نویسنده: لیدا محمودی
بروزرسانی: 10 مرداد 1401
ستاره | سرویس چهره ها – ارسطو یکی از بزرگترین فیلسوفان یونان باستان، که در کنار سقراط و افلاطون، موجب گسترش فلسفه غرب شده است. او هنوز هم یکی از بزرگترین متفکران در سیاست، روانشناسی و اخلاق به حساب می‌آید. ارسطو در ۱۷ سالگی، در آکادمی افلاطون ثبت نام کرد و در سال ۳۳۸ پیش از میلاد، به عنوان معلم اسکندر کبیر شروع به کار کرد. در سال ۳۳۵ پیش از میلاد، ارسطو مدرسه خود، لیسوم، را در آتن تأسیس کرد و بیشتر عمر خود را صرف تحصیل، تدریس و نوشتن در لیسوم کرد. از آثار ارزشمند او “اخلاق”، “سیاست”، “متافیزیک” و “فن شعر” است.
ارسطو در آکادمی افلاطون
ارسطو (Aristotle) در حدود ۳۸۴ سال پیش از میلاد، در شهری کوچک در سواحل شمالی یونان به نام استاگیرا (Stagira) متولد شد.
پدر ارسطو، نیکوماکوس نام داشت که پزشک دربار آمینتاس دوم، پادشاه مقدونیه، بود که هنگامی که او کودک بود درگذشت، اما موجب شد تا ارسطو تا آخر عمر اسکندر کبیر، محبوب و نزدیک به دربار مقدونیه باشد. اطلاعات کمی درباره مادر ارسطو، فاستیس، وجود دارد. باور عمومی این است که مادرش نیز در هنگام جوانی ارسطو درگذشته است.
پس از مرگ پدر، شوهر خواهر ارسطو، پروکسنوس اتارنوس، سرپرست قانونی او شد. هنگامی که ارسطو ۱۷ ساله شد، پروکسنوس او را برای ادامه تحصیلات به آتن فرستاد. در آن دوران، آتن به عنوان مرکز علمی جهان شناخته می‌شد. ارسطو در آکادمی افلاطون (موسسه آموزش عالی) ثبت نام کرد و به عنوان دانشجوی برتر آکادمی جایگاه خود را تثبیت کرد. او در آکادمی به مدت دو دهه با افلاطون (دانشجوی سقراط) در ارتباط بود تا اینکه افلاطون در سال ۳۴۷ قبل از میلاد درگذشت.
پس از مرگ افلاطون، ارسطو به عنوان مدیر آکادمی انتخاب نشد، زیرا برخی از رساله‌های فلسفی افلاطون را نقد می‌کرد و با آنها مخالف بود.
به همین دلیل به پیشنهاد یکی از دوستانش، هرمیاس، پادشاه آتنانوس و آسوس در میسیا، به کار در دادگاه مشغول شد.
پدر ارسطو، نیکوماکوس نام داشت که پزشک دربار آمینتاس دوم، پادشاه مقدونیه، بود که هنگامی که او کودک بود درگذشت، اما موجب شد تا ارسطو تا آخر عمر اسکندر کبیر، محبوب و نزدیک به دربار مقدونیه باشد. اطلاعات کمی درباره مادر ارسطو، فاستیس، وجود دارد. باور عمومی این است که مادرش نیز در هنگام جوانی ارسطو درگذشته است.
پس از مرگ پدر، شوهر خواهر ارسطو، پروکسنوس اتارنوس، سرپرست قانونی او شد. هنگامی که ارسطو ۱۷ ساله شد، پروکسنوس او را برای ادامه تحصیلات به آتن فرستاد. در آن دوران، آتن به عنوان مرکز علمی جهان شناخته می‌شد. ارسطو در آکادمی افلاطون (موسسه آموزش عالی) ثبت نام کرد و به عنوان دانشجوی برتر آکادمی جایگاه خود را تثبیت کرد. او در آکادمی به مدت دو دهه با افلاطون (دانشجوی سقراط) در ارتباط بود تا اینکه افلاطون در سال ۳۴۷ قبل از میلاد درگذشت.
