نویسنده: مهناز پیرزاده
بروزرسانی: 11 آذر 1400
ستاره | سرویس طبع و مصلحات – موضوع مزاج شناسی نه تنها در طب سنتی ایران بلکه در دیگر کشور‌ها مانند طب چینی، طب یونانی، رومی و طب هندی نیز مطرح است و معتقد است تشخیص صحیح مزاج و توجه به آن از مهمترین و کاربردی‌ترین روش‌ها برای حفظ سلامتی، داشتن زندگی پرنشاط و کمک به پیشگیری ودرمان بیماری‌هاست، به طوری که اگر فقط نوع تغذیه ما، مطابق با مزاج و طبع مان باشد، از بسیاری از اختلالات، بیماری‌ها و مشکلات جسمی و روحی در امان خواهیم ماند. مطالعه این مطلب و پاسخ به سوالات آزمون مزاج شناسی جمع‌آوری شده، به شما در شناخت مزاجتان کمک میکند.
مفهوم مزاج شناسی چیست؟
مفهوم مزاج در طب سنتی یک مفهوم کلیدی در تعریف سلامت و بیماری انسان است و بر اساس آن هر فردی دارای ویژگی‌های فیزیکی، فیزیولوژیکی و روانی خاص خود است و مجموع این خصوصیات با عنوان مزاج تعریف میشود. بر طبق علم مزاج شناسی، بدن آدمی از ترکیب عناصر چهارگانه (آب، آتش، هوا و خاک) تشکیل شده است که باید متعادل باشند و اگر هر کدام از طبایع چهارگانه و مزاج‌ها از تعادل خارج شوند، فرد مبتلا به سوء مزاج خواهد شد و انسان بیمار میشود. آنچه مهم است اینکه با مزاج شناسی و تشخیص مزاج میتوان در بدن تعادل برقرار کرد و با تغییر شرایط زندگی مانند نوع تغذیه، بدن سالم‌تری داشت.
روش‌های تشخیص مزاج
برای آزمون مزاج شناسی از سه جنبه سوالات را مطرح می‌کنیم، قبل از آن نیز، اصطلاحات صفراوی، دموی، بلغمی و سوداوی را مختصر تعریف می‌کنیم.
آزمون مزاج شناسی از روی ویژگی‌های ظاهری
۱- فردی لاغر هستید یا چاق؟
- افراد با مزاج بلغمی اغلب چاق و پر چربی هستند.
- افراد با مزاج صفراوی و سوداوی لاغر اندام هستند.
- افراد با مزاج دموی اندام درشتی دارند.
۲- فردی چهار شانه هستید یا اندامی ظریف دارید؟
- افراد با مزاج سرد، بالا تنه ظریف و کوچکی دارند. در حالی که بالاتنه فراخ و پهن نشان دهنده مزاج گرم است. همچنین داشتن اندام و استخوان بندی درشت، عروق برجسته و نبض قوی نیز از دیگر نشانه‌های افراد داری مزاج گرم است.
- برای مزاج شناسی از روی استخوان‌بندی می‌توانید، با انگشت وسط و شستتان یک حلقه دور مچتان بگیرید. اگر انگشتانتان روی هم قرار گرفت مچی ظریف دارید که نشان دهنده استخوان‌بندی ظریف شماست و مزاجتان سرد و خشک است. اگر انگشت‌ها مماس شدند مزاجی معتدل و اگر به هم نرسیدند استخوان‌بندی درشتی داشته، مزاجتان گرم و‌تر است.
۳- کف دست‌ها و پاهایتان پهن بزرگ است یا دست و پایی ظریف و باریک دارید؟
- کف دست و پای پهن نشانی از مزاج گرم و دستانی ظریف، استخوانی و پا‌هایی باریک نشانه‌ای از مزاج سرد است.
- از این رو بیشتر افرادی که مزاج گرم و خشک دارند اغلب پایشان در کفش راحت نیست.
- افراد با مزاج سرد، در بیشتر انواع کفش احساس راحتی دارند و اذیت نمی‌شوند.
۴- رنگ پوستتان روشن است یا تیره؟
- پوست سفید و گچی رنگ از ویژگی‌های افراد با مزاج سرد و تر است.
