومٍ لِیَجِدُوا مِن رِیحِها فهی زانِیَةٌ.
هر زنى که به خود عطر زند و از کنار عدّه‌اى (مرد نامحرم) بگذرد تا بویش به مشام آنها رسد، زناکار است.
«سنن النسائى: ۸ / ۱۵۳ و منتخب میزان الحکمة: ۳۴۸»
❆❆❆
← حدیث در مورد حجاب →
رسول خدا (صلی الله علیه واله) فرمودند:
اذا رأیْتُمُ اللاّتی القَیْنَ عَلی رئوسِهِنَّ مثلَ استَمَةِ البَعْرِ فَاعْلَموهنَّ انَّهُ لا یُقْبَلُ لَهُنَّ الصَّلوةُ.
زمانی که دیدید زنانی موهای سر خود را مثل برآمدگی پشت شتر نموده و در میان نامحرمان ظاهر می‌شوند، به آنها بگوئید که نمازشان قبول نیست.
«کنزالعمال، ج ۱۶، ص ۳۹۲»
❆❆❆
رسول خدا (صلی الله علیه واله) فرمودند:
مَنْ اطاعَ امْرأَتَهُ اکیَّهُ اللهُ عَلی وجهِهِ فی النّارِ فقال الامام علی – علیه السّلام -: و ما تلک الطاعة؟ قال: یاذن لها فی… و لبس الثیاب الرقاق.
هر کس از زنش اطاعت کند خداوند او را با صورت در آتش خواهد افکند. امام علی – علیه السّلام – عرض کردند: منظور از اطاعت زن چیست؟ حضرت فرمودند: اینکه به او اجازة رفتن به حمامهای عمومی، عروسی‌هایی که در آن گناه می‌شود و مجالس آوازه خوانی بدهد و نیز اجازه دهد تا در میان نامحرمان لباس نازک بپوشد.
«بحارالانوار، ج ۷۴، ص ۵۳»
❆❆❆
رسول خدا (صلی الله علیه واله) فرمودند:
ایُّ اِمْرَاَةٍ تطیَّبتْ ثمَّ خَرَجَتْ من بَیتِها فَهِیَ تُلْعَنُ حتّی ترجَعَ الی بیتِها مَتَی ما رَجَعَتْ.
هر زنی که خود را خوشبو نماید و از منزل خارج شود تا زمانی که بر می‌گردد مورد لعنتِ (خدا و ملائکه) قرار می‌گیرد.
«بحارالانوار، ج ۱۰۰، ص ۲۴۷»
حدیث در مورد حجاب و حیا از امام علی (ع)
امام علی (علیه السلام) فرمودند:
صِیانَةُ المَرأةِ أنعَمُ لِحالِها وَ أدوَمُ لِجَمالِها.
محفوظ داشتن زن، به حال او مفیدتر، و براى زیبایى‌اش پایدارتر است.
«غرر الحکم و درر الکلم، حدیث۵۸۲۰»
❆❆❆
امام على (علیه‌السلام) فرمودند:
کنتُ قاعدا فی البَقیعِ مَع رسولِ اللّه صلى الله علیه و آله و سلّم فی یَومِ دَجْنٍ ومَطَرٍ، إذ مَرَّتِ امْرَأةٌ على حِمارٍ، فَهَوتْ یدُ الحِمارِ فی وَهْدَةٍ فسَقَطَتِ المَرأةُ، فأعْرَضَ النّبیُّ صلى الله علیه و آله و سلّم بوجهِهِ، قالوا: یا رسولَ اللّه، إنّها مُتَسَرْوِلَةٌ. قالَ: اللّهُمَّ اغْفِرْ للمُتَسرْوِلاتِ ثلاثا یا أَیُّها النّاسُ، اتَّخِذوا السَّراویلاتِ فإنَّها مِن أسْتَرِ ثِیابِکُم، وحَصِّنوا بِها نِساءَکُم إذا خَرَجْنَ.
من و پیامبر در یک روز ابرى و بارانى در بقیع نشسته بودیم که زنى سوار بر الاغ از آن جا گذشت و دست الاغش در گودالى فرو رفت و زن به زمین افتاد. پیامبر صلى الله علیه و آله و سلّم رویش را برگرداند. حاضران عرض کردند: اى رسول خدا! آن زن شلوار به پا دارد. پیامبر سه بار فرمود: خدایا! زنان شلوار پوش را بیامرز. اى مردم! شلوار بپوشید که شلوار پوشاترین جامه هاى شماست و زنان خود را در موقعى که بیرون می‌آیند با شلوار حفظ کنید.