پس از مرگ افلاطون، ارسطو به عنوان مدیر آکادمی انتخاب نشد، زیرا برخی از رساله‌های فلسفی افلاطون را نقد می‌کرد و با آنها مخالف بود.
به همین دلیل به پیشنهاد یکی از دوستانش، هرمیاس، پادشاه آتنانوس و آسوس در میسیا، به کار در دادگاه مشغول شد.
آثار مکتوب ارسطو
تعداد آثار ارسطو حدود ۲۰۰ اثر تخمین زده می‌شود که شامل یادداشت‌ها و پیش نویس‌هایی پیرامون استدلال، سخن وری، سیاست، اخلاق، علم و روانشناسی است. این نوشته‌ها در قالب دیالوگ‌ها، تجربیات، مشاهدات علمی و یادداشت‌های منظم است. بنا بر گزارش‌ها، دانش آموز او تئوفراستوس به جمع آوری یادداشت‌های ارسطو پرداخته و آنها را به دانشجوی خود نلیوس منتقل کرد. نلیوس آثار ارسطو به خوبی محافظت کرد و به روم برد تا در آنجا مورد استفاده پژوهشگران قرار گیرد. از حدود ۲۰۰ اثر تخمین زده شده، تنها ۳۱ مورد از آنها به دست ما رسیده که بیشتر مربوط به زمانی است که ارسطو در لیسوم مشغول به تحصیل بوده است. برخی از این آثار عبارتند از:
‘رساله فن شعر Poetics ‘
بوطیقا یا فن شعر یک مطالعه علمی در مورد نگارش و شعر است که در آن ارسطو به تحلیل و بررسی شعر‌های حماسی و تراژیک می‌پردازد.
‘اخلاق نیکوما‌های Nicomachean Ethics ‘ و ‘اخلاق اودمیا Eudemian Ethics ‘
کتاب اخلاق نیکوما‌های، که احتمالا برای ادای احترام به فرزند ارسطو، نیکوماکوس، نامگذاری شده، به توصیف یک سیستم اخلاقی برای داشتن یک “زندگی خوب” پرداخته است. ارسطو می‌گوید:” هر شخصی باید بتواند با توجه شرایط موجود در جامعه، با استدلال شخصی، بهترین تصمیم گیری را انجام دهد”. در کتاب اخلاق اودمیا یکی دیگر از رساله‌های اصلی ارسطو، وی به توصیف نحوه رفتار و داوری در “زندگی خوب” پرداخته است.
“متافیزیک”
ارسطو در کتاب متافیزیک، تمایز بین ماده و شکل را توضیح می‌دهد. از نظر ارسطو، ماده جسم فیزیکی هر چیزی است که به آن ماهیت منحصر به فرد می‌دهد.
‘سیاست’
در سیاست، ارسطو رفتار انسان را در متن جامعه و دولت مورد بررسی قرار می‌دهد. ارسطو بر این باور است که هدف هر دولتی بایستی خوشبختی و شادکامی شهروندان باشد.
“بلاغت و سخنوری”
در این اثر، ارسطو سخنرانی‌های عمومی را بررسی و تحلیل می‌کند و به خوانندگان یاد می‌دهد که چگونه سخنران‌های مؤثرتری باشند. ارسطو معتقد بود که بلاغت برای سیاستمداران و قانونگذاران ضروری است و به دفاع از حقیقت و عدالت کمک می‌کند.
“تجزیه و تحلیل اولیه”
در تجزیه و تحلیل اولیه، ارسطو مؤلفه‌های اصلی استدلال را تعریف می‌کند. علاوه بر این اثر، نوشتار‌های مهم دیگری نیز در باب منطق دارد. در این آثار، ارسطو درباره سیستم خود برای استدلال و مناظره بحث می‌کند.