- پوست بدن تیره و کدر و دارای لب‌های بادمجانی رنگ، نشانه مزاج سرد و خشک است.
- پوست بدن زرد رنگ یا مایل به زرد دارای مزاج گرم و خشک است.
- پوست بدن قرمز رنگ یا مایل به قرمز و صورتی، دارای مزاج گرم هستند.
۵- مو‌های پرپشت دارید یا موهایتان کم پشت است؟
- افراد با طبع سرد و‌تر مو‌هایی کم پشت، ابرو‌های نازک و بدن کم مو دارند.
- افراد با طبع گرم موهایشان پرپشت و ضخیم است.
- همچنین مجعد و حالت‌دار بودن موها، کلفت بودن موها به همراه رشد سریع و زیاد مو در سر و اندام‌ها نشانه‌ای از مزاج گرم و خشک است.
۶- موهایتان تیره است یا روشن؟
- افراد با مزاج سرد رنگ موی روشن و افراد مزاج گرم رنگ موی تیره دارند.
آزمون مزاج شناسی از روی گرایش‌های غذایی
۷- اشتهایتان زیاد است یا کم؟
- افراد بلغمی اشتهای زیادی دارند، توان هضم غذا در آنان کم است، نفخ معده و یبوست از مشکلات این گروه است.
- افراد با مزاج گرم و تر، اشتهای زیادی داشته اصطلاحا خوش خوراک هستند.
- افراد با مزاج سرد و خشک، اشتها زیادی دارند، ولی خوراکشان کم است، توان هضم غذا بسیار کم است، نفخ معده فراوان و یبوست دارند.
۸- غذا‌های شیرین را بیشتر دوست دارید یا خوراکی‌های ترش را ترجیح می‌دهید؟
- افراد بلغمی گرایش زیاد به شیرینی و شوری داشته، به خوردن مواد غذایی با طبع سرد و ترشی‌ها علاقه‌ای ندارند.
- افراد با مزاج گرم و خشک تمایل زیادی به خوردن خوراکی‌های ترش مانند لواشک و سرکه دارند.
- همچنین به خوردن برخی مواد غذایی سرد مثل خیار و کاهو علاقه دارند و در مقابل به مصرف خوراکی‌های شیرین و ادویه‌جات کمتر تمایل نشان می‌دهند.
آزمون مزاج شناسی با در نظر گرفتن گرایش‌های ذهنی و پنداری
۹- در پاسخ به سوالات حاضر جواب هستید یا خیر؟
- افراد با مزاج سرد در پاسخ دادن به سوالات دیر جواب می‌دهند، همچنین دیر تصمیم می‌گیرند و به طور کلی در پندار‌ها تردید داشته، از نظر طب سنتی سودا (سردی و خشکی) در سر دارند.
- افراد با مزاج گرم شتابزده عمل کرده و به سرعت و صریح پاسخ می‌دهند.
۱۰- صحبت کردنتان چگونه است؟
- آرامی و سنگین بودن زبان و گفتار گواه بر سردی است و تندی حرکات و حرف زدن سریع و پرشتاب، نشانه‌ای از گرمی است.
۱۱- اگر کاری به شما محول شود آن را سر موقع انجام می‌دهید یا خیر؟
- یک کار را تمام کردن یعنی وارد سردی شدن، بنابراین افراد با مزاج گرم امور را اغلب ناقص انجام می‌دهند و اگر یک کار را بخواهند تمام کنند، خیلی باید به خودشان فشار بیاورند.
۱۲- تنوع طلب هستید؟
- افراد با مزاج سرد تنوع طلبی کمی دارند و افراد با مزاج گرم تنوع طلب هستند.
۱۳- آیا در پنهان‌کاری ماهرانه عمل می‌کنید؟
- آدم‌های گرم مزاج نمی‌توانند پنهانگری کنند یا اگر پنهان‌کاری کنند برایشان سخت است.
۱۴- فردی بلند پرواز هستید؟
- داشتن آرزو‌های بلندپروازانه از ویژگی‌های مزاج گرم است.