«تنبیه الخواطر: ۲ / ۷۸، منتخب میزان الحکمه: ۱۳۰»
❆❆❆
امام علی (علیه السّلام) فرمودند:
زکاةُ الجمالِ العِفافُ.
زکات زیبایی، عفت و پاکدامنی است.
«تصنیف غررالحکم، ص ۲۵۶، ح ۵۴۰۹»
❆❆❆
← حدیث در مورد حجاب →
امام علی (علیه السّلام) فرمودند:
افضَلُ العبادَةِ العِفافُ.
عفت و پاکدامنی، برترین عبادات است.
«الکافی، ج ۲، ص ۷۹»
❆❆❆
امام علی (علیه السّلام) فرمودند:
قال رسول الله – صلّی الله علیه و آله -: … و رایتُ اِمرَاةً تاکُلُ لحمَ جَسَدِها و النّار توقَدُ مِنْ تَحتِها… فاِنَّها کانَتْ تَزیّنُ بَدَنها للنّاس….
رسول خدا (صلّی الله علیه و آله) فرمودند: در شب معراج زنانی را دیدم که گوشت بدن خود را می‌خوردند در حالیکه آتش جهنم از زیر آنها شعله ور بود… همانا آنها کسانی هستند که خود را برای مردم نامحرم زینت می‌کنند.
«بحار الانوار، ج ۸، ص ۳۰۹»
❆❆❆
امام علی (علیه السّلام) فرمودند:
قال رسول الله – صلّی الله علیه و آله -: … و رایتُ اِمْراَةً تُقطَعُ لحمُ جَسَدِها مِنْ مُقَدِّمِها و مؤخّرِها بِمَقاریض من نارٍ.
رسول خدا فرمودند: در شب معراج زنانی را دیدم که گوشت بدنشان توسط قیچی‌های آتشین از جلو و عقب بریده می‌شد… پس آنها کسانی هستند که خود را در معرض مردان نامحرم قرار می‌دهند و با رفتارهای مختلف توجه آنها را جلب نموده و به آنها اظهار تمایل می‌نمایند.
«بحار الانوار، ج ۸، ص ۳۰۹»
❆❆❆
امام علی (علیه السّلام) فرمودند:
مِنْ کَمالِ النِّعْمَةِ التَّحَلِّی بِالسَّخاءِ وَ التَّعَفُّفِ.
کمال نعمت الهی آراستگی به سخاوت و عفت و پاکدامنی است.
«غرر الحکم، حدیث ۵۴۱۷»
❆❆❆
امام علی (علیه السّلام) فرمودند:
وَاکْفُفْ عَلَیْهِنَّ مِنْ أبْصارِهِنَّ بِحِجابِکَ إیّاهُنَّ فَأِنَّ شِدَّةَ الْحِجابِ أبْقی عَلَیْهِنَّ.
بوسیله حجاب چشمهای زنان خود را پاک نگاه دارید، زیرا سخت گیری در مورد حجاب، آنها را سالمتر و عفیف‌تر نگاه خواهد داشت.
«نهج البلاغه، نامه ۳۱»
حدیث درباره حجاب با متن عربی از حضرت فاطمه (س)
حدیث در مورد حجاب و حیا همراه با حدیث درباره حجاب با متن عربی از حضرت فاطمه (س) در ادامه مطلب ذکر شده است:
حضرت فاطمه زهرا (سلام الله علیها) فرمودند:
خَیْرٌ لِلِنّساءِ أنْ لا یَرَیْنَ الرِّجالَ وَ لا یَراهُنَّ الرِّجالُ.
بهترین چیز برای حفظ شخصیت زن آن است که مردی را نبیند و نیز مورد مشاهده مردان قرار نگیرد.