آثار علمی ارسطو
ارسطو آثاری درباره نجوم، آسمان، علوم زمین و هواشناسی تألیف کرده است. در کتاب هواشناسی، منظور ارسطو مطالعه آب و هوا نیست. تعریف او از هواشناسی شامل “همه تأثیراتی است که آب، هوا و دیگر عناصر طبیعی بر زمین می‌گذارند. ” در هواشناسی، ارسطو چرخه آب را تعریف کرده و در مورد انواع بلایای طبیعی و اخترشناسی بحث کرده است. اگرچه بسیاری از نظرات او در مورد زمین در آن دوران محل مناقشه بود، اما در اواخر قرون وسطا مورد قبول و محبوبیت عموم قرار گرفت.
جالب است بخوانید: تفاوت علم و فلسفه چیست؟ ۹ تفاوت اساسی در مفهوم و تعریف
ارسطو و روانشناسی
در کتاب روح ” The Soul”، ارسطو روان انسان را بررسی می‌کند. نوشته‌های ارسطو درباره چگونگی درک مردم از جهان، بر پایه بسیاری از اصول روانشناسی مدرن است.
فلسفه ارسطویی
تمرکز ارسطو در فلسفه، بر مفهوم منطق بود. هدف ارسطو این بود که روشی عمومی برای استدلال به دست آورد که انسان بتواند واقعیت را درباره هر چیز قابل تصور دریابد. گام اول در این روش شامل توصیف اشیاء بر اساس ویژگی ها، حالات و رفتار آن‌هاست.
ارسطو در رساله‌های فلسفی خود، درباره چگونگی دستیابی به اطلاعات از اشیاء، از طریق کسر و استنتاج بحث کرده است.
ارسطو در رساله‌های فلسفی خود، درباره چگونگی دستیابی به اطلاعات از اشیاء، از طریق کسر و استنتاج بحث کرده است.
ارسطو پدر زیست شناسی
اگرچه بر اساس تعاریف دنیای امروز، ارسطو از نظر علمی دانشمند به حساب نمی‌آمد، اما او در دوران حضور در لیسوم به مباحثی علمی بسیاری پرداخت. ارسطو معتقد بود که دانش از طریق تعامل با اشیاء بدست می‌آید. او باور داشت که کلیه اجسام از انرژی واحدی که تحت شرایط خاص شکل گرفته اند، تشکیل شده اند. همچنین به نظر ارسطو دریافت و تفسیر انسانی در درک ما از اشیاء نقش قابل توجهی دارند.
ارسطو در علوم مرتبط با زیست شناسی نیز مطالعاتی داشت. او به طبقه بندی جانوران بر اساس خصوصیات مشابه آنها، ایراداتی وارد کرد و طبقه بندی جدیدی ارائه کرد. ارسطو جانوران را بر اساس قرمز بودن یا نبودن رنگ خونشان دسته بندی کرد. حیوانات دارای خون قرمز رنگ عمدتا مهره داران بودند، در حالی که حیوانات “بدون خون” سفالوپود نامیده می‌شدند. با وجود عدم صحت نسبی فرضیه وی، طبقه بندی ارسطو صد‌ها سال به عنوان سیستم استاندارد در نظر گرفته شد.
زیست شناسی موجودات دریایی نیز مورد علاقه ارسطو بود. او از طریق کالبد شکافی، آناتومی موجودات دریایی را از نزدیک مورد بررسی قرار داد. گزارش‌ها و مشاهدات او از بدن جانوران دریایی بسیار دقیق هستند.
ارسطو در علوم مرتبط با زیست شناسی نیز مطالعاتی داشت. او به طبقه بندی جانوران بر اساس خصوصیات مشابه آنها، ایراداتی وارد کرد و طبقه بندی جدیدی ارائه کرد. ارسطو جانوران را بر اساس قرمز بودن یا نبودن رنگ خونشان دسته بندی کرد. حیوانات دارای خون قرمز رنگ عمدتا مهره داران بودند، در حالی که حیوانات “بدون خون” سفالوپود نامیده می‌شدند. با وجود عدم صحت نسبی فرضیه وی، طبقه بندی ارسطو صد‌ها سال به عنوان سیستم استاندارد در نظر گرفته شد.
زیست شناسی موجودات دریایی نیز مورد علاقه ارسطو بود. او از طریق کالبد شکافی، آناتومی موجودات دریایی را از نزدیک مورد بررسی قرار داد. گزارش‌ها و مشاهدات او از بدن جانوران دریایی بسیار دقیق هستند.