- یک نفر با مزاج صفراوی همیشه آرزو‌ها و رویا‌های بلند در ذهنش دارد و در کل تعدیل مزاج به تعدیل آرزو‌ها کمک میکند.
۱۵- آیا فردی محافظه کار هستید؟
- افراد با مزاج بلغمی همیشه محافظه کار هستند.
- یک فرد با مزاج دموی شاعر پیشه است و عشق و عاشقی دارد.
آزمون مزاج شناسی از روی گرایش‌های رفتاری
۱۶- کار‌ها را چگونه آغاز می‌کنید؟
- افراد دارای مزاج سرد در شروع کار‌ها تردید داشته و آن را دیر آغاز می‌کنند. افراد دارای مزاج گرم کار‌ها را به سرعت شروع می‌کنند و در انجام امور عجول و شتابزده عمل می‌کنند.
- به طور کلی افراد با غلبه طبع سرد تحرک و جنب و جوش کمی دارند و هر چه طبع گرمتر باشد، تحرک و جنب و جوش بیشتر خواهد بود. از این رو اگر کودکی بی قرار است و در خواب زیاد به این طرف و آن طرف می‌غلطد، به دلیل شدت گرمی است.
۱۷- در زمان عصبانیت چگونه هستید؟
- افراد دارای مزاج سرد، صبور و آرام هستند و دیر عصبانی می‌شوند.
- افراد دارای مزاج گرم زود جوش بوده، بسیار خونگرمند، ولی به سرعت خشمگین و عصبانی می‌شوند.
- داشتن ویژگی‌هایی مانند شجاعت و جسور بودن و در عین حال صبوری و آرامش در دسته‌بندی مزاج گرم و‌تر یا دموی قرار می‌گیرد.
- افراد مزاج سرد و خشک، برونگرا، منظم، دوراندیش و خونسرد هستند.
۱۸- ساعات خواب شما چگونه است و آیا به سرعت به خواب می‌روید؟
- افراد با مزاج سرد خواب بیشتری دارند. به طور کلی خواب زیاد نشانه سردی و تری طبع است
- افراد با مزاج گرم کم خواب هستند.
- هر چه سردی و رطوبت بدن بیشتر باشد افراد سریعتر به خواب می‌روند و کم خوابی و دیر به خواب رفتن میتواند در اثر گرمی مزاج باشد.
۱۹ – فردی پرحرف یا کم حرف هستید؟
- کم حرفی نشانه‌ای از طبع سرد است و افراد با مزاج گرم پر حرف‌تر هستند.
۲۰ – آیا حافظه خوبی دارید؟
- سردی و تری باعث کاهش حافظه و قدرت یادگیری میشود. از همین رو با افزایش سن به دلیل غلبه سردی و رطوبت در بدن، در برخی افراد بیماری‌های کاهش حافظه مشاهده میشود.
- قدرت یادگیری وحافظه در افراد با مزاج گرم بیشتر است.
سایر عوامل موثر در مزاج شناسی و تشخیص طبع
سن
بر اساس طب سنتی افراد در سنین مختلف طبع متفاوتی پیدا می‌کنند. به طور کلی هر چه سن افراد بالاتر میرود غلبه سردی بیشتر میشود.
در تقسیم بندی مزاج شناسی از روی سن:
- دوران کودکی و اوایل نوجوانی (هنگام تولد تا ۱۵ سالگی) سن دم یا بهاری است و طبع گرم و تر است،
- سن جوانی (از ۱۵ تا ۳۵ سالگی) طبع گرم و خشک،
- سنین میانسالی (۳۵ تا ۶۰ سالگی) طبع بدن سرد و خشک
- و در سنین کهنسالی و بعد از ۶۰ سال، مزاج سرد و تر است.
جنسیت
سخن پایانی
شما می‌توانید بعد از انجام آزمون مزاج شناسی، ۸ گام برای شناسایی مزاج و تشخیص سردی و گرمی بدن را مطالعه کنید تا از تشخیص مزاج خود اطمینان حاصل کنید.
غزال
همخونی نداشت
یه جا مزاجمون گرم میشد
یه جا سرد
آخرم نفهمیدیم کدوم شد