حضرت فاطمه زهرا (سلام الله علیها) فرمودند:
❆❆❆
إنّی قَدِاسْتَقْبَحْتُ ما یُصْنَعُ بِالنِّساءِ، إنّهُ یُطْرَحُ عَلی الْمَرْئَةِ الثَّوبَ فَیَصِفُها لِمَنْ رَأی، فَلا تَحْمِلینی عَلی سَریر ظاهِر، اُسْتُرینی، سَتَرَکِ اللّهُ مِنَ النّارِ؛
حضرت فاطمه زهرا – سلام الله علیها – در آخرین روزهای عمر پر برکتشان ضمن وصیّتی به اسماء فرمودند: من بسیار زشت و زننده می‌دانم که جنازه زنان را پس از مرگ با انداختن پارچه‌‌ای روی بدنش تشییع می‌کنند. و افرادی اندام و حجم بدن او را مشاهده کرده و برای دیگران تعریف می‌نمایند. مرا بر تختی که اطرافش پوشیده نیست و مانع مشاهده دیگران نباشد قرار مده – بلکه مرا با پوشش کامل تشییع کن –، خداوند تو را از آتش جهنّم مستور و محفوظ نماید.
«تهذیب الأحکام، ج ۱، ص ۴۲۹»
حدیث در مورد حجاب و حیا از امام حسن مجتبی (ع)
امام حسن مجتبی (علیه السلام) فرمودند:
یَا ابْنَ آدْم! عَفِّ عَنِ مَحارِمِ اللّهِ تَکُنْ عابِداً، وَ ارْضِ بِما قَسَّمَ اللّهُ سُبْحانَهُ لَکَ تَکُنْ غَنِیّاً، وَ أحْسِنْ جَوارَ مَنْ جاوَرَکَ تَکُنْ مُسْلِماً، وَ صاحِبِ النّاسَ بِمِثْلِ ما تُحبُّ أنْ یُصاحِبُوکَ بِهِ تَکُنْ عَدْلاً.
ای فرزند آدم! نسبت به محرّمات الهی عفیف و پاکدامن باش تا عابد و بنده خدا باشی. راضی باش بر آنچه که خداوند سبحان برایت تقسیم و مقدّر نموده است، تا همیشه غنی و بی‌نیاز باشی. نسبت به همسایگان، دوستان و همنشینان خود نیکی و احسان نما تا مسلمان محسوب شوی. با افراد (مختلف) آنچنان بر خورد کن که انتظار داری دیگران همانگونه با تو بر خورد کنید.
«بحارالأنوار، جلد ۷۸، صفحه ۱۱۲»
برای آگاهی از دیگر احادیث امام حسن می‌توانید به مجموعه چهل حدیث از امام حسن مجتبی (ع) رجوع نمایید.
حدیث از امام حسین (ع) در مورد حجاب
امام حسین (علیه السلام) فرمودند:
خَمْسٌ مَنْ لَمْ تَکُنْ فِیهِ لَمْ یَکُنْ فِیهِ کَثِیرُ مُسْتَمْتِعٍ: اَلْعَقْلُ، وَ الدّینُ وَ الاَدَبُ، وَ الْحَیَاءُ وَ حُسْنُ الْخُلْقِ ».
پنج چیز است که در هرکسى نباشد، خیر زیادى در او نیست: عقل، دین، ادب، حیا و خوش‌خویى.
«حیاة الامام الحسین (ع)، ج ۱ ص۱۸۱»
حدیث در مورد حجاب از امام رضا (ع)
امام رضا (علیه السلام) فرمودند:
حُرِّمَ النَّظَرُ إِلَی شُعُورِ النِّسَاءِ الْمَحْجُوبَاتِ بِالْأزْوَاجِ وَ غَیرِهِنَّ مِنَ النِّسَاءِ لِمَا فِیهِ مِنْ تَهْییجِ الرِّجَالِ وَ مَا یدْعُوا التَّهْییجُ اِلَی الْفَسَادِ وَ الدُّخُولِ فِیمَا لَا یحِلُّ وَ لَا یحْمِلُ [یجْمُلُ] وَ کذَلِک مَا أشْبَهَ الشُّعُورَ إِلَّا الَّذِی قَالَ اللهُ تَعَالَی وَ الْقَوَاعِدُ مِنَ النِّسَاءِ اللَّاتِی لَا یرْجُونَ نِکاحاً فَلَیسَ عَلَیهِنَّ جُنَاحٌ أنْ یضَعْنَ ثِیابَهُنَّ غَیرَ الْجِلْبَابِ وَ لَا بَأسَ بِالنَّظَرِ إِلَی شُعُورِ مِثْلِهِنَّ. »
نگاه کردن به موهای زنان شوهردار وغیرشوهردار، حرام است زیرا این نگاه، مرد را تهییج و تحریک می‌کند. این تهییج، شخص را به فساد و داخل شدن در حرام و اعمال ناپسندیده می‌کشاند. حکم نگاه به غیر مو [که نگاه مرد به آنها حلال نیست] همچنین است مگر در موردی که حق‌تعالی [در قرآن، آن را استثنا کرده و] فرموده است:
(وَ الْقَوَاعِدُ مِنَ النِّسَاءِ اللَّاتِی لَا یرْجُونَ نِکاحاً فَلَیسَ عَلَیهِنَّ جُنَاحٌ)؛
«بر زنان سالخورده که از ولادت و عادت بازنشسته و امید ازدواج ندارند باکی نیست که لباسهایشان را غیر از چادر بر زمین بگذارند و اشکالی ندارد که به موهای مثل این زنان نگاه شود.»
