نویسنده: ایمان آقایی
بروزرسانی: ۱۵ شهریور ۱۴۰۰
ستاره | سرویس خواص شناسی – شیر، مایع غنی از مواد مغذی اکنون هزاران سال است که در سبد غذایی گونه بشر، جایگاه ویژه‌ای برای خود پیدا کرده است. از انواع گوناگون آن می‌توان به شیر گاو، شیر شتر، شیر بز و شیر گوسفند اشاره کرد که در اغلب موارد، شیر گاو طرفدار بیشتری دارد. جالب است بدانید که خواص شیر و مفید و مؤثر بودن آن در سلامتی افراد به خود آن‌ها و نوع شیر مصرفی‌شان بستگی دارد. به طور مثال شیر پاستوریزه‌ای که سرشار از پروتئین، کم چرب و عاری از مواد افزودنی غیرضروری است می‌تواند برای بسیاری از افراد مفید باشد، اما شیرهای طعم‌دار و یا پرچرب می‌توانند صدمات جبران ناپذیری را به برخی از افراد وارد کنند. در این مطلب قصد داریم شما را با خواص شیر و هچنین فواید و مضرات آن بیشتر آشنا کنیم، پس با ستاره مجله اینترنتی فارسی زبانان همراه باشید.
ارزش غذایی شیر
شاید شما هم شنیده باشید که شیر یک وعده غذایی کامل است؛ چرا که حاوی طیف گسترده‌ای از مواد مغذی از جمله ویتامین‌ها، مواد معدنی، پروتئین، چربی‌های سالم و آنتی اکسیدان‌هاست. در جدول زیر چنین چیزی را به وضوح می‌توان مشاهده کرد.
| اطلاعات تغذیه ای | یک فنجان شیر با ۳.۵ درصد چربی حاوی ۲۴۴ گرم | یک فنجان شیر معمولی حاوی ۲۴۴ گرم |
| کالری | ۱۴۹ | ۸۳ |
| چربی (گرم) | ۷.۹ | ۰.۲ |
| پروتئین (گرم) | ۷.۷ | ۸.۲ |
| قند (گرم) | ۱۲.۳ | ۱۲.۴ |
| کلسیم (میلی گرم) | ۲۷۶ | ۲۹۸ |
| فسفر (میلی گرم) | ۲۰۵ | ۲۴۶ |
| پتاسیم (میلی گرم) | ۳۲۲ | ۳۸۱ |
| ویتامین D (میکرو گرم) | ۳.۲ | ۲.۹ |
حال بیایید ببینیم این یک فنجان شیر (حاوی ۲۴۴ گرم شیر متشکل از ۸ گرم چربی و ۸ گرم پروتئین) چه مقدار از مواد معدنی مورد نیاز بدن را تامین می‌کند؟
| مواد معدنی | در صد تامین |
| کلسیم | ۲۸٪ |
| ویتامین D | ۲۴٪ |
| ریبوفلاوین (B2) | ۲۶٪ |
| ویتامین B12 | ۱۸٪ |
| پتاسیم | ۱۰٪ |
| فسفر | ۲۲٪ |
| سلنیوم | ۱۳٪ |
جالب است بدانید گاوهایی که از مراتع و علفزارهای ارگانیک تغذیه می‌شوند، شیری سرشار از آنتی اکسیدان (نظیر ویتامین E) و بتاکاروتن دارند که این مواد به خودی خود نقش ویژه‌ای در کاهش التهاب و مبارزه با استرس اکسیداتیو دارند.
خواص شیر از استحکام استخوان و دندان تا زیبایی پوست و مو
۱. تاثیر مصرف شیر بر قلب
براساس مقالات موجود در کتابخانه ملی پزشکی ایالات متحده مقادیر فراوان اسید چرب امگا ۳ به همراه اسید لینولئیک مزدوج موجود در شیر، احتمال ابتلا به دیابت و بیماری‌های قلبی را کاهش می‌دهد.
۲. فواید شیر برای پوست؛ بفرمایید حمام شیر!
کلئوپاترا آخرین فرعون مصر باستان و یکی از قدرتمندترین و زیباترین پادشاهان زن در تاریخ جهان حتما به خواص معجزه آسای شیر پی برده بود که هر از چندگاهی در وان شیر غوطه‌ور می‌شد. به لطف بسیاری از ویتامین‌ها، پروتئین‌ها و مواد مغذی که برای سلامتی پوست ضروری هستند، نرمی، شادابی و درخشانی پوست خود را تضمین کنید. ما نمی‌گوییم شما هم هر هفته با شیر استحمام کنید… اما سلول‌های بدن خود را از چنین اکسیری محروم نکنید و روزانه یک یا دو لیوان شیر بنوشید.