بیشتر بدانید: قانون پايستگی انرژی بر چه موضوعاتی دلالت دارد؟
همسر و فرزندان ارسطو
ارسطو در طول سه سال اقامت خود در میسیا، با همسر اول خود پیتیا، خواهرزاده پادشاه هرمیاس ازدواج کرد. حاصل ازدواج آنها دختری به نام پیتیاس بود.
در سال ۳۳۵ پیش از میلاد، در همان سالی که ارسطو لیسوم را افتتاح کرد، همسرش پیتیا درگذشت. مدت کوتاهی پس از مرگ پیتیا، ارسطو با زنی به نام هیرپولیس آشنا شد. به گفته برخی مورخان، هیرپولیس کنیز خانگی ارسطو بوده، که از طرف دادگاه مقدونیه به او بخشیده شده بود. این باور وجود دارد ارسطو او را آزاد و سپس با او ازدواج کرده است. از رابطه ارسطو و هیرپولیس پسری به دنیا می‌آید که ارسطو به یاد پدرش نام او را نیکوماکوس می‌گذارد.
در سال ۳۳۵ پیش از میلاد، در همان سالی که ارسطو لیسوم را افتتاح کرد، همسرش پیتیا درگذشت. مدت کوتاهی پس از مرگ پیتیا، ارسطو با زنی به نام هیرپولیس آشنا شد. به گفته برخی مورخان، هیرپولیس کنیز خانگی ارسطو بوده، که از طرف دادگاه مقدونیه به او بخشیده شده بود. این باور وجود دارد ارسطو او را آزاد و سپس با او ازدواج کرده است. از رابطه ارسطو و هیرپولیس پسری به دنیا می‌آید که ارسطو به یاد پدرش نام او را نیکوماکوس می‌گذارد.
مدرسه فلسفی ارسطو
در سال ۳۳۸ قبل از میلاد. ارسطو به مقدونیه رفت و به تدریس فرزند پادشاه فیلیپ دوم، اسکندر کبیر ۱۳ ساله پرداخت. فیلیپ و اسکندر هر دو احترام ارسطو را نگه می‌داشتند.
در ۳۳۵ پیش از میلاد، با مرگ فیلیپ و جانشینی اسکندر، ارسطو دوباره به آتن بازگشت. در آن زمان آکادمی افلاطون، که توسط زنوکرات اداره می‌شد، همچنان بیشترین تأثیر را در تفکر یونانیان داشت. با اجازه اسکندر، ارسطو مدرسه خود را در آتن با نام “لیسوم” باز کرد. پس از آن، ارسطو بخش اعظم عمر خود را به عنوان معلم، محقق و نویسنده در لیسوم گذراند.
از آنجا که ارسطو عادت داشت در حین تدریس در اطراف محوطه مدرسه قدم بزند، دانش آموزان او مجبور بودند به دنبال او بروند. به همین دلیل، به آنها لقب ” Peripatetics ” دادند، یعنی “افرادی که در حال حرکتند”.
در ۳۳۵ پیش از میلاد، با مرگ فیلیپ و جانشینی اسکندر، ارسطو دوباره به آتن بازگشت. در آن زمان آکادمی افلاطون، که توسط زنوکرات اداره می‌شد، همچنان بیشترین تأثیر را در تفکر یونانیان داشت. با اجازه اسکندر، ارسطو مدرسه خود را در آتن با نام “لیسوم” باز کرد. پس از آن، ارسطو بخش اعظم عمر خود را به عنوان معلم، محقق و نویسنده در لیسوم گذراند.
از آنجا که ارسطو عادت داشت در حین تدریس در اطراف محوطه مدرسه قدم بزند، دانش آموزان او مجبور بودند به دنبال او بروند. به همین دلیل، به آنها لقب ” Peripatetics ” دادند، یعنی “افرادی که در حال حرکتند”.
