نویسنده: مهناز پیرزاده
بروزرسانی: 9 اردیبهشت 1402
ستاره | سرویس خواص شناسی– چریش (neem) گیاهی از تیره سنجد تلخ و شبیه به درخت بلوط است. چریش که با نام‌های چریشک، سِرِش، برواق، اسراس و یاس بنفش هندی نیز نامیده میشود گیاهی از تیره سنجد تلخ است که در غرب آفریقا آن را با نام “مواروبائینی” به معنای “درخت ۴۰” می‌شناسند، زیرا باور عموم بر این است که این درخت ۴۰ بیماری را درمان می‌کند. در این مقاله با خواص گیاه چریش در درمان بیماری‌ها، نحوه مصرف و عوارض جانبی آن آشنا می‌شوید.
خواص گیاه چریش (طبیعت و خواص درمانی)
گیاه چریش شبیه به درخت بلوط و گیاهی همیشه سبز است که نسبت به گرما بسیار مقاوم است و در نواحی کوهستانی و مرتفع می‌روید. پوست، برگ، دانه، شاخه‌های جوان و گل‌های معطر آن همگی خواص درمانی خاص خود را دارند و از برگ‌های آن نیز در برخی مناطق به عنوان سبزی برای خوردن استفاده میشود. گیاه چریش در ایران، هند، پاکستان و بنگلادش یافت میشود و بیشتر قسمت‌های این گیاه شامل برگ‌ها، دانه، شاخه‌های جوان، گل‌های گیاه و پوست آن استفاده دارویی دارد. محل رویش درخت چریش در کشور ما نواحی گرم جنوب کشور در بندر عباس، چابهار، بوشهر و جزیره قشم است. درخت چریش، درختی نیمه اهلی است و در مجاورت جوامع انسانی بیشتر رویش پیدا می‌کند. این درخت را میتوان در پارک‌ها، منازل، معابد و در کنار جاده‌ها مشاهده کرد.
طبع ریشه گیاه چریش گرم و خشک است. برخی خواص درمانی این گیاه به طور خلاصه عبارت هستند از:
۱. کمک به درمان مشکلات پوستی
از خواص گیاه چریش در طب سنتی برای درمان جوش‌های دردناک صورت و رفع التهابات پوستی مانند اگزما و درمان پسوریازیس استفاده میشود. از جوشانده ریشه گیاه چریش، ماده غلیظی به دست می‌آید که مالیدن آن برای درمان جوش‌های صورت مفید است و خاصیت ضد عفونی کننده دارد. همچنین روغن این گیاه نیز به عنوان یک ضماد برای بیرون کشیدن سموم از محل جوش‌های پوستی کاربرد دارد.
۲.رفع شپش سر و مشکلات قارچی پوست
درمان شپش سر، بیماری گال و رفع مشکلات قارچی پوست مانند کچلی موضعی از دیگر خواص گیاه چریش است. جالب است بدانید در کشور‌های غربی از روغنی که از درخت چریش به دست می‌آورند برای پیشگیری از چین و چروک پوست استفاده می‌کنند.
۳. پیشگیری از سفید شدن مو، ریزش مو و شوره سر
کمک به درمان شوره سر، پیشگیری از سفیدی زودرس مو‌ها و درمان ریزش مو از خواص روغن چریش است.
۴. رفع ناراحتی‌های دهان و لثه و سفید کردن دندان‌ها
از ساقه گیاه چریش میتوان برای تمیز کردن دندان‌ها استفاده کرد. استفاده روزانه از ساقه این گیاه، دندان‌ها را سفید و محکم می‌کند. همچنین رفع ناراحتی‌های لثه، دندان درد، بوی بد و عفونت لثه و دندان از خواص گیاه چریش برای سلامت دهان و دندان است.
۵. تسکین درد عضلات
از روغن گیاه چریش در طب سنتی برای ماساژ دادن و برطرف کردن درد عضلات، نقرس، آرتریت روماتوئید و استئوآرتریت استفاده میشود.
۶. تقویت سیستم ایمنی بدن
گیاه چریش توانایی تقویت سیستم ایمنی بدن را دارد و گفته میشود این گیاه هر نوع بیماری که باعث ضعیف شدن بدن میشود را از بین می‌برد.
۷. کاهش تب
پوست درخت چریش برای کاهش تب مفید است و برای پیشگیری از تب مالاریا نیز کاربرد دارد.
۸. از بین بردن نفخ شکم، درمان یبوست و رفع سوء هاضمه
از خواص گیاه چریش از بین بردن کرم‌های روده، رفع سوء هاضمه و درمان یبوست است. برگ این گیاه به از بین بردن نفخ شکم، حذف خلط از لوله‌های برونش و افزایش ترشح و تخلیه ادرار کمک می‌کند.
۹. بهبود زخم‌ها
قرار دادن پودر و یا روغن گیاه چریش روی زخم‌ها باعث بهبود سریعتر زخم میشود.
۱۰. کمک به درمان شب کوری
در طب سنتی از خواص گیاه چریش برای کمک به درمان شب کوری استفاده میشود. به این منظور برگ گیاه را آسیاب کنید و با مخلوطی از آب به صورت مایع در آورید و پس از صاف کردن، مقدار کمی از آن را هر شب در پشت چشمان بمالید.
۱۱. جلوگیری از بیدخوردگی لباس
گیاه چریش به عنوان یک حشره‌کش عمل می‌کند. جالب اینکه در جوامع روستایی هندوستان برای جلوگیری از بید زدگی فرش و لباس، برگ‌های خشک شده این گیاه را در بین لباس‌های پشمی قرار می‌دهند. امروزه اطلاعات وسیعی از خواص گیاه چریش علیه آفات گوناگون و تاثیرات حشره‌کشی و ضد تغذیه‌ای، ممانعت از رشد یا تخم‌ریزی و اثرات ضد باروری و ضد هورمونی فراورده‌های جانبی چریش علیه طیف وسیعی از حشرات در دسترس است.
مضرات گیاه چریش (عوارض جانبی، موارد احتیاطی و منع مصرف)
به طور کلی مصرف گیاه چریش گیاهی امن است و عوارض خاصی تاکنون برای آن گزارش نشده است.
سخن پایانی
در پایان پیشنهاد می‌کنیم با خواص خواص گیاه استبرق و خواص گیاه افسنطین در درمان بیماری‌ها نیز در ستاره آشنا شوید.
برگرفته از: کتاب دائره المعارف گیاهان دارویی
رستمی
حتما ابلاغ بفرمایید اگر از میوه چریش خورده شود برای مردان نازایی میارد. ممنون