❆❆❆
امام رضا (علیه السلام) فرمودند:
(قُلْ لِلْمُؤْمِنِینَ یَغُضُّوا مِنْ أَبْصارِهِمْ وَ یَحْفَظُوا فُرُوجَهُمْ… قُلْ لِلْمُؤْمِناتِ یَغْضُضْنَ مِنْ أَبْصارِهِنَّ وَ یَحْفَظْنَ فُرُوجَهُنَّ…)
«به مؤمنین بگو که چشمهایشان را [از نامحرم] ببندند و فروج خود را [از حرام] حفظ کنند. و به زنان مؤمن هم بگو که چشمهایشان را [از نامحرم] ببندند و فروجشان را [از حرام] نگه دارند.»
«علل الشرایع ج۲ص۵۶۴-»
حدیث در مورد حجاب و حیا از امام جعفر صادق (ع)
امام جعفر صادق (علیه السلام) فرمودند:
طُوبی لِمَنْ کانَتْ اُمُّهُ عَفِیفَةً.
خوشا به حال کسی که مادرش پاکدامن است.
«علل الشرایع، جلد ۲، صفحه ۲۵۱»
❆❆❆
← حدیث در مورد حجاب →
امام جعفر صادق (علیه السلام) فرمودند:
یکی از سجایای اخلاقی، عفت است که ضد آن همان بی‌پروائی است.
«اصول کافی، جلد ۱، صفحه ۲۱»
❆❆❆
← حدیث در مورد حجاب →
امام جعفر صادق (علیه السلام) فرمودند:
(روز قیامت) زن زیبا را که به خاطر زیبایی‌‌اش در فتنه افتاده است، و فریب زیبائی‌‌اش را خورده (و به بی‌حجابی و بی‌عفتی و گناه آلوده شده)، برای حساب می‌آورند. پس به خدا می‌گوید، خدایا، تو خود مرا زیبا خلق کردی و به سبب آن در فتنه افتادم. پس حضرت مریم – سلام الله علیها – را حاضر می‌کنند و ندا داده می‌شود: آیا تو زیباتری یا مریم؟ ما او را در نهایت زیبائی آفریدیم، امّا او گناه نکرد.
«بحارالانوار، ج ۱۲، ص ۲۴۱»
داستانی زیبا درباره حجاب و حیا
در آخر، خواندن این روایت خالی از لطف نیست.
رسول خدا (ص) از حضرت جبرئیل (ع) سوال نمود که آیا فرشتگان خنده و گریه دارند؟ جبرئیل فرمود: بله. (یکی از آنجاهایی که فرشتگان می‌خندند) زمانی است که زن بی‌حجابی و بدحجابی می‌میرد، و بستگان او را در قبر می‌گذارند و روی آن زن را با خشت و خاک می‌پوشانند تا بدنش دیده نشود. فرشتگان می‌خندند و می‌گویند: تا وقتی که جوان بود و با دیدنش هر کسی را تحریک می‌کرد و به گناه می‌انداخت (پدر و برادر و شوهرش و … از خود غیرت نشان ندادند) و او را نپوشاندند، ولی اکنون که مرده و همه از دیدنش نفرت دارند او را می‌پوشانند.