دانش آموزان در لیسوم پیرامون موضوعات بسیاری، از علوم و ریاضیات گرفته تا فلسفه و سیاست تحقیق و پژوهش می‌کردند. هنر از دیگر موضوعات مورد علاقه آنها بود. اعضای لیسوم یافته‌های خود را در نسخه‌های خطی مکتوب می‌کردند. با انجام این کار، آنها مجموعه گسترده‌ای از علوم گوناگون را تحریر کرده و یکی از اولین کتابخانه‌های بزرگ جهان را تشکیل دادند.
با مرگ ناگهانی اسکندر کبیر در سال ۳۲۳ ق.م، وضعیت ارسطو در لیسوم نیز ناپایدار شد. او دیگر محبوب دولت مرکزی نبود. از این رو برای فرار از دستگیری و اعدام، آتن را ترک کرد و به کلسیس در جزیره یوبیا گریخت، جایی که سال آخر عمر خود را در آن گذراند.
با مرگ ناگهانی اسکندر کبیر در سال ۳۲۳ ق.م، وضعیت ارسطو در لیسوم نیز ناپایدار شد. او دیگر محبوب دولت مرکزی نبود. از این رو برای فرار از دستگیری و اعدام، آتن را ترک کرد و به کلسیس در جزیره یوبیا گریخت، جایی که سال آخر عمر خود را در آن گذراند.
مرگ ارسطو
در سال ۳۲۲ قبل از میلاد، یک سال پس از فرار ارسطو به کلسیس، دچار بیماری گوارشی شد و جان باخت.
همچنین بخوانید: هر آنچه از زندگینامه برتراند راسل و فلسفه اش نمی دانید
۳۰ حقیقت جالب از زندگی ارسطو
- نیکوماکوس، پدر ارسطو، هنگامی که او کودک بود، درگذشت. پس از آن، او تحت سرپرست شوهر خواهر بزرگترش زندگی کرد.
- در سن ۱۷ یا ۱۸ سالگی، ارسطو به آکادمی افلاطون در آتن پیوست و تا سن ۳۷ سالگی در آنجا ماند.
- آثار ارسطو موضوعات گوناگونی از جمله فیزیک، زیست شناسی، جانورشناسی، متافیزیک، منطق، اخلاق، زیبایی شناسی، شعر، تئاتر، موسیقی، بلاغت، روانشناسی، زبان شناسی، اقتصاد، سیاست و دولت را در بر می‌گیرد. او پایه و اساس فلسفه غربی را تشکیل داده است.
- اندکی پس از مرگ افلاطون، ارسطو آتن را ترک کرد و به درخواست فیلیپ دوم، پادشاه مقدونیه، در سال ۳۴۳ قبل از میلاد، معلم اسکندر کبیر (پسر پادشاه) شد.
- نزدیکی به دربار مقدونیه به ارسطو فرصت ایجاد مدرسه خودش، لیسوم را داد. او به کمک دانشجویانش در لیسوم بزرگترین کتابخانه یونان را با صد‌ها کتاب و کتیبه پاپیروس ایجاد کرد.
- اگرچه ارسطو از شاگردان افلاطون بود، اما دیدگاه‌های او را نقد می‌کرد. ارسطو به مطالعات تجربی معتقد بود و نظریات تجربه گرایانه داشت.
- ارسطو معتقد بود که تمامی دانش موجود در عالم از راه ادراک قابل دستیابی است.
- دیدگاه‌های ارسطو در مورد علوم طبیعی بیانگر پایه و اساس بسیاری از آثار وی است.
- نظرات او در مورد علوم طبیعی سیستم آموزشی در قرون وسطی را شکل داد.
- برخی از مشاهدات جانورشناسی ارسطو، در قرن ۱۹ از سوی دانشمندان رد شدند.
- آثار او به عنوان اولین مباحث منطقی شناخته شده که توسط محققان قرون وسطایی مانند پیتر آبلارد و جان بریدان مورد مطالعه قرار گرفته است.
- باور‌های ارسطویی تأثیر عمیقی بر اندیشه اسلامی و آیین مسیحی (به ویژه کلیسای کاتولیک) در قرون وسطی داشته است.