۳. خواص شیر برای دندان
همانطور که در بالا نیز اشاره شد، شیر بهترین منبع برای کلسیم است و این دقیقا همان چیزی است که فک و دندان شما برای افزایش استحکام به آن نیاز دارد. علاوه بر این، شیر به جلوگیری از کرم خوردگی و پوسیدگی دندان نیز کمک می‌کند.
به یاد داشته باشید که کلسیم تنها زمانی توسط بدن شما جذب می‌شود که سطح ایده‌آلی از ویتامین D را در بدن خود ذخیره داشته باشد، از این رو می‌توانید از شیرهایی استفاده کنید که با ویتامین D تقویت شده باشند.
۴. فواید شیر برای مو
اگر از ریزش موها و شکستن آن‌ها خسته شده‌اید، اگر دوست دارید موهای حجیم و درخشانی داشته باشید، فقط و فقط شیر را به رژیم غذایی خود بازگردانید. باور کنید بسیاری از مشکلات و بیماری‌هایی که امروزه با آن دست و پنجه نرم می‌کنیم به عادات غذایی ما برمی‌گردد پس همین حالا بهتر است تجدید نظر کرده و با شیر آشتی کنید.
به عنوان یک توصیه کلی بهتر است به جای استفاده از نرم کننده‌های شیمیایی، از شیر استفاده کنید و تغییرات مثبت را بیشتر از پیش لمس کنید.
۵. خواص شیر برای استخوان ها
یکی از مهم‌ترین خواص لبنیات برای بدن انسان از جمله شیر، به دلیل وجود کلسیم در این مواد غذایی است. همه ما در مورد فواید شیر برای کودکان شنیده‌ایم که نوشیدن آن برای افزایش و تقویت استحکام استخوان و همچنین رشد آن بسیار لازم و ضروری است؛ اما باید بدانیم که نکته اخیر فقط منحصر به کودکان نیست. نوشیدن مرتب شیر در بزرگسالان می‌تواند آن‌ها را از خطر بالقوه پوکی استخوان نجات دهد. نکته حائز اهمیت در اینجا دریافت کلسیم روزانه در کنار جذب کافی ویتامین D است.
۶. خواص شیر برای رشد ماهیچه
اگر به فهرست بایدها و نبایدهای غذایی یک ورزشکار نگاهی بیندازید، شیر یکی از اولین بایدهای آن‌هاست؛ چرا که پروتئین موجود در شیر، عضله ساز خوبی است. گذشته از آن شیر به نوعی تسکین دهنده درد ماهیچه‌هاست و همچنین آب مورد نیاز بدن در حین فعالیت را تامین می‌کند.
۷. خواص شیر برای کاهش وزن
تحقیقات نشان می‌دهد زنانی که به صورت روزانه شیر می‌نوشند نسبت به زنانی که اصلا شیر نمی‌نوشند در برنامه‌ها و رژیم‌های لاغری موفق تر بوده‌اند و راحت تر وزن کم کرده‌اند. همانطور که در ابتدای مطلب خدمت شما عزیزان گفتیم، شیر یک وعده مفید و مختصر است و استفاده متناوب از آن به جای وعده‌های غذایی روزانه خالی از لطف نیست.
اگر به فکر کاهش وزن با خواص شیر هستید، بهتر است نگاهی به “برنامه رژیم لاغری شیر برای ۴ هفته” بیندازید.
۸. فواید شیر گرم برای تسکین استرس
داروی تسکین اعصاب و کاهش دردهای عضلانی پس از یک روز کاری سخت و نفس گیر چیزی نیست جز یک فنجان شیر گرم، اگر باور نمی‌کنید بهتر است فقط و فقط یکبار امتحان کنید.
۹. خاصیت شیر برای درمان سندروم پیش از قاعدگی
بسیاری از زنان از علائم PMS یا همان سندروم پیش از قاعدگی رنج می‌برند. شیر برای تمدد اعصاب، آرامش و کاهش اثرات منفی که زنان در طول چرخه قاعدگی خود تجربه می‌کنند بسیار مؤثر است.
خواص درمانی شیر
طی چند دهه گذشته، محققان دریافته‌اند که شیر به جلوگیری از بسیاری از بیماری‌ها کمک می‌کند. به طور مثال از جمله خواص درمانی شیر می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- کاهش فشار خون بالا
- کاهش خطر سکته مغزی
- کاهش تولید کلسترول تولید شده در کبد
- بهبود بینایی
- کاهش احتمال ابتلا به انواع خاصی از سرطان‌ها را کاهش دهد.