- ارسطو در بین دانشمندان مسلمان قرون وسطایی به عنوان “معلم اول” مورد احترام بوده است.
- اصول اخلاقی ارسطو همیشه الهام بخش دانشمندان علوم انسانی بوده است
- پرتره ارسطو توسط نقاشان بزرگی مانند رافائل و رامبراند به تصویر کشیده شده است.
- تئوری‌های علمی مدرن مانند گردش خون ویلیام هاروی و سینماتیت گالیله در واکنش به اظهارات ارسطو شکل گرفته است.
- در قرن ۱۹، جورج بول براساس سیستم منطق ارسطویی، سیستم منطق جبری (بولی) خود را در ریاضیات شکل داد.
- در قرن بیستم، مارتین هایدگر تفسیر جدیدی از فلسفه سیاسی ارسطو ارائه کرد. از سوی دیگر فلسفه او مورد انتقاد و تمسخر برخی اندیشمندان مانند برتراند راسل و پیتر مداوار قرار گرفت.
- اعتقاد بر این است که ارسطو حدود ۲۰۰ اثر تألیف کرده است، اما امروزه فقط ۳۱ اثر او در دسترس است.
- ارگانون مجموعه‌ای از ۶ اثر ارسطو در زمینه منطق است. این مجموعه نوشته‌ها یک ابزار منطقی برای تحقیقات علمی و فلسفی ارائه می‌دهد.
- ارسطو مدرسه‌ای فلسفی بنام لیسوم را در سال ۳۳۵ B.C در آتن تاسیس کرد. او در آنجا اولین کتابخانه بزرگ جهان را تشکیل داد.
- یکی از مهمترین آثار او، اخلاق نیکوماهایی، در مورد ماهیت انسان در سطح فردی، خانوادگی و اجتماعی است. این نامگذاری به احترام پسرش، نیکوماکوس، بوده است.
- ارسطو با پیتیا ازدواج کرد و صاحب یک دختر شد. بعد از مرگ همسر اولش، ارسطو عاشق هیرپولیس (برده پیشین پیتیا) شد. هیرپولیس مادر نیکوماکوس است.
- پسرش، نیکوماکوس، در سنین جوانی در یک نبرد کشته شد.
- ارسطو از اولین افرادی در جهان بود که با استفاده از کالبد شکافی و مشاهده حیوانات را دسته بندی کرد. پیش از ارسطو، فلاسفه و آموزگاران یونانی، این دسته بندی را در ذهن خود انجام می‌دادند، بدون اینکه موجودات را از نزدیک مشاهده کنند.
- به گفته ارسطو، قلب مرکز اطلاعات و هوش است نه مغز.
- او در طبقه بندی گیاهان و حیوانات پیشگام بود. یافته‌های وی تاحدودی با طبقه بندی‌های مدرن مطابقت دارد.
- ارسطو اولین کسی نبود که زیست شناسی را مطالعه کرد، اما به دلیل استفاده از سیستم تجربه گرایی انتقادی در مطالعه خود پیشتاز بود. به همین دلیل است که او را به عنوان “پدر زیست شناسی” می‌شناسند.
- ارسطو معتقد بود که جهان ابدی است. او می‌گفت “هیچ آغازی برای این جهان نیست و هیچ پایانی نیز برای آن وجود ندارد.“
- ارسطو معتقد بود که همه چیز می‌تواند با گذشت زمان تغییر کند، اما شرایط کلی هرگز تغییر نخواهد کرد.
سخن آخر
یک قرن پس از مرگ ارسطو، تمام آثار او از دسترس خارج شد، اما در قرن اول پس از میلاد، این آثار دوباره احیا شد. با گذشت زمان، آثار ارسطو پایه و اساس بیش از هفت قرن فلسفه را بنا کرد. تأثیر ارسطو بر اندیشه غربی در علوم انسانی و علوم اجتماعی بی نظیر است. اگر به فلسفه ارسطو علاقمند هستید، پیشنهاد می کنیم مطلب جوهر در فلسفه ارسطو چیست؟ را از دست ندهید.
برگرفته از: biography و tonsoffacts