- کاهش سوزش سردل بعد از مصرف وعده‌های غذایی
- درمان میگرن
مضرات شیر
برخی از افراد به دلایل خاصی که در ادامه به آن اشاره خواهیم کرد ترجیح می‌دهند که محصولات لبنی مثل شیر را مصرف نکنند.
- داشتن رژیم غذایی خاص مانند گیاهخواری و یا رژیم غذایی پارینه‌سنگی
- داشتن حساسیت یا آلرژی به لاکتوز (lactose: قند شیر) و کازئین (casein: پروتئین شیر)؛ شاید برای شما هم جالب باشد که حدود ۶۵ درصد از جمعیت جهان به لاکتوز واکنش نشان می‌دهند و به آن حساسیت پیدا می‌کنند.
- نگرانی در مورد روش‌های تولید و نگهداری شیر
- نگرانی در مورد ابتلا به سرطان تخمدان؛ برخی شواهد نشان می‌دهد که مصرف بالای شیر ممکن است خطر ابتلا به سرطان تخمدان را افزایش دهد. با این وجود، دلایل این موضوع هنوز مشخص نیست.
- نگرانی در مورد این احتمال که شیر حاوی هورمون‌هایی مانند استروژن (estrogen) باشد؛ البته در این مورد خاص محققان هنوز به شواهد محکمی دست پیدا نکرده‌اند اگر چه در سال ۲۰۱۶ محققان دریافتند که موش‌هایی که درصد بالایی از استروژن در شیر را مصرف کرده‌اند، تحت تغییرات هورمونی قرار گرفته‌اند. البته آن‌ها این نکته را متذکر شدند که میزان استروژن دریافتی موش‌ها بسیار بالاتر از میزان استروژن موجود در شیر گاو بوده است.
جایگزین های شیر گاو
همانطور که در بالا نیز اشاره شد برخی افراد به هر دلیل مایل به استفاده از شیر نیستند، از این رو می‌توانند از طیف وسیعی از جایگزین‌های لبنی استفاده کنند. که در ادامه به برخی از آن‌ها اشاره خواهیم کرد.
- شیر بادام: این جایگزین گیاهی که از بادام ساخته شده‌است کالری و چربی کمتری نسبت به شیر گاو دارد.
- شیر نارگیل: یک نوشیدنی گرمسیری از میوه نارگیل و آب آن است که بافت خامه‌ای و طعم خوبی دارد.
- شیر بادام هندی: از ترکیب بادام هندی و آب یک ترکیب شیرین و غنی حاصل می‌شود.
- شیر سویا: حاوی مقدار مشابهی از پروتیین در شیر گاو است و طعم خوبی دارد.
- شیر کنف یا شاهدانه: این جایگزین از دانه های شاهدانه گرفته شده است و مقادیر زیادی از پروتئین گیاهی با کیفیت بالا فراهم می‌کند و اصلا اعتیاد آور نیست.
- شیر جوی دوسر: بهترین افزودنی برای نوشیدن یک فنجان قهوه با طعم دلنشین.
- شیر برنج: یک گزینه عالی برای کسانی که به فراورده‌های لبنی حساسیت دارند.
زمانی که قصد دارید برای شیر گاو یک جایگزین غیرلبنی انتخاب می‌کنید، به خاطر داشته باشید که بسیاری از این محصولات حاوی ترکیبات اضافه‌ای مانند شیرین‌کننده‌ها، طعم دهنده‌های مصنوعی و نگهدارنده‌ها هستند. از همین رو یک برند معتبر و با کیفیت را انتخاب کنید و همچنین به اتیکت روی بسته بندی محصول را مطالعه کنید تا از محتویات آن مطلع شوید.
و اما در پایان
حالا که در مورد خواص شیر اطلاعات بیشتری پیدا کردید، ممکن است این سوال برای شما پیش بیاید که چه نوع نوشیدنی برای شما مناسب است؟ باید در پاسخ شما بگوییم هیچ فرقی ندارد تنها مواردی که ممکن است شما را محدود کند، آلرژی و میزان چربی دریافتی است، پس درنگ نکنید، با توجه به خصوصیات خود شیر مناسبی را انتخاب کنید و میل نمایید.
در ضمن نوشتار “طبع شیر” راهنمای تمام عیاری است برای انتخاب شیر سازگار با مزاج شما، از این راهنمای جامع نیز دیدن فرمایید. پیروز و سلامت و سربلند باشید